We beginnen er niet aan, het is veel te complex.
Een basisinkomen is niet goed gefaseerd in te voeren met betrekking tot hoogte.
We beginnen vol goede moed, maar slaan alle waarschuwingen voor uitvoeringsproblemen in de wind.
We kunnen  de lange termijn effecten niet overzien

In het kader van het project basisinkomen van het NPI werk ik aan een verzameling bezwaren tegen het basisinkomen. Ik heb er circa 70 verzameld en gerubriceerd in 12 thema’s, zie  Bezwaren en weerstanden tegen het basisinkomen en de invoering daarvan.

Iedereen wordt van harte uitgenodigd deze bezwaren aan te vullen, ook de toelichting daarbij en uiteraard de weerlegging of relativering.

Het thema Invoering is inmiddels voorlopig af. De overige thema’s volgen in een rustig tempo.
Zie hieronder voor de tekst onder dit thema. Voor bijstellingen in de toekomst zie de tekst op de NPI-site.

Korte melding van de bezwaren:

• We beginnen er niet aan, het is veel te complex
• Een basisinkomen is niet goed gefaseerd in te voeren met betrekking tot hoogte.
• We beginnen vol goede moed, maar slaan alle waarschuwingen voor uitvoeringsproblemen in de wind.
• We kunnen  de lange termijn effecten niet overzien

Uitwerking

We beginnen er niet aan, het is veel te complex

Toelichting
We beginnen er niet aan, het is veel te complex.
Onze coalitie vindt dit veel te lastig

Weerlegging
Het is inderdaad een omvangrijke en ingrijpende verandering, maar als die eenmaal is doorgevoerd hebben krijgen we een eenvoudig stelsel, dat niet behept is met allerlei merkwaardige subcategorieën, afwijkingen, neveneffecten e.d. en dat makkelijk uitvoerbaar is. Het bestaande systeem wordt ondertussen juist steeds complexer. Door eenmalig te investeren in deze veranderingen wordt ons veel toekomstige complexiteit bespaard. Bedenk hierbij ook, dat een complex stelsel leiden tot onrechtvaardigheden, inconsistenties, hoge kosten, slecht doelbereik, waarmee zo’n stelsel niet voldoet aan de criteria voor goed overheidsbeleid. Een basisinkomen kan daar juist makkelijk aan voldoen.

Een basisinkomen is niet goed gefaseerd in te voeren met betrekking tot hoogte

Toelichting
Het moet in één keer om te voorkomen dat het sociale zekerheidssysteem heel gecompliceerd wordt (met naast een basisinkomen nog steeds allerlei andere regelingen).
Maar invoering in één keer is een bijna niet te overziene ingewikkelde operatie, omdat alles helemaal van te voren uitgedacht moet zijn.

Weerlegging
Nadere analyse kan aan het licht brengen in hoeverre een gefaseerde invoering mogelijk is. Daarnaast kunnen alle belangrijke maatschappelijke effecten naar voren worden gebracht via grondige simulatiestudies, zodat daar tevoren redelijke inschattingen van kunnen worden gemaakt. Bovendien kunnen zulke studies laten zien hoe de invoering kan worden aangepast zodra blijkt dat bepaalde effecten anders uitpakken dan verwacht.

We beginnen vol goede moed, maar slaan alle waarschuwingen voor uitvoeringsproblemen in de wind.

Toelichting
We beginnen vol goede moed, maar slaan alle waarschuwingen voor uitvoeringsproblemen in de wind.
Dat kan ook niet anders, ons politieke compromis is even goed al ingewikkeld genoeg!

Weerlegging
Dit bezwaar zul je niet horen van degenen die besluiten tot invoering, maar juist van tegenstanders.
Helaas zie we dat veel beleid slecht doordacht wordt ingevoerd en dat na enige tijd blijkt dat wel uitgesproken, maar genegeerde waarschuwingen terecht waren. Politici die iets besluiten steken helaas graag hun kop in het zand voor ongewenste effecten.
Dat kan ook gebeuren bij slecht doordachte varianten van een basisinkomen.
De enige remedie is wel goed doordenken wat de gevolgen van invoering van basisinkomen zouden kunnen zijn en daarbij alle van te voren voorziene problemen goed onderkennen.

We kunnen  de lange termijn effecten niet overzien.

Toelichting
De meeste nadelen van een basisinkomen doen zich pas na langere termijn echt gelden. Omdat het tegen die tijd als verworven recht zal worden gezien, zou het verlagen van het basisinkomen tot grote problemen leiden, en zouden veel mensen niet op zo’n verlaging zijn voorbereid (door bijv. mindere opleiding).

Weerlegging
Dit type bezwaar is dodelijk voor elke verandering. Uiteraard zijn er veel onvoorziene effecten, wie had bijvoorbeeld bedacht dat gaswinning in Groningen stevige aardbevingen zou veroorzaken? Of dat dodelijke verkeersongelukken weer toenemen door de uitvinding van de smartphone?
De samenleving zal met een basisinkomen op langere termijn op allerlei manieren gaan veranderen. Het gaat de voorstanders juist om zulke effecten, die in hun ogen positief uitpakken voor de samenleving. Tot op zekere hoogte kun je de lange termijn effecten trouwens wel voorzien (bv. via simulatiestudies). Mochten zich ongewenste lange termijneffecten gaan voordoen, zullen daar nadere maatregelen voor moeten worden bedacht. Dat geldt ook voor het huidige systeem, moet dien verstande dat de nadelige effecten van het huidige systeem nauwelijks meer aan te pakken zijn zolang dat systeem niet grondig wordt aangepakt.

Uitleg

Dit is een onderdeel van een (project om te komen tot een) overzicht van bezwaren en weerstanden tegen het basisinkomen en de invoering daarvan. Zie de hoofdpagina op de NPI-site.

Eerder verschenen op de VBI-site de volgende onderdelen:

• Bezwaren basisinkomen – 1: Waarden en mensbeeld ​ (5-3-2017)
• Bezwaren basisinkomen – 2: Maatschappijvisie en ideologie (28-11-2017)
• Bezwaren basisinkomen – 3: Economie (20-12-2017)
• Bezwaren basisinkomen – 4: Arbeidsmarkt (5-12-2017)
• Bezwaren basisinkomen – 5: Overheid en bureaucratie (14-12-2017)
• Bezwaren basisinkomen – 6: Grenzen en migratie (27-12-2017)
• Bezwaren basisinkomen – 7 : Het lost de echt belangrijke problemen niet op (12-4-2017)
• Bezwaren basisinkomen – 8: Belangen (4-1-2018)
• Bezwaren basisinkomen – 9: Procedures en instituties (11-1-2018)
• Bezwaren basisinkomen – 10: Amendering en modificering (18-1-2018)

Reyer Brons, 30-1-2018

Het bericht Bezwaren basisinkomen – 11: Uitvoering verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Op zondag 4 maart 2018 organiseert het Kernteam Basisinkomen Rivierenland het Nationaal Congres Basisinkomen Rivierenland bij UniePlaza in Culemborg.

