Basisinkomen: oogmerken, arbeidsmarkteffecten en financiering

Discussie over basisinkomen wordt vaak vertroebeld doordat verschillende oogmerken (zoals ont-bureaucratisering, vergroting vrijheid, inkomensverzekering en emancipatie) een rol spelen.
Bijgaand opmerkingen bij vele verstandige woorden her en der over het basisinkomen (en onderzoek daartoe), namelijk over oogmerken, arbeidsmarkteffecten en financiering.
Ook de beelden van de effecten op de arbeidsmarkt en over het al dan niet haalbaar zijn van de financiering verschillen per deelnemer aan de discussie.

Oogmerken voor het basisinkomen

Het basisinkomen wordt vanuit diverse invalshoeken benaderd waardoor discussie wordt vertroebeld. Gemakshalve zou men vier oogmerken bij dit instrument kunnen onderscheiden.
De eerste is terugdringing van overheidsregulering (bureaucratie) ten gunste van marktwerking, zoals bij Robin Fransman voorop staat. Ook al is minder bureaucratie mij sympathiek zal meer marktwerking inkomensverschillen vergroten, waardoor misschien meer inkomensgroei wordt behaald maar ten koste van sociale spanningen.

Een ander oogmerk is het vergroten van de individuele vrijheid, zoals bij Rutger Bregman. Ook dit is een mooi doel maar vrijheid van handelen bestaat al in de vorm van het zelfstandig ondernemen terwijl ondernemerschap met overheidssteun door het basisinkomen bijdraagt tot concurrentievervalsing.
Nog een motief is inkomensverzekering. Zo heeft Zweden in de jaren zeventig voorgesteld om aan iedere nieuwgeborene een bedrag te schenken die na 18 jaar wordt uitgekeerd en een soortgelijke fondsvorming bestaat in Alaska. Mij spreekt dit weinig aan want weinig is zeker op lange termijn.
Ten slotte is er emancipatieoogmerk: het basisinkomen als een hulpmiddel voor de individuele en sociale ontwikkeling van mensen in de loon- en uitkeringssituatie. Mij spreekt motief aan maar wat betekent het voor alle andere arbeidsmarktinstrumenten met vergelijkbaar doel (minimumloon, arbeidsbemiddeling, loonsuppleties, gesubsidieerde banen etc).
Onze werkgroep Economie van PvdA Duurzaam motiveert dat vele maatschappelijk relevante goederen en diensten nu onvoldoende geprijsd zijn en dus niet worden gerealiseerd, zoals in kunst en cultuur, ambacht en hergebruik, duurzame innovaties en in lokale economie. Uiteraard lopen dergelijke motieven wat door elkaar waardoor bezwaren uit verschillende hoeken opduiken. Een heldere lijn over wat wordt beoogd met het basisinkomen is wellicht raadzaam.

Arbeidsmarkteffecten

Praktische bezwaren tegen het basisinkomen hangen vooral samen met de potentiele negatieve arbeidsmarkteffecten, namelijk dat banen worden verdrongen door “beunhazen”; oudjes onder ons herinneren zich wellicht discussies over invoering van basisinkomen door middel van werken met behoud van uitkering en terugploegen van uitkeringen begin jaren tachtig van de vorige eeuw. Twee varianten komen in de huidige discussie vaak terug.
Een variant is dat basisinkomen wordt van bruto loon afgetrokken door belastingkorting als een uitkeringsgerechtigde een in dienst wordt genomen. Dit idee lijkt op het “terugploegen van uitkeringen” in overheidsdienst dat eerst gemeentelijk is ingevoerd en vervolgens landelijke is opgeschaald onder de naam van Melkert banen. Nu wijzen wij deze af omdat er te weinig reguliere banen uit voortkwamen. In de particuliere sector is deze variant niet ingevoerd omdat men vreesde (mijn inziens terecht) dat werkgevers de werknemers zouden ontslaan om de uitkeringsgerechtigden in dienst te nemen, belastingvoordeel innen en dan weer te ontslaan.
Een ander variant is dat de uitkeringsgerechtigden het basisinkomen als een soort “rugzakje” kunnen gebruiken om een baan te zoeken of te ondernemen. Mij lijkt dit een mooie variant van het werken met behoud van uitkering (in enkele gemeenten al beproefd in de jaren tachtig) mits met bescherming op de arbeidsmarkt, zoals strakkere ontslagregelingen en boetes voor concurrentievervalsing, maar een juridisch dichtgetimmerd stelsel is geen sinecure.
Alle betere varianten zijn uiteraard bijzonder welkom in discussie want gevolgen van het basisinkomen voor de arbeidsmarkt verdienen aandacht. Misschien is het huidig beleid in enkele gemeente –oogje dichtknijpen voor gedrochten van de participatieweg- zo slecht nog niet.