Het invoeren van een onvoorwaardelijk basisinkomen staat wereldwijd op de agenda als logisch gevolg van een wereld waarin werkprocessen steeds meer en met toenemende snelheid geautomatiseerd worden. In een even hoog tempo wordt vaak het menselijk handelen overbodig. Neem alleen al de zelfscanner in de supermarkt, de betaalapp van de bank, de onbemande trein- en tankstations. Tot een paar jaar geleden waren dit betaalde banen, waarvoor menselijk handelen noodzakelijk was. Tegenwoordig zijn dit alledaagse vormen van automatisering waar iedereen mee te maken heeft en waarvan de gevolgen dus ook iedereen aangaan. Immers, iedereen is afhankelijk van een inkomen om van te leven.

Hoog tijd voor een onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedere Nederlander! Helaas gaat de invoering hiervan niet zo snel als wij hopen. Tot nu toe bleek het voor Nederlandse gemeenten, in verband met de wet- en regelgeving, onmogelijk om concrete experimenten uit te voeren. Nijmegen, Tilburg en Utrecht bijvoorbeeld, gaven al eerder aan te willen starten met een experiment onder een groep werkzoekenden, maar hebben dit op de lange baan geschoven omdat het juridisch niet uitvoerbaar bleek. Inmiddels is door het nieuwe kabinet de regelgeving aangepast en is deze mogelijkheid tot een experiment er wel!

Het doel van dit congres is om meer bekendheid te geven over de fabels en de feiten over het onderwerp en te komen tot een experiment onder 2000 Rivierenlanders, van verschillende leeftijden en achtergronden. Invloedrijke personen als bijvoorbeeld Mark Zuckerberg, Elon Musk, Bill Gates, Richard Branson en voorheen zelfs al Winston Churchill zijn grote voorstanders van een basisinkomen!

Dit initiatief wordt gesteund door Jan Rotmans (schrijver van De Omwenteling). Daarnaast zijn er bijdragen van Reinier Castelein (schrijver van Welzijn is de nieuwe welvaart) én er is  aandacht voor de petitie voor een basisinkomen, die onlangs door Antoinette Hertsenberg is aangeboden aan de Tweede Kamer.
Gerdo van Grootheest, burgemeester van Culemborg, verwelkomt alle deelnemers.

Bestel op www.basisinkomenrivierenland.nl een ticket voor € 10,00.
UniePlaza biedt plaats aan 200 deelnemers, dus meld je snel aan, want vol is vol!

Reyer Brons (redactie, 29-1-2018

Het bericht Nationaal Congres Basisinkomen UniePlaza Culemborg verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Dit is de zeventiende aflevering van de feuilleton Brieven aan een Paralleluniversum van de Duitse schrijfster Petra Keup. De eerste verscheen op 8 oktober 2017. Sindsdien publiceer ik iedere zondagochtend een hoofdstuk uit deze roman. De brieven zijn geschreven door Maximiliane Wonder-Licht, een ‘klant’, en gericht aan Valentin Graumann, de directeur van een instantie, die ‘Hartz-IV’, zeg maar de Duitse sociale bijstand, uitkeert.

Betreft: “O, jo, jo”
– uitkeringsfraude!

Mijn beste vriend,

U weet wat uitkeringsfraude betekent?

Uitkeringsfraude betekent, een dienstverlener – u – bedriegt een klant – mij – vanwege een uitkering, die haar rechtmatig toekomt. Een uiterst hachelijke kwestie.

Als we een paar weken geleden niet dit interessante persoonlijke gesprek met elkaar gehad zouden hebben, waarin u zo vriendelijk de moeite nam om vanwege al dat gekrakeel en die warboel tussen mij en uw medewerkers te bemiddelen, dan had u zich nu voorover kunnen buigen naar uw teamleider. Die zou het dan onmiddellijk hebben doorgegeven aan de medewerkster, die bezwaarschriften afhandelt. Deze zou de medewerkster, die de aanvraag voorbewerkt, onbeheerst de schuld geven, die dan echter gemeend zou hebben, dat de verantwoordelijkheid ligt bij de medewerkster, die de aanvraag in ontvangst neemt. Die wil dat ook niet op zich laten zitten, en foetert degene uit, die kopieën uitprint en die vindt hoe dan ook, dat de medewerker bij de receptie hem onjuiste informatie heeft verstrekt. Dat zou “Stille Post” van boven naar beneden zijn en nogal opzichtig, sommigen noemen dat dan ook pesten.

Ik heb in ieder geval tegen iedereen gezegd dat ik tot het indienen van mijn aanvraag bij u een werkloosheidsuitkering betrokken had. Dat zei ik u ook in ons gesprek, maar u praatte er niet over of u had geen benul. Het ene is net zo erg als het andere. In het eerste geval zou u een uitkeringsfraudeur zijn, in het tweede geval … daarover wil ik niet graag hardop nadenken.

In ieder geval zit u nu met uw medewerkers in hetzelfde schuitje. Maar omdat u de baas bent, hebt u het verknoeid en moet u al die uitbranders incasseren, zonder deze naar beneden te kunnen afreageren, en neemt u dat rustig persoonlijk.

Vriend Graumann, schaamt u zich nergens voor? U zetelt hier als directeur van een chaotische tent, dat is geen belediging van een ambtenaar in functie, maar een bewijsbaar feit en dat merkt u niet eens?

U moet zich door een kunstenares, liever gezegd musicienne, om precies te zijn zanglerares, de les laten lezen in de meest eenvoudige basisprincipes van uw werk? Leest u toch nog eens § 24 SGB II, dat mij door toedoen van “Commissaris Toeval” in handen gespeeld werd en u zult zien, zo hulpbehoeftig als u ben ik nog lang niet.^[1][2]

Stelt u zich eens voor, een directeur van een ARGE-dienst moet mij de muzikale en pedagogische grondbeginselen van mijn werk bijbrengen. Mijn opdrachtgevers zouden zo snel mogelijk de relatie met mij verbreken en mij van pure incompetentie beschuldigen. Valentijn, dan zou ik voor altijd de jouwe zijn.

Wie zijn eigenlijk uw opdrachtgevers?
De burgemeester? De burgers van stad O? Ik ga het uitvissen! Daarna zal het pluche onder uw kont zeker een beetje wankelen.

Zwaar teleurgesteld groet u,
uw Maximiliane Wonder-Licht

PS:
Ik geef u een laatste kans. U maakt onmiddellijk het geld, waar ik recht op heb, naar mij over en u biedt uw welgemeende en oprechte verontschuldigingen aan.

Zeg in geen geval: “Het spijt mij zeer, mevrouw Wonder-Licht, maar het gaat hier om een betreurenswaardig incident.”

Beter zou al zijn: “Het gaat om een regelmatig voorkomend incident!”

Of ook: “Het gaat om een stelselmatig voorkomend incident!”

Het beste zou zijn: “Mevrouw Wonder-Licht, neemt u mij niet kwalijk, ik ben een sloddervos in een chaotische tent. Ik beloof u, dat ik direct orde in de janboel ga scheppen en ik zal er op toezien, dat ook mijn medewerkers op deze weg doorgaan.”

Misschien zou ik u dan kunnen vergeven, ja, u zou daar zelfs mijn hoogachting mee verdienen.

Een overzicht van alle gepubliceerde hoofdstukken is hier te vinden.
Vertaling: Florie Barnhoorn

Wordt vervolgd op zondag 4 februari 2018

^{1. § 24 SGB II is hier te lezen (Duits).}

^{2. “Kommissar Zufall” is een populair begrip in Duitsland. De term wordt vaak in de media gebruikt, vooral wanneer bij een schijnbaar onoplosbare zaak onverwachte en verrassende informatie naar boven komt, die tot opheldering van het misdrijf leidt.}

Het bericht Brieven aan een Paralleluniversum 17. “Oh, jo, jo, uitkeringsfraude!” verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Waarom neem je genoegen met ‘basiszekerheid’, Rutger, schrijft Petra Hoetz, een universeel basisinkomen heeft zoveel meer voordelen. Laten we voor de hoofdprijs gaan!

Rutger Bregman (RB), enthousiast pleitbezorger van het idee van een basisinkomen, lijkt in dit artikel water bij de wijn te doen. Hij bepleit (voorlopig) niet meer een basisinkomen voor iedereen, maar een onvoorwaardelijke aanvulling van lage inkomens tot het bestaansminimum met wat extra in geval van eigen inkomsten. Voor de hand ligt om deze aanvulling uit te keren als negatieve inkomstenbelasting. Als naam voor zo’n systeem kiest hij ‘basiszekerheid’.

Er is zeker iets te zeggen voor zo’n systeem.

Er wordt een hoop minder geld rondgepompt, als je te lage inkomens aanvult door middel van een negatieve inkomstenbelasting. De eigen inkomsten worden voor bijvoorbeeld 50% tot een bepaald maximum bij het bestaansminimum opgeteld, opdat betaald werk altijd loont.
De kosten hiervan zijn maar enkele miljarden. Dat is niet veel voor het wegnemen van armoede. Daarbovenop is dit systeem qua uitvoering eenvoudiger en daardoor goedkoper dan de huidige bijstand.

In geval van een basisinkomen voor iedereen betaalt een groot deel van de bevolking via de belastingen zelf zijn basisinkomen en worden er dus veel grotere bedragen rondgepompt. Ieder krijgt een basisinkomen en de meesten betalen ongeveer hetzelfde bedrag aan extra belasting. De mensen met de laagste inkomens hebben er baat bij; de mensen met zeer grote financiële draagkracht betalen meer dan ze ontvangen.

Dat vergt een grotere, verzwarende ingreep in het belasting systeem met bijbehorende weerstand. Die weerstand zal waarschijnlijk niet veel minder worden door het feit, dat iedereen een basisinkomen ontvangt, want iedereen zal willen dat het geld daarvoor komt uit belastingen, waar hij/zij zelf het minste aan meebetaalt.
Invoering van ‘basiszekerheid’ is daardoor politiek waarschijnlijk makkelijker haalbaar dan een basisinkomen voor iedereen (UBI – universeel basisinkomen).

Desondanks doet het (voorlopig) loslaten van het streven naar invoering van een UBI me toch wel even slikken. Als we genoegen nemen met een ‘basiszekerheid’, zal er dan ooit nog een UBI ingevoerd worden? Het UBI heeft toch een aantal voordelen, die een ‘basiszekerheid’ niet heeft.

RB noemt het ondervangen van het stigma op ‘bijstand trekken’ het belangrijkste argument vóór een UBI. Ik vind dat eigenlijk maar een ondergeschikt argument. Veel belangrijker voordelen vind ik de vereenvoudiging van het stelsel, het wegnemen van de armoedeval en van de onzekerheid dat je door fout invullen van formulieren jezelf in grote problemen kunt brengen én de kans om het arbeidsrecht te liberaliseren en het belastingrecht te hervormen.

Voor zijn keuze om zich nu te richten op ‘basiszekerheid’ verwijst RB naar Bas Jacobs, die het niet ziet zitten, dat de tarieven voor de inkomstenbelasting teveel worden verhoogd, waardoor werken niet meer zou lonen. Kennelijk is RB er toch niet meer zo van overtuigd, dat mensen ook werken zonder beloning? (Overigens gaat het hier slechts om minder netto beloning, niet om géén beloning.) In het kader van betaald werk heeft hij daar misschien ook gelijk in. Zou kunnen. Zou ook kunnen van niet.

Maar waarom ervan uit gaan, dat het UBI wordt bekostigd door verhoging van de inkomstenbelasting? Het probleem is toch de ophoping van kapitaal bij een kleine groep? Dan ligt het verhogen van vermogensbelasting en erfrecht toch meer voor de hand? En uiteraard het belasten van alles wat onze economie/ecologie vernietigt, zoals vervuiling en het verbruik van fossiele energie en grondstoffen (al verhoogt ook verspilling en vervuiling het Bruto Nationaal Produkt)?

Gelukkig wordt ook bij de ‘basiszekerheid’, zoals door RB beschreven, de armoedeval vermeden. En het aanvragen van een aanvulling op het eigen inkomen zal vast eenvoudiger zijn dan alle procedures rondom bijstand en toeslagen, al zal het lang niet zo eenvoudig zijn als het ontvangen van een UBI. Bovendien hoeven startende ondernemers of mensen die vanuit ziekte de arbeidsmarkt betreden niet te vrezen voor hun inkomen/uitkering, noch bij een UBI, noch bij de voorgestelde ‘basiszekerheid’.