Financiering

Na vele discussies over de financiering van het basisinkomen acht ik de financiering niet het grootste invoeringsprobleem want er verandert weinig ten opzichte van het huidige stelsel van kinderbijslag, bijstand en AOW (tenzij men hoge uitkeringen wil). Het wegnemen van belastingvrijstellingen die ongelijkwaardigheid qua inkomen en omzet vergroten of milieuvervuiling stimuleren zijn voldoende om het verschil met het basisinkomen te dekken.

Wellicht belangrijker dan het overheidsbalans zijn de gedragseffecten als gevolg van het basisinkomen, bijvoorbeeld dat een deel van werknemers het basisinkomen verkiest boven zwaar en ongezond werk waardoor de overheidskosten stijgen (ook al gaan deze werknemers op inkomen achteruit) of omgekeerd dat het basisinkomen innovaties stimuleert waarmee economisch impuls wordt gegenereerd.

Tot slot

“Geen gezeik, iedereen rijk”: daar voel ik veel voor. Als men onderzoek wil (laten) doen of een boek schrijven dan zijn de genoemde aspecten relevant. Inventarisaties zijn her en der al te vinden.

Yoram Krozer, 31 december  2016

Het bericht Basisinkomen: oogmerken, arbeidsmarkteffecten en financiering verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Pers strooit gemakzuchtig met de term basisinkomen

De laatste dagen, zo  net voor je jaarwisseling verschijnen er in de pers weer veel koppen met de term basisinkomen. Maar meestal dekt de vlag de lading niet.
Zie een aantal links naar dit soort berichten onderaan deze pagina

Basisinkomen is pas basisinkomen als het voor iedereen is, individueel, zonder voorwaarden in de sfeer van inkomen, vermogen of tegenprestatie en hoog genoeg om van te leven.

Vanzelfsprekend voldoen experimenten niet aan de eis dat het voor iedereen is. Dat is een beperking die acceptabel is als het experiment is ingebed in een onderzoek om waar te nemen wat de effecten zijn van een basisinkomen.
Maar de experimenten waar nu het meest over geschreven wordt (Finland en een aantal Nederlandse gemeenten) voldoen ook niet aan de meeste andere eisen.
Ze zijn in elk geval ook niet hoog genoeg om van te leven zonder verdere aanvullingen. De Vereniging Basisinkomen ziet bedragen beneden de € 1.400 niet als een volwaardig basisinkomen, hooguit als een stap in de richting.

De experimenten bij de Nederlands gemeenten met regelarme bijstand zijn zo ingebed in een complex van voorwaarden dat je je af kunt vragen of dit echt een stap in de goede richting is. Veel zal van de concrete uitwerking af hangen.
Ook het Finse experiment is niet zo onvoorwaardelijk als het lijkt, blijkt uit deze link.
Het is dus beter om in alle gevallen te spreken over experimenten met een mindere gereguleerde bijstand. Regelarme bijstand is vaak al te veel eer!

Iets meer algemeen dan de recente koppen zien we dat de term basisinkomen wordt inderdaad vaak gebruikt voor ideeën die niet voldoen aan de criteria (voor iedereen, individueel, onvoorwaardelijk, hoog genoeg).

Een paar voorbeelden per criterium:

  • Bij de experimenten in gemeenten wordt, zoals hiervoor gemeld, niet voldaan aan het criterium voor iedereen. Men beperkt zich toch een kleine groep, die dan vooral uit bijstandstrekkers bestaat.
    Breed geaccepteerd is overigens dat voor kinderen andere bedragen kunnen gelden dan voor volwassenen, en dat regelingen nodig zijn rondmigratie.
  • Veel actuele voorstellen (bijvoorbeeld van de Vrijzinnige Partij en van de Jonge Democraten) zijn zo laag dat aanvullingen per huishouden (of voor alleenstaanden) nodig zijn. Dat staat op gespannen voet met het criterium individueel.
  • Ook aan  het criterium onvoorwaardelijk wordt vaak niet voldaan.
    Zie als voorbeeld de gemeentelijke experimenten die zeer sterk zijn ingebed aan in een complex van regels
    Een ander voorbeeld is het participatie-inkomen, dat alleen beschikbaar is voor mensen die een aantoonbare tegenprestatie leveren of een opleiding volgen.
    Een derde voorbeeld is de beperking tot wie het nodig heeft, wat betekent dat er een toets moet zijn op inkomen en/of vermogen.
  • Ook aan het criterium hoog genoeg (minstens € 1.400) wordt vaak getornd, soms met de betaalbaarheid als overweging, soms als eerste stap naar een volwaardig basisinkomen.
    Een bedrag van circa € 800 of minder (ongeveer de AOW voor samenwonenden) zou je een beperkt basisinkomen kunnen noemen, een bedrag rond de € 1.1.00 een bescheiden basisinkomen (bijvoorbeeld petitie basisinkomen2018).