Ik verwacht echter geen principiële bijstelling van het belastingrecht en nauwelijks liberalisering van het arbeidsrecht in geval van het invoeren van RB’s ‘basiszekerheid’.
Vooral dat laatste zou ik wel verwachten bij een UBI, maar nauwelijks bij de ‘basiszekerheid’, omdat alleen de lager betaalde arbeid bij de ‘basiszekerheid’ betrokken is. Een tweedeling van het arbeidsrecht zie ik niet snel gebeuren en lijkt me ook niet wenselijk.

De kosten voor het inzetten van arbeid kunnen met een UBI veel realistischer worden. Dat iedereen een dak boven zijn hoofd en genoeg te eten heeft, willen we als gemeenschap garanderen. Dat kan met behulp van een UBI. Dat zijn vaste, onvermijdelijke kosten. Als iemand productief werk verricht en daarvoor wordt betaald, dan zijn dat variabele kosten. Als die lager zijn dan de waarde van je productie, dan loont het, dat je werkt.
In het huidige systeem moeten echter óók de kosten van levensonderhoud door de productie gedekt worden. Dat is heel jammer, want dan loont het vaak niet, dat je werkt, omdat het wel iets oplevert, maar niet genoeg om van te leven. In die gevallen wordt de factor arbeid ten onrechte buiten spel gezet.

Als iedereen sowieso al een UBI heeft, dan hoef je niet meer zoveel te verdienen, je kan ervan eten en slapen en extra arbeid loont al snel de moeite, zeker als het werk voldoening geeft. Zo kunnen we beter concurreren met de machine en/of kunstmatige intelligentie. Gaat het om onaangenaam werk, dan zal de machine de concurrentiestrijd (eerder) winnen. Zo wordt de arbeidsverdeling tussen mens en machine optimaal.

Het kan een gemiste kans zijn, als we genoegen nemen met een stelsel van negatieve inkomstenbelasting. Ik wil hierbij ook verwijzen naar het boek van Hans de Jongh, Op weg naar een betaalbaar Basisinkomen, die globaal uitrekent, hoe het UBI bekostigd kan worden uit slechts een deel van het voordeel van de lagere arbeidskosten voor werkgevers.

Aan de andere kant heeft RB zeker een punt voor wat betreft de grotere politieke haalbaarheid van zijn idee van ‘basiszekerheid’. Kortgeleden hoorde ik in een podcast van hem, dat Groen Links, de SP en de PvdD direct interesse toonden, toen hij met zijn idee over ‘basiszekerheid’ kwam. Gezien de enorme voordelen van de ‘basiszekerheid’ boven het huidige stelsel, kan dit zeker een argument zijn om “genoegen te nemen” met het idee van ‘basiszekerheid’.

Wie het onderste uit de kan wil, krijgt het lid op de neus.

Of is het toch: Wie niet waagt, die niet wint?

In elk geval wil ik graag de voordelen van een UBI blijven nastreven en propageren. Het is zo’n elegante weerspiegeling van wat we als samenleving willen (genoeg voor iedereen) en leidt de krachten in de economie langs veel socialer en natuurlijker paden.

Petra Hoetz, Basisteam Assen
21 januari 2018

Het bericht Reactie op artikel van Rutger Bregman verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

 

Alexander de Roo las de Nederlandse vertaling van Donut Economie – een economisch model dat balanceert tussen essentiële menselijke behoeften en planetaire grenzen – van Kate Raworth en schreef er een recensie over.

De Donut Economie van de Engelse econome Kate Raworth staat in de belangstelling. Tegenlicht, Buitenhof, NRC. De Partij van de Dieren haalt haar binnenkort naar de Tweede Kamer. Terecht, want zij is een zeer interessante jonge econoom, die economische alternatieven combineert met radicale milieuvoorstellen.

Het neoliberalisme van bezuinigen, marktwerking en weg met de overheid is uit. Van de verkiezing van Thatcher (1979), van Reagan (1980) en van Ruud ‘Schock’ Lubbers (1982) tot de economische crisis van 2008-2015 was het neoliberalisme toonaangevend. De laatste jaren zwelt kritiek aan: toenemende inkomensongelijkheid en vooral de vermogens ongelijkheid. De gewone man en vrouw profiteert al 20 jaar niet van economische groei. Nu met 3 % groei zouden de lonen zouden hard moeten stijgen, maar dat doen ze niet tot verbazing van de mainstream economen.

Planetaire grenzen

 

 

Kate Raworth gaat opzoek naar antwoorden. Dat gaat allereerst om een basisinkomen voor iedereen, maar ook een basisinkomen voor de 300 miljoen allerarmsten in de 30 armste landen van de wereld. Maar niet alleen het inkomen moet herverdeeld worden, ook het vermogen. Hierin volgt zij de Franse econoom Piketty. Kate stelt pertinente vragen: Wie bezit de grond en de gebouwen? Wie zal de robots bezitten. Van wie is het intellectuele eigendom? Ze neemt afscheid van economische groei en zet in op een netwerk economie. Kate gaat ook in op alternatieve geldsystemen en het terugdringen van de rol van de grote banken en het flitskapitaal. Plus klimaatverandering, circulaire economie en hoe grote bedrijven voor mission zero kunnen gaan als het om milieuvervuiling gaat. Kortom ze raakt enorm veel onderwerpen aan in haar zoektocht naar antwoorden. Haar politieke uitwerking hoe een en ander vorm moet gaan krijgen laat te wensen over, maar haar soepel geschreven verhaal dat het niet alleen om het basisinkomen, maar ook om een flink aantal andere voorstellen is overtuigend.

Alexander de Roo,
24 januari 2018

Het bericht Niet bij basisinkomen alleen! Recensie van Donut Economie van Kate Raworth verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Terwijl ‘Den Haag’ afhoudend doet over het basisinkomen, groeit de belangstelling aan de basis. In veel gemeenten wordt gedacht over experimenten. Zo ook in Veldhoven, waar de PvdA een discussieavond hield over dit onderwerp.

Dinsdag 16 januari had de PvdA-Veldhoven een discussieavond over basisinkomen.
Een tiental mensen bespraken allerlei aspecten van het basisinkomen. Tegen het eind van de avond vonden ze enkele concrete stappen.

Wat is eigenlijk de ideale vorm van een basisinkomen?

Dat lijkt makkelijk: Iedereen krijgt een maandelijks bedrag genoeg om van te leven en te wonen.
Het ideale basisinkomen kent vier uitgangspunten:

• Universeel                         Het is voor iedereen, ongeacht leeftijd of afkomst.
• Individueel                        Dus per persoon, in welke samenlevingsvorm dan ook.
• Onvoorwaardelijk           Zonder verplichtingen of toetsingen van inkomen of vermogen.
• Hoog genoeg                    Voor leven en wonen en om te participeren in de samenleving.

Eenvoud maakt dit sterk met als voordeel dat er geen armoede is, geen stigmatisering en geen fraude. Maar  mogelijk is het  duur, trekt het  migranten aan en alle geld moet verdiend worden. Misschien wel door robots.
Als het lukt wordt dit een moderne verzorgingsstaat. Zou het een maatschappij kunnen worden waar menselijke ontwikkeling van meer belang is dat winst? Het blijft een keus, maar wel voor iedereen een gelijke keus.

Hoe ontstaan nu de diverse vormen van basisinkomen?

Ook in Veldhoven wordt er over nagedacht, niet alles is aanvaardbaar en uitvoerbaar. Er zijn dus praktische-, maar ook moralistische reden om over uitzonderingen van die ideale vorm na te denken.
Bij het punt, de ander vertrouwen, kom je terecht bij je mensbeeld, hoe zie de ander. Is het acceptabel dat enkelen van weinig geld rustig leven en anderen werken en meer kunnen uitgeven?
Als vrijwilligerswerk eens een sterke opwaardering zou krijgen, zou basisinkomen een logische stap zijn?
Al gauw blijkt dat elke uitzondering van de ideale vorm leidt tot meer bureaucratie of stigmatisering. Dit laat zien dat er nog veel politieke besluiten rond basisinkomen te nemen zijn.
In Nederland zijn er veel prima uitkeringen, maar ze zijn bureaucratisch, vol controles en los van elkaar.
Een basisinkomen zou deze uitkeringen kunnen vervangen of verminderen, maar dan wel zodanig dat bestaande zekerheden niet vervallen. In het politieke debat, is wel te verwachten dat ook regelingen als ‘minimum loon’ en ‘uitkering bij ziekte’, dan worden heroverwogen.

Wat blijft er dan over van dat ideaal?

Er zijn logische redenen die knagen aan dat ideaal.

• Om immigratie tegen te gaan, geeft je het alleen aan hen die minstens 5 jaar in Nederland wonen.
• Omdat scholen al betaald worden kunnen kinderen tot 18 minder krijgen.
• Meer maatwerk door het niet alleen p/p te geven maar ook per adres (bijv. € 650 p/p + € 600 per adres)
• Met deze drie beperkingen is het nog duur, maar ook het ‘geld geven al rijken’ blijft een punt. Je kunt ook een inkomensgrens stellen waarboven geen basisinkomen meer gegeven wordt. Dat heet dan: ‘Garantie-Basisinkomen’ of ‘Negatieve Inkomsten Belasting’ of ‘Basiszekerheid

Dat lijkt politiek aantrekkelijk, maar veel bureaucratie blijft dan bestaan. Deze vorm is wel financieel aantrekkelijk en is daardoor sneller realiseerbaar.
Voor 12 miljard boven de huidige 33, is dit Garantie-Basisinkomen van €800 p/p al mogelijk voor Nederland. Dat is een gering bedrag als je de voordelen en de betere toekomst hiervan overziet.
De vorm ‘Regelarme Bijstand’ heeft weinig meer met het ideale basisinkomen te maken. Het is een geselecteerde groep met weinig vrijheid van bijverdienen en het gezinsinkomen telt, niet per persoon..
Er lopen nu experimenten met ‘Regelarme Bijstand’ in een 5 tal gemeenten en vele werken daarin samen. Het betreft samen nu een 3000 personen. Deze experimenten worden bij die gemeentes, wonder wel, breed politiek gedragen. De voorbereidingen lopen al jaren, of wel experimenten zijn projecten van lange adem!
Een lastig punt, waardoor de opzet lang duurde, is dat gemeentes niet aan ‘inkomenspolitiek’ mogen doen. Er was dus toestemming van de minister nodig voor een experiment.

De omvang van de verandering

We proberen het ons voor te stellen. Een moderne verzorgingsstaat met als kern een basisinkomen, dat zal een omschakeling zijn van 5 tot 10 jaar. Behalve het aanpassen van sociale wetten is er ook een herziening van belastingen nodig. Overigens moet dat toch al, om meer het milieu te stimuleren.
De voordelen van basisinkomen zijn wel heel duidelijk, maar deze omslag is zo groot dat leiding gevende politici dit nog niet oppakken. Bovendien is er voor zoiets een brede politieke steun nodig. Die steun is nodig omdat, als het ingevoerd wordt, het een permanent karakter moet krijgen.

Te veel  is nog onvoorspelbaar

Er zijn wel duidelijke voordelen, maar die hebben zo’n brede invloed dat het CPB het nu niet goed kan berekenen. Denk aan invloed op: de arbeidsmarkt, meer ‘leven lang leren’, minder criminaliteit, minder burn-out, opvoeding, meer vrijwilligers, geen armoede, iedereen betaald zijn ziekenkosten, enz.
Geen armoedeval meer om uit de bijstand te komen maar ook geen ‘toeslagen-drempel’ meer.
Die ‘toeslagen-drempel’ raakt de grote groep middeninkomens. Die mensen merken dat er weinig overblijft van elke salarisverhoging (!) vooral doordat toeslagen voor hen vervallen.
Overigens bestrijdt basisinkomen geen topsalarissen, wel alle armoede. De VVD krijgt zijn kleinere overheid.
Het invoeren van een basisinkomen kan het beste in kleine stappen over enkele jaren.
Er zijn twee manieren:

• Of je begint met een laag bedrag en verhoogt het jaarlijks en verminderd steeds de andere uitkeringen.
• Of je begint bij ouderen en verlaag in stappen de leeftijd die in aanmerking komt. Dat is onlangs door Tros-Radar bepleit, een basisinkomen vanaf 55 jaar.

Wat is in Veldhoven realiseerbaar?

In deze periode is het zaak betrouwbare gegevens te krijgen uit de praktijk met een basisinkomen.
Dat kan door het gedrag te meten van mensen in een ‘tijdelijke nieuwe verzorgingsstaat’.  Die cijfers zijn een voorwaarde voor ander beleid. Zo’n experiment zal ook publieke belangstelling krijgen en tot politieke keuzes aanzetten.
Goede experimenten (afhankelijk van het doel) lopen een 2 jaar, omvatten een 1000 personen en hebben een deskundige opzet en metingen nodig. Het zou ook jammer zijn, dat met de vele inzet hiervoor, later niets met zekerheid aangetoond kan worden. Gezien de omvang is een regionale samenwerking nodig en dat kan.