 

Tenslotte een aantal recente links naar artikelen met misleidende koppen:

  • Finse werklozen krijgen basisinkomen, RTL Nieuws-28 dec. 2016
    Is een basisinkomen doelmatiger dan een uitkering, en wordt de ontvanger van zo’n inkomen meer gemotiveerd om te werken?

Het bericht Pers strooit gemakzuchtig met de term basisinkomen verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Dood door schuld, te voorkomen door invoering van basisinkomen

Armen leven in ons land ongeveer 7 jaar korter dan rijken.
Met het gevoerde beleid heeft de overheid verzuimd armoede te voorkomen. Goedbeschouwd zouden de regeringsleiders dus kunnen worden aangeklaagd voor “dood door schuld.”
Simpele oplossing: de invoering van een Universeel Basisinkomen dat hoog genoeg is voor een onbekommerd bestaan. Dit idee wint onder de bevolking steeds meer veld, maar de leiders van de politieke partijen houden de boot af.

“Negen van de tien Brazilianen denken dat hun rijkdom, of het gebrek daaraan, vooral door God wordt bepaald”, las ik onlangs in De Volkskrant. “De belangrijkste Braziliaanse pinksterkerken preken het welvaartsevangelie: Wie maar genoeg in God gelooft, zal daarvoor worden beloond met geluk, gezondheid en rijkdom.”

Hoeveel mensen in ons land er zo over denken weet ik niet, maar het komt mij voor dat het er veel minder zullen zijn. Professor Peter van Hoesel schreef eens de column “Toeval bestaat”, waarin hij de status van armoede en rijkdom voor een belangrijk deel aan toeval wijt. Ik ben dat roerend met hem eens, zij het dat het overheidsbeleid ook een belangrijke vinger in de pap heeft.

Dat laatste heeft ertoe geleid dat in ons land een samenleving is ontstaan met grote ongelijkheid van inkomens en vermogens. Kim Putters, de directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau, schreef begin deze maand in zijn opiniestuk “Een lege schoen” dat het armoedecijfer in ons land gesteld kan worden op 7% van de bevolking, dus rond 1,2 miljoen  mensen. Gaan we uit van het bestaansminimum, dan zijn er 800.000 armen, waarvan driekwart er langer dan drie jaar onder gebukt gaat, lijdend aan “langdurige armoede”.

Nauw verwant met mensen in armoede is de categorie “laagopgeleiden”. Het besteedbaar inkomen hangt vaak daarmee samen. Leven in Nederland laagopgeleiden tot 7 jaar korter  dan hun hoogopgeleide landgenoten, dan mag worden aangenomen dat armen in ons land ongeveer 7 jaar korter leven dan rijken. Korter leven betekent eerder dood  en met het gevoerde beleid heeft de overheid zich daar schuldig aan gemaakt. Goedbeschouwd zouden de regeringsleiders dus kunnen worden aangeklaagd voor “dood door schuld.”

Er is een heel simpele oplossing voor het voorkomen van armoede: de invoering van een UBI, een Universeel Basisinkomen dat hoog genoeg is voor een onbekommerd bestaan. Hoewel dit idee onder de bevolking steeds meer veld wint blijkt dat de leiders van de politieke partijen de boot willen afhouden, ondanks de hoopvolle resultaten die wereldwijd met kleinschalige  experimenten zijn bereikt. De achterban slaagt er hooguit in bij een enkele partij de belofte tot verder experimenteren af te dwingen.

De kiezer die zich half maart 2017 wil uitspreken vóór het UBI heeft dus weinig keuze. Het burgerinitiatief “Basisinkomen2018” is door de Tweede Kamer afgewezen omdat het onderwerp al besproken was, vanwege de op een zijspoor gerangeerde initiatiefnota die was ingediend door Norbert Klein van de Vrijzinnige Partij. Een sprankje hoop gloort verder slechts bij het zien van bekende namen als Sjir Hoeijmakers bij D66, Ewald Engelen bij de Partij voor de Dieren, Bram van Ojik bij GroenLinks en Matthijs Pontier bij de Piratenpartij. En het PvdA-congres moet nog beslissen over een motie waarin gevraagd wordt een verzorgingsstaat te ontwerpen rond het basisinkomen.

Een schrale oogst!  Maar hoop doet leven. Hoop voor 2017 en volgende jaren!

Amersfoort, Joop Böhm, 29 december 2016

Zie voor de standpunten m.b.t. het basisinkomen van de bekendste politiek partijen Nederlands politieke partijen: standpunten over het basisinkomen

Het bericht Dood door schuld, te voorkomen door invoering van basisinkomen verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Korte berichten over Basisinkomen uit Noord-Nederland

Willem Gielingh

Het Noorden van Nederland is zeer actief met het geven van voorlichting over het Basisinkomen. Hieronder een kleine opsomming van de afgelopen maand.

Marum, 02 november

PvdA-fractie Marum (West Groningen) laat zich informeren over het basisinkomen. Regelmatig wordt er een actueel thema besproken in de fractie en op deze avond mocht Willem Gielingh in gesprek gaan met de PvdA-fractie. Een enkeling had zich ingelezen en kwam met serieuze vragen en opmerkingen, anderen kwamen op deze avond pas voor het eerst in aanraking met het begrip basisinkomen. Het was een meer dan zinvolle bijeenkomst.

Veendam, 24 november

VWO-scholieren ontmoeten Frans Kerver. Die scholieren hadden zich daar op het Winkler Prins College goed voorbereid en naast twee wethouders waren er ook raadsleden. Met het College-tour format werd Frans ondervraagd over zijn jaar lang genieten van een basisinkomen van € 1.000,- per maand. Robin Ketelaars en Willem Gielingh waren tevens uitgenodigd.


Groningen, 6 december

Willem Gielingh, Rutger Bregman

Tijdens een bijeenkomst van de Studium Generale, was Rutger Bregman te gast.

Meer dan 360 mensen, allemaal voorstander van een OBi, hadden een zeer boeiende avond. Achteraf nog even nababbelen met de inleider.

 

Groningen, 9 december

In Wadapartja in Groningen kwamen een 4-tal PvdA-leden (bestuursleden, raadsleden en een ex-burgemeester) bij elkaar om zich voor te bereiden op een bijeenkomst (30 januari 2017) waar burgers uit de gemeenten Bellingwolde en Vlagtwedde (Oost Groningen) kennis kunnen maken met het basisinkomen. Willem Gielingh was gevraagd hierbij aanwezig te zijn, omdat het de bedoeling is dat hij een inleidende presentatie zal gaan verzorgen. Duidelijk werd nog maar weer eens dat de regio (gewesten en afdelingen) meer met het basisinkomen hebben dan hun partijleiders in Den Haag. Verheugend dat men zich daar niet te veel van aantrekt en gewoon door wil gaan met naar de toekomst te kijken.

 

Groningen, 20 december

In Wadapartja werd Willem Gielingh door een extern adviseur van de gemeente Leeuwarden bijgepraat over de verkennende werkzaamheden van de door de gemeente ingestelde klankbordgroep. Een half jaar eerder is in de gemeenteraad immers een motie aangenomen om te komen tot een onderzoek naar de mogelijkheid tot het houden van een pilot rond het OBi. Naast deze externe adviseur (econoom) en samen met de directeur van Europese Culturele Hoofdstad 2018, een hoogleraar van de RUG, de drie indieners van de motie, ondersteunende griffiemedewerkers en ondergetekende namens de VBi wordt er hard gewerkt aan een experimenteer voorstel. Een experiment overigens dat in niets lijkt op wat 4 grote steden van plan zijn met die regelarme bijstand en waar ook nog een groot aantal andere gemeenten iets mee willen doen. Neemt niet weg dat het een en ander haalbaar moet zijn en dat vereist veel studie. Er wordt op 19 januari 2017 verder vergaderd en het doel is om B&W en de gemeenteraad eind maart, begin april een advies te kunnen overleggen.

 

Assen, september-december

Hierbij volsta ik met de mededeling dat het BT (basisteam) Assen een tomeloze inzet heeft op meerdere gebieden en allerlei fronten. Of het nou gaat om brieven schrijven naar politici, het willen meedenken over de website of het ontwikkelen van PR-materiaal. Chapeau voor dit team! Ik zou zeggen: hou ze in de gaten!

 

December 2016, door Willem Gielingh, vice-voorzitter

Het bericht Korte berichten over Basisinkomen uit Noord-Nederland verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Van de voorzitter – December 2016

Alexander de Roo

Na D66 kiest ook GroenLinks meer basisinkomen. Nu de PvdA nog 

Uw voorzitter mocht namens 250 GroenLinks leden uit 100 afdelingen spreken over een serieuze, landelijke  proef met het basisinkomen ( 40 miljoen €) om de gedragseffecten van het basisinkomen te onderzoeken. 80 % stemde voor. Het amendement om basisinkomen in te voren haalde onverwachts 47 %. Meer info klik hier. hier

De PvdA gaat zich op 14 en 15 januari bezig houden met haar programma en daar een basisinkomen motie voorliggen dankzij onze onvermoeibare Hans Lindeijer.