Nog concreter

De meeste experimenten nu, richten zich op werklozen, maar wat doet basiszekerheid bij ‘werkende mensen’?
Dat is nog niet eerder onderzocht, dus dat zou unieke informatie opleveren.
Denkend aan de PvdA-missie, kwaliteit van werk en de brede betekenis van werk, sluit dit goed aan.
Bij HR en personeel management en vakbonden zijn nu verontrustende geluiden te horen.
Veel werkende mensen zitten niet goed op hun plek, er zijn te veel burn-outs en er is te weinig kans daar zelf iets aan te verbeteren. Zo komt een experiment ‘banenpool met inkomensgarantie’ ter sprake. Het is een kans om het ‘duurzaam werken’ te steunen. Op welke vragen willen we een antwoord? Op vragen als: durven werkende mensen voor een verbetering te kiezen als hen basiszekerheid wordt geboden, maar dan wel mét alle vrijheid?  Staan ze daarmee steviger tegenover hun baas? Hoeveel kiezen een omscholing? Hoeveel nemen even rust? Hoeveel gaan korter werken? En zakt dan het ziekteverzuim en burn-out?

Kort voor het eind van de discussieavond in Veldhoven werd nog gezegd dat dit experiment regionaal meer kans krijgt. De veronderstelling was ook dat als het tot een goed plan komt,  waar ook meerdere politieke partijen en werkgevers- en vakbonden achter staan, dat er dan ook geld voor dit project te vinden is. Zeker als het aansluit bij het huidige zoeken naar een ‘duurzame manier van werken’.

Er is een positieve oproep over ‘duurzaam werken’, waarin ook experimenteren wordt genoemd.
Zie ook een artikel over verschillen in de bijstand en experimenten. Het geeft aan dat er een goede wetenschappelijke aanpak nodig is.

Wie wil de voortgang van het experiment ‘Banenpool met inkomensgarantie’ volgen?
Stuur een berichtje via het contactformulier, dan blijft u van dit initiatief op de hoogte.

Hans Lindeijer, 22-1-2017

Het bericht Wat kan PvdA-Veldhoven met basisinkomen? verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Iedere inwoner van Groningen zou regelmatig een bedrag van de overheid moeten ontvangen als compensatie voor het gewonnen gas. Dat zou tevens een goede leerschool zijn voor de introductie van een universeel basisinkomen, schrijft Joop Böhm.

Het Alaska Permanent Fund is een fonds dat bestemd is om de huidige en toekomstige inwoners van de staat Alaska direct te laten profiteren van de winsten op de in die staat gewonnen grondstoffen, zoals olie en aardgas. In de grondwet werd verankerd dat minimaal 25% van de opbrengst aan het fonds wordt toebedeeld. Met het opzetten van het fonds wordt beoogd het geld op een structurele en langdurige manier in te zetten voor de economie van de staat.

Inwoners van Alaska – zonder een veroordeling voor een misdrijf – die minimaal één vol kalenderjaar in de staat hebben gewoond en van plan zijn voor onbepaalde tijd in de staat te blijven wonen hebben recht op een uitkering. Iedereen ontvangt hetzelfde bedrag, ongeacht de leeftijd. Dit zogenoemde dividend is gebaseerd op het gemiddeld rendement van het fonds over de vijf voorafgaande jaren.

Groningen is natuurlijk geen Alaska, maar de omstandigheden komen wonderwel overeen. Het zou de overheid sieren om de inwoners van ons ‘wingewest’ op soortgelijke wijze, wellicht ietwat aangepast, een voorkeursbehandeling te geven. Dat zou ook kunnen in de vorm van een periodieke uitkering, gerelateerd aan de opbrengst van de gewonnen grondstoffen.

En er is een tweede reden die daarvoor pleit. Een dergelijke universele uitkering zou kunnen dienen om gegevens te verzamelen over de effecten die de periodieke uitbetaling van een significant geldbedrag met zich mee zal brengen. Daaruit kunnen dan weer data worden gedistilleerd die van belang kunnen zijn voor een weloverwogen invoering van een Universeel Basisinkomen (UBI).

Het WRR-rapport “Weten is nog geen doen” van 24 april 2017 laat duidelijk zien dat de huidige participatiesamenleving leidt tot ontreddering.

Door analyse van de effecten van een “Groningse Bodemuitkering” kan snel duidelijk worden of een landelijk UBI uitkomst biedt; of een UBI de ontreddering kan stoppen die als gevolg van de Participatiewet blijkt op te treden. Het welzijn van onze samenleving staat daarbij op het spel. Dat mag wel de nodige miljarden kosten, toch?

Amersfoort, 15 januari 2018.
Joop Böhm.

Het bericht Kan een Groningse Bodemuitkering uitkomst bieden? verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Dit is de zestiende aflevering van de feuilleton Brieven aan een Paralleluniversum van de Duitse schrijfster Petra Keup. De eerste verscheen op 8 oktober 2017. Sindsdien publiceer ik iedere zondagochtend een hoofdstuk uit deze roman. De brieven zijn geschreven door Maximiliane Wonder-Licht, een ‘klant’, en gericht aan Valentin Graumann, de directeur van een instantie, die ‘Hartz-IV’, zeg maar de Duitse sociale bijstand, uitkeert.

Betreft: “O” – Valentijn

Beste Valentijn,

Nu ik gisteren de hele avond vooral met u heb doorgebracht, staat u mij toch zeker toe, u bij de voornaam te noemen.

Geen van uw vele bruingrijze documenten, niets van uw razendsnelle gegoochel met cijfers heeft bij mij zo veel verwarring veroorzaakt als deze laatste nacht. Valentijn, ik droomde van u.
U riep mij op voor een gesprek, smeet getallen in mijn gezicht en schreeuwde: “Wat moet ik doen, wat moet ik?” Zo woedend, bijna wanhopig had ik u nog nooit gezien. “Mevrouw Wonder-Licht, ik kan u niet laten gaan, in geen geval. Nooit sta ik u toe, mij te verlaten. De cijfers, de statistiek, ik moet op het gemiddelde uitkomen. Ik heb veel te weinig vrouwen in mijn bestand.”

Uw gezichtsuitdrukking vertoonde het hele palet van verbaasd tot ongeloof.