 

Redactie website Basisinkomen.nl is aangetreden

Reyer Brons

Florie Barnhoorn

Het bestuur is blij dat Reyer Brons bereid is om als eindredacteur van onze website te fungeren en dat Florie Barnhoorn tot de redactie van onze website is toegetreden, dit is een flinke ontlasting van de werkzaamheden van Robin Ketelaars die vanaf 2005 de berichtgeving op de website voor zijn rekening nam. Robin blijft de website technisch onderhouden.

Het bericht Van de voorzitter – December 2016 verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

De penningmeester maakt ook wel eens een foutje

De komende maanden wil de vereniging veel initiatieven ontplooien aan de vooravond van de landelijke verkiezingen in maart. Om deze te financieren heeft de vereniging meer geld nodig. Als penningmeester heb ik de afgelopen dagen daarom oproepen verstuurd aan leden die in afgelopen jaar (jaren) nog geen contributie hadden betaald.

De vereniging rekent erop dat alle leden naar draagkracht bijdragen met hun contributie.

Soms gebeurt het dat ik leden onterecht herinner om hun contributie te betalen omdat door een foutje hun betaling niet verwerkt was in mijn overzicht. Ik doe mijn best om dat zoveel mogelijk te voorkomen. Als het toch gebeurt neemt u mij dat dan niet al te zeer kwalijk.

U kunt voor de betaling van de contributie[1] en uw eventuele donatie[2] gebruik maken van de nieuwe rekening die de vereniging in 2016 geopend heeft bij Triodos. Vanwege het duurzame karakter van deze bank hebben we als bestuur besloten om het komende jaar geleidelijk over te gaan met onze betalingen en ontvangsten naar Triodos.
Het rekeningnummer is NL52TRIO 0391 2270 68 ten name van Vereniging Basisinkomen te Zeist. De oude rekening bij ING (NL28 INGB 0001 8909 19 ) zal in de loop van 2017 opgeheven worden.

Ik wens u en uw dierbaren fijne feestdagen en hoop op een gul gebaar van uw kant.

Marten Kramer
Penningmeester

[1] http://basisinkomen.eu/betaalpagina-lidmaatschap-vereniging-basisinkomen/

[2] http://basisinkomen.eu/donatie-aan-vereniging-basisinkomen/

Het bericht De penningmeester maakt ook wel eens een foutje verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Gratis Boek Gratis Geld! – Van 27 december tot en met 31 december 2016

Het bestuur geeft 20 gratis boeken weg van Rutger Bregman met de titel Gratis Geld.

Wat u kunt doen om daarvoor in aanmerking te komen is het volgende:

Ga in de periode die start op 27 december (00:00) en duurt tot en met 31 december (23:59) via de webshop van de Vereniging Basisinkomen een betaling van uw lidmaatschap[1] over 2016 of donatie[2] uit met voor beide een minimumbedrag van € 12,-.

Waarom per se via de website? Omdat dat de enige manier is waarop we het precieze moment kunnen vaststellen van de betaling aan de hand van de gegevens die de vereniging krijgt van de Ideal leverancier.
Een voorwaarde daarbij is dat u zorgt dat uw naam, adres en woonplaats en email adres ingevuld worden in het webformulier.

De winnaars krijgen begin januari 2017 bericht van de penningmeester en ontvangen het boek uiterlijk half januari 2017 op het adres dat opgegeven is bij de betaling.
Er valt per uniek adres maar maximaal één boek te winnen.
Leden van het bestuur zijn uitgezonderd van deelname.

Veel succes met het verkrijgen van het boek Gratis Geld van Rutger Bregman.

Marten Kramer
Penningmeester

21-12-2016

 

[1] http://basisinkomen.eu/betaalpagina-lidmaatschap-vereniging-basisinkomen/

[2] http://basisinkomen.eu/donatie-aan-vereniging-basisinkomen/

Het bericht Gratis Boek Gratis Geld! – Van 27 december tot en met 31 december 2016 verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

PvdA leden roepen op tot amenderen Basisinkomen

Actieve PvdA leden hebben een aantal amendementen op het verkiezingsprogramma gedaan. De leden van de PvdA kunnen de komende weken via internet daarvoor een stem uitbrengen.

Vooral motie 10 is interressant: “Ontwerp verzorgingsstaat met basisinkomen”. Er zijn ook nog 2 amendementen die in het verkiezingsprogramma het experimenteren bij gemeentes meer ruimte geven.

Dat stemmen kan op 11 en 12 januari en de 13e tot 10:00, het zijn de dagen voor het PvdA-congres. PvdA leden krijgen daarvoor een mail van het PvdA bestuur.
Als de uitslag voorafgaand aan het congres niet overtuigend is komt motie 10 op het congres (14/15 jan.) opnieuw in stemming. Ook dat kunt u van huis uit volgen en stemmen.
In dat geval moet de leden de agenda en de beelden van het congres volgen en tevens hun stemgegevens klaar hebben én op tijd gebruiken. Zelf naar het PvdA-congres in Utrecht gaan, kan natuurlijk ook.

Voor wat PvdA leden nu kunnen doen is: stuur of spreek andere partijleden aan op deze kans om het basisinkomen eens serieus te onderzoeken. Motie 10 vraagt om samen met andere partijen en goed plan te maken en alleen als die samenwerking lukt om het dan stapsgewijs in te voeren.
Er is veel voorwerk gedaan om dit mogelijk te maken. Duw mee, mét uw vrienden, om de PvdA-koers in een nieuwe richting te krijgen.

Vragen of tips, stuur ze naar Hans Lindeijer, mail: hanslindeijer@gmail.com

PS Let op het verschil: in de week 2-8 jan. kunnen er nog actuele moties ingediend worden, die kunt u als lid ‘steunen’. Maar het ‘stemmen’ kan alleen op 11 en 12 januari en de 13de tot 10:00. Op het congres, 14/15 jan. komen alleen de twijfel-moties aan de orde.

Het bericht PvdA leden roepen op tot amenderen Basisinkomen verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Geld voor Allen – het Economic Security Project

Economic Security Project

Kan een universeel basisinkomen de economische ongelijkheid in de VS rechtzetten? Een groep gaat $10 miljoen uitgeven om daar achter te komen.

Is het universeel basisinkomen (UBI; of onvoorwaardelijk basisinkomen OBi) een wondermiddel voor kwakkelende, kapitalistische economieën of is het een doodlopende weg voor een in verval geraakte, (semi-werkloze) onderklasse. Niemand die het echt weet, omdat het UBI nooit grondig onderzocht is. Een van de tot nu toe meest ambitieuze initiatieven staat op het punt om miljoenen te besteden om erachter te komen.

Terwijl een populistische veenbrand zich uitbreidt over de westerse wereld en autoritaire leiders aan de macht helpt, nemen mensen uit het hele politieke spectrum het UBI onder de loep. In de zestiger en zeventiger jaren van de vorige eeuw is het gedeeltelijk getest op verschillende plekken, onder andere in de VS, Canada en India. Het UBI garandeert allen een minimale vergoeding, een manier om – althans in theorie – armoede te verminderen en ieders gezondheid, scholing en andere aspecten van sociaal welbevinden te verbeteren.

Het Economic Security Project (ESP; Economisch Veiligheidsproject) – een losse coalitie van techneuten, investeerders en activisten – kondigde op 8 december aan dat het van plan is om in de komende twee jaar $ 10 miljoen te investeren “om te onderzoeken hoe een ‘basisinkomen’ iedereen in de VS economische bescherming kan bieden”. Meer dan 100 mensen, variërend van het hoofd van Y Combinator, een topfonds voor start-ups in Silicon Valley, tot leiders van de Black Lives Matter beweging, hebben de “Statement of Belief” (Geloofsbrief) van de groep ondertekend. Het doel is, zeggen de ondertekenaars in deze verklaring, dat “de economie weer ten goede komt aan alle Amerikanen”.

De timing, slechts een maand na de verkiezing van Donald Trump tot president van de Verenigde Staten, is geen toeval.

De grootste verandering sinds de verkiezing is de mate van urgentie, zegt Chris Hughes, medeoprichter van Facebook en een van de ondertekenaars. De groep is opgericht om de belangstelling voor het UBI en investeringen in onderzoek, proefprojecten en beleid te bevorderen. “We hebben meer vragen dan antwoorden,” vervolgt hij, “Maar we zijn het eens over het feit dat financiële zekerheid een mensenrecht moet zijn en dat de rol van contant geld daarbij onvoldoende belicht is.”

De experimenten, die tot nog toe met het UBI zijn gedaan, waren meestal van korte duur en gebrekkig gefinancierd. Ze leken veelbelovend, maar waren nooit doorslaggevend. Recent onderzoek in arme landen heeft laten zien dat het overmaken van geldbedragen aanzienlijke voordelen oplevert, zoals een hogere verdiencapaciteit, betere scholing en minder hiv-gevallen.