Ik schreeuwde: “Kan ik het helpen, dat de vrouwen je niet mogen! Gedraag je eens charmant, dan komen ze wel.”
U had toen ook al een ring in de hand, die u om wilde doen. Ik werd wild om mij heen slaand wakker en kon de slaap niet meer vatten. Nu voel ik me zo, ja, ik weet niet hoe …

Ik weet exact, wat u nu gaat zeggen: “Mevrouw Wonder-Licht, u moet dat niet persoonlijk nemen.” Tenslotte zeggen mensen achter bureaus dat altijd. “Ik heb mijn instructies!” “Dat zijn de regels!” “De wet vereist – u moet begrijpen…” Die gesprekken eindigen altijd met de zin: “Ik zou het ook liever anders willen.”

Tegen die tijd vraag ik mij af of ik bij het ontbijt de thee per ongeluk verwisseld heb voor de rum? Zie ik daarom de persoon die tegenover mij zit dubbel?
Ik denk dan, dat mensen die ambtenaar zijn en de hele dag achter hun bureau zitten, inderdaad neigen naar een gespleten persoonlijkheid, in vaktaal ook bekend onder de noemer schizofrenie. Deze vatbaarheid wordt niet veroorzaakt door traumatische ervaringen in de kindertijd, maar komt door het beroep – een beroepsziekte dus. Acht uur per dag bent u die ene persoonlijkheid, daarna de andere, en in de slaap misschien zelfs nog een derde?

Stelt u zich eens even voor, één van uw medewerkers weigert een huisvader eerst de hem toekomende uitkering, omdat hij de opdracht heeft, het alle aanvragers zo moeilijk mogelijk te maken. Pas nadat iemand een bezwaarschrift heeft ingediend, kan hij een uitkering krijgen. Er ontstaat een fikse ruzie. Dan breekt het einde van de werkdag aan en verandert deze medewerker op weg naar huis in een liefhebbende echtgenoot en zorgzame vader.

De andere vader verlaat ook uw Dienst en keert terug naar huis. Maar omdat hij geen gespleten persoonlijkheid heeft en alles heel persoonlijk opvat, is hij thuis nog net zo boos als aan de balie van uw medewerker. In het ergste geval krijgen zijn vrouw en kinderen dan een flink pak rammel.

De één of andere kleinburger zal wel weer zeggen, kunstenaars zijn gek. We zijn niet gek, we zijn gewoon niet gespleten. Kunstenaars zijn kunstenaars, ieder uur van de dag en de nacht. Daarom kunnen we met de zin “Dat moet u niet persoonlijk nemen” ook zo weinig aanvangen, want wij kunnen niet zomaar van persoonlijkheid wisselen. Helaas begrijpen gespletenen dat absoluut niet. Waarschijnlijk jaagt alleen het idee al, dat er zoiets bestaat als een intacte persoonlijkheid u doodsangst aan? Vierentwintig uur per dag ben je een dader achter een bureau, vierentwintig uur per dag ben je de gewillige handlanger van een manager van seksreizen, je kunt je niet verstoppen, je bent voor alle gevolgen verantwoordelijk, dat is ook allemaal veel te zwaar voor een tere mensenziel.

Zij groet u heel persoonlijk,
uw Maximiliane Wonder-Licht

Een overzicht van alle gepubliceerde hoofdstukken is hier te vinden.
Vertaling: Florie Barnhoorn

Wordt vervolgd op zondag 28 januari 2018

Het bericht Brieven aan een Paralleluniversum 16. O – Valentijn verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

foto Pixabay

Bij sociale diensten etc. is sprake van een stille revolutie. Een deel van hun cliënten met een zogenaamde afstand tot de arbeidsmarkt wordt met zachte hand benaderd.
Daarvoor zijn drie opties: bijstand als basisinkomen of als basisbaan of als begeleiding. De eerste optie scoort daar helaas niet hoog.

Op 17-1-2018 vond door de gemeente Amsterdam georganiseerde conferentie plaats over De Zachte Hand in de Bijstand.
Zeker 300-400 bezoekers, velen uit Amsterdam maar ook uit andere grote en kleinere steden. De meesten in hun beroep bezig met de bijstand: beleidsmakers, coaches van bijstanders, chefs van coaches en stafmedewerkers. Sommige bezoekers zijn wetenschappers, onderzoekers. Ook waren er mensen van bijstandbonden + enkelen die alleen bijstander zijn (een kleine groep overigens, hoe groot zou de groep zijn die zich met hen bezig houdt? Even groot als het totale aantal mensen met bijstand?). Tenslotte zomaar geïnteresseerden, politici, een enkele vakbonder, en wij, pro basisinkomers van onze vereniging uit het Amsterdamse basisteam en van het landelijk bestuur.

De conferentie was in twee delen gesplitst, middag en avond.

De middag was gevuld met toelichting en bespreking van het Dossier De Zachte Hand in de Bijstand, een speciale uitgave in het Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken (winter 2017, nr 4).
Dit dossier bevat verschillende hoofdstukken en doet verslag van de zoektocht van hoogleraar Actief Burgerschap Monique Kremer (ook WRR-lid) en journalist Jelle van der Meer langs de steden Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Tilburg en Leeuwarden (en Bremen en Stockholm) met de vraag hoe ze omgaan met mensen in de bijstand die niet veel kans maken op werk. Allemaal na te lezen op het internet, heel instructief en kennisgevend.

Een paar ‘bloempjes’:
De Stille Revolutie, alle sociale diensten of welke naam zij thans ook moge hebben: Werk en Inkomen, Werk, Participatie en Inkomen etc. etc. hebben hun bijstandspopulatie in tweeën geknipt. Het deel snel/redelijk snel bemiddelbaar tot werk en het deel met grote/grotere afstand/tijd tot werk: de re-integratietijd. (Het gaat bij werk natuurlijk altijd om betaald werk.) Die populaties zijn in de bezochte steden ongeveer steeds even groot: fifty fifty.

De onderzoekers richtten zich dus op die 50% met grote afstand tot de betaalde arbeidsmarkt. Dus op diegenen voor wie de bijstand is veranderd van een tijdelijk vangnet in een blijvende voorziening.
Vanwege de nieuwe Participatiewet is voor deze groep de beroemde Tegenprestatie op het toneel verschenen. Die tegenprestatie heeft vele gedaanten: vrijwilligerswerk, mantelzorg, maar ook werken aan je schulden, sporten, zorgen aan je gezondheid behoren ertoe.
In hun beleid kiezen gemeenten daarbij verschillend: drang, motivering, vrijblijvendheid. Maar op de praktijkvloer is de benadering van de klant behoorlijk gelijkluidend: vriendelijk, uitnodigend zonder dreiging met sancties. In alle gevallen is niet het vinden van betaald werk het doel, maar welzijn.

Tot zover de inleidende teksten van de onderzoekers over die Stille Revolutie. Maar hier houdt het natuurlijk nog niet op.