Vrees dat het geld aan alcohol, sigaretten of andere ongezonde zaken uitgegeven zou worden, bleek ongegrond (in sommige gevallen hebben geld transfers zelfs tot een daling van dergelijke aankopen geleid). Voor rijke landen zoals de VS, zijn de gevolgen van een UBI echter nog onduidelijk.

De groepen, die de ESP heeft uitgekozen om te financieren, moeten oplossingen bieden:

  • Het Center for Popular Democracy gaat zich hard maken voor beleidsmaatregelen met UBI als basis, die bestaande sociale zekerheidsprogramma’s, zoals de werkloosheidsverzekering, kunnen versterken.
  • Het Roosevelt Institute zal macro-economische modellen van overdrachten van contant geld ontwikkelen. Ook gaat het onderzoek doen naar gedrag en de publieke opinie ten opzichte van het UBI.
  • Het Niskanen Center gaat beleidsonderzoek verrichten naar de verschillende manieren waarop doorlopende contant geldbetalingen in de VS ingevoerd kunnen worden.
  • Het Alaska Groep American Center zal bezuinigingen op de jaarlijkse dividenden, die alle inwoners van Alaska krijgen uit het Permanent Fund van de staat Alaska – een van de belangrijkste bestaande voorbeelden van rechtstreekse betalingen in contant geld aan burgers – aanvechten.
  • De Chesapeake Climate Action Network zal de haalbaarheid van de prijsstelling van koolstof en dividenden op gemeentelijk niveau om het UBI te financieren, bestuderen.
  • GiveDirectly zal een langlopende studie naar het basisinkomen in Kenia ondersteunen en kijken hoe de geleerde lessen in de Verenigde Staten in de praktijk gebracht kunnen worden.

 

De ESP-coalitie omvat 100 organisatoren, activisten, wetenschappers en technici, waaronder Harvard Professor in de Rechten, Lawrence Lessig, de voormalige president van de Internationale Vakbond voor Werknemers in de Dienstensector, Andy Stern, de voormalige Amerikaanse Staatssecretaris voor Arbeid, Robert Reich, Rebuild the Dream medeoprichter Natalie Foster, Facebook medeoprichter Chris Hughes, de president van Y Combinator Sam Altman, en voormalig Sierra Club president Adam Werbach. Fondsen werden geworven bij zowel particulieren als stichtingen.

De groep heeft nog geen prominente vertegenwoordiging bij de Republikeinse partij, maar zij heeft al wel onwennige vrienden gemaakt van liberalen, libertariërs en conservatieven. Zo was Stern, met zijn achtergrond in de vakbond, verrast dat hij zich tijdens een debat eerder dit jaar waarin hij het UBI verdedigde zich in het kamp van een libertariër, Charles Murray van het Cato Institute, bevond.

Door het onverwachte tempo van verbeteringen in de robotica, kunstmatige intelligentie en automatiseringstechnologieën is het niet ondenkbaar dat veel middenklasse banen het slachtoffer zullen worden van deze ontwikkeling – wat grote onrust heeft veroorzaakt over de sociale instabiliteit in de toekomst. De meest recente verkiezing heeft dit pijnlijk blootgelegd voor Silicon Valley’s technorati en voor een groeiend aantal activistische arbeiders en politici.

“Het gesprek ging er gewoonlijk over dat automatisering en kunstmatige intelligentie de noodzaak om te werken voor miljoenen mensen zou opheffen,” zegt Hughes. “Het is nu duidelijk dat er een economische crisis in Amerika is …. Wat de oorzaak is, is minder relevant dan de realiteit dat de huidige economie niet meer functioneert en dat we moeten nadenken over een nieuw evenwicht, zodat het werkt voor mensen in 2016 in plaats van te wachten op een of andere verre toekomst die er aan zit te komen.”

Het originele artikel geschreven door Michael J. Coren is op 8 december 2016 gepubliceerd op http://qz.com/857557/universal-basic-income-gets-a-real-test/

Vertaling: Florie Barnhoorn, 20-12-2016

Het bericht Geld voor Allen – het Economic Security Project verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Achterban GroenLinks meer voor basisinkomen dan partijleiding

Tegen de zin van partijbestuur en lijsttrekker stemde 80 % van het congres van GroenLinks voor een groot experiment met een echt basisinkomen.
47 % stemde zelfs voor invoering van basisinkomen zonder enig voorbehoud.

In het concept-programma van GroenLinks stond al de volgende tekst:

We schaffen de tegenprestatie in de bijstand af. Bijstandsgerechtigden krijgen persoonlijke en passende ondersteuning om de kans op werk te vergroten, zo nodig met loonkostensubsidie. Gemeenten krijgen de ruimte om op eigen wijze participatie te stimuleren. Zij mogen experimenteren met nieuwe vormen van sociale zekerheid zoals een basisinkomen, waarbij keuzevrijheid, waardering en ontplooiing voorop staan: minder regels, meer ruimte om bij te verdienen.

Tijdens het congres is met circa 80 % van de stemmen daaraan toegevoegd:
Invoering van een landelijk, grootschalig, meerjarig, representatief experiment met het basisinkomen met het doel beter zicht te krijgen op de gedragseffecten ervan. 

Bij dit voorstel was de volgende toelichting gegeven:

60 % van de GroenLinks kiezers steunt invoering van het basisinkomen. (Maurice de Hond). Basisinkomen geeft mensen aan de onderkant hoop! Onderzocht wordt in dit experiment wat de gevolgen zijn van het opheffen van de armoedeval en de gezondheidszorg. Bij het Mincom experiment in Canada daalde die kosten met bijna 10 %. Gezondheidszorg is de hoogste prioriteit van de kiezer.Kosten 40 miljoen euro.

 Het partijbestuur dacht hier heel anders over en gaf het volgende advies:
—  Niet overnemen. Er wordt al veel geëxperimenteerd met nieuwe vormen van de bijstand, waarbij er verplichtingen zijn en gemakkelijker kan worden bijverdiend, zoals in Nijmegen, Wageningen, Groningen, Tilburg en Utrecht. Wij ondersteunen deze experimenten van harte. Een experiment met een basisinkomen gaat het partijbestuur echter te ver. Het centrale bezwaar is dat waar de experimenten met de bijstand nog steeds betekenen dat mensen die financiële steun nodig hebben, deze krijgen, het basisinkomen iedereen onafhankelijk van hun inkomen geld krijgen. Wij vinden het belangrijk dat belastinggeld gebruikt wordt om mensen te ondersteunen die het nodig hebben en niet mensen die het niet nodig hebben. Wij zien meer in negatieve belastingen, dat mensen die nauwelijks belasting betalen, belastingkortingen krijgen uitgekeerd. Daarom stellen we dat ook voor  in 2.8. Dat zorgt ervoor dat mensen met kleine inkomens meer financiële ruimte krijgen, zonder dat mensen met grote inkomens daar ook voordeel van hebben —

Net als we eerder bij D66 zagen, zijn de leden heel wat verder dan de partijleiding!
Er was ook nog een vergaand amendement waarin ongeclausuleerd het invoeren van basisinkomen wordt voorgesteld.

Dit amendement, ondanks het negatieve advies van het bestuur, 47 % van de stemmen. Dat is niet voldoende, maar het geeft wel aan dat het basisinkomen stevig omarmd wordt door een zeer groot deel van de leden!

De tekst die het dus net niet gehaald heeft:

GroenLinks is voorstander van het (op termijn) invoeren van een onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen, hoog genoeg om fatsoenlijk te kunnen leven. Door een onvoorwaardelijke economische bestaanszekerheid onstaan er mogelijkheden voor een eerlijker verdeling van betaald werk, mantelzorg, vrijwilligerswerk en inkomen. Ook wordt ondernemerschap hierdoor aantrekkelijker. Uitgangspunt is dat de laagste inkomens er niet op achteruit gaan en dat via een progressieve inkomstenbelasting het basisinkomen mede gefinancierd wordt. Voor burgers in specifieke situaties kan aanvullende financiële ondersteuning blijven bestaan.

Toelichting
De maatschappelijke ontwikkeling gaat steeds verder richting een samenleving waarin werkzekerheid zeldzamer wordt.  Robotisering, toename van het aantal ZZPers die niet zeker zijn van volgende opdrachten, e. d. zorgen voor een groeiende groep die geen bestaanszekerheid heeft. Een onvoorwaardelijk basisinkomen neemt deze onzekerheid weg en geeft de mogelijkheid om ook op andere manieren dan via betaald werk maatschappelijk betrokken te zijn.

Advies partijbestuur:
— Niet overnemen. Een onvoorwaardelijk basisinkomen gebruikt belastinggeld om mensen te ondersteunen die het niet nodig hebben. Een basisinkomen dat lage inkomens spaart, ondermijnt de solidariteit omdat middeninkomens hiervoor betalen. Dit programma biedt alternatieven: minder verplichtende bijstand en negatieve belastingen dat wij belastingkortingen uitkeren aan zij die bijna geen belasting betalen. —

Conclusie: De leden en de achterban van GroenLinks moeten nog even door knokken om de partijleiding (en de lijsttrekker) tot het goede inzicht te brengen.
Geredigeerd door Reyer Brons, 18-12-2016

Het bericht Achterban GroenLinks meer voor basisinkomen dan partijleiding verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.