De knip in de bijstandspopulatie heeft trouwens veel te maken met de bezuinigingen door het rijk op de re-integratiebudgetten. Voor die onderste 50% (24 maanden of meer afstand van werk) hebben gemeenten vaak de keuze gemaakt geen re-integratieaanbod meer.
Maar wel is de conclusie getrokken dat die onderste helft toch geholpen moet worden met AANDACHT. Aandacht werkt, over motiveren tot meedoen wordt gesproken. Voor die onderste helft zijn coaches werkzaam die die aandacht geven aan bijstanders. Die coaches ontwikkelen activeringsplannen met hun klanten. De onderzoekers hebben voor die activeringsplannen drie opties bedacht:
bijstand als basisinkomen of als basisbaan of als begeleiding.

In de uitwerking van deze drie opties komt de optie als basisinkomen er zeer slecht af: slechts in exceptionele gevallen.
De basisbaan en de begeleiding zijn favoriet. Immers de basisbaan geeft salaris en een arbeidscontract, dat is toch uiteindelijk wat de meeste mensen willen, ook zij die in de bijstand zitten in welke helft dan ook. Een extra idee is nog om die banen van overheidswege vanuit de burgers te verzinnen.
De derde optie van begeleiding betekent persoonlijke en intensieve aandacht. Hoe gaat het met U? Stelt U contact met ons prijs? U heeft bijstand, kunnen wij iets voor U betekenen? Liefst heeft zo’n activeringscoach meer te bieden dan alleen de vrijstelling van plicht tot solliciteren, bijv. stukje scholing, kinderopvang.
Vragen bij beide laatste opties: basisbaan zijn er wel banen, veel in de sociale, culturele sector is wegbezuinigd door de vorige kabinetten (opbouwwerk etc. etc.) en dat zou nu weer kunnen en hoeveel gaat dat dan wel weer niet kosten?
Begeleiding vraagt om aanzienlijke vermindering van de huidige caseload van activeringscoaches. Nu ± 350 bijstanders per coach, moet aanzienlijk minder, dus meer coaches nodig. En ook hier hangt weer een prijskaartje aan.

Tot zover de bloemlezing.
Wat moeten wij als pro basisinkomers met dit onderzoek, de resultaten, voorstellen en ideeën daaruit.

Ik heb in die middag het thema basisinkomen een paar keer aan de orde proberen te krijgen. De animo in de zaal, bij de onderzoekers en de organisatoren voor dit thema was minimaal, moet ik constateren. Ik heb met name geprobeerd te pleiten voor (hernieuwd, herhalend) onderzoek bij die onderste helft met de vraag hoe tevreden/gelukkig die bijstanders zijn met de vastheid, zekerheid van hun uitkering en verder geen behoefte hebben aan sousa, controle, plicht tot solliciteren etc., behalve een enkele maal bij navraag even te laten weten dat alles goed gaat. Het zou nuttig zijn met de uitkomsten uit dergelijk onderzoek bij alle verdere bijstand plannen rekening te houden.

Staat die mogelijk op handen zijnde optuiging van de bijstand met basisbanen en begeleiding door meer coaches haaks op onze universele, onvoorwaardelijke basisinkomen beweging? De boodschap van de conferentie luidde dat het enige wat voor de volwassen mens telt, is zijn betaalde werk, zijn arbeidscontract waar erg veel aan wordt opgehangen. Ook de bijstand, zelfs als die jarenlang duurt en op geen enkele manier tot betaald werk leidt.

Wij gaan  daar nu misschien allerlei hulptroepen op loslaten om die mensen meer te activeren, eerst om zich beter te gaan voelen (welzijn) en dan later te doen uitstromen in een overheidsbaan en nog weer later aan een echte baan te helpen. Het lijkt wel of hiermee gezegd wordt dat de onderste helft van de samenleving het onvoorwaardelijke, universele basisinkomen niet aan kan. Is dat zo, waarom kan dat ook niet eens worden onderzocht? Het leidde in ons basisteam Amsterdam tot de idee dat het hoog tijd wordt dat er op HBO’s, universiteiten, in instituten als de WRR, de SER, het CPB, etc. wetenschappers, (bijzonder) hoogleraren met een basisinkomen leeropdracht komen.

De avond van de conferentie bestond vooral uit een gesprek van vier wethouders onder leiding van de hoofdredacteur van het Tijdschrift Sociale Vraagstukken Marcel Ham. Die wethouders zijn:
Utrecht: Viktor Everhardt
Tilburg: Erik de Ridder
Amsterdam: Arjan Vliegenthart
Rotterdam: Maarten Struijvenberg

In dit verslag beperk ik mij tot de vraag, door Marcel Ham namens mij aan de wethouders, over de optie bijstand als basisinkomen.
Voor twee wethouders had die vraag importantie, die van Utrecht en Tilburg. Als bijstand experiment is in hun gemeente een proef gestart met bijstanders die met behoud van de uitkering en vrijgesteld van sollicitatieplicht, een jaar (of twee?) hun gang mogen gaan: beide wethouders zijn benieuwd wat daar uit gaat komen en zien daarna wel verder.
Amsterdam ziet alleen heil in experimenten basisbanen en willen van het rijk goedkeuring daarmee aan de slag te kunnen gaan. Een basisbaan, d.w.z. contract van twee jaar op niveau minimumloon.
Vandaag moet in de Kamer aan de orde komen of dit Amsterdamse experiment bijstand in de ogen van de Kamer genade vindt.
Rotterdam laat de experimenten even aan zich voorbij gaan, maar volgt de experimenten met interesse.

Overigens heb ik met plezier de diverse wethouders aangehoord hoe zij over de eigen invulling van hun werk spraken. Hoe zij van alles aan elkaar verbinden, financiële gaten/mogelijkheden zoeken en vinden. Plannen voor elkaar krijgen, werkgevers uit de tent lokken, potjes van de ene naar de andere kant overhevelen etc.
Zo ook dus het experiment bijstand als basisinkomen: komt er (in wiens ogen?) wat leuks uit dan zal men proberen er iets verder mee te doen. Zo niet, dan niet.

Eric Binsbergen, basisteam basisinkomen Amsterdam, 18 januari 2018

Het bericht Conferentie De Zachte Hand in de Bijstand, Amsterdam 17 januari 2018 verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Politieke besluitvorming leidt altijd tot waterige compromissen waar we eerder slechter dan beter van worden.
We voeren onder de naam basisinkomen iets heel anders in.
Anderen dan degenen voor wie het bedoeld is, zullen er van profiteren.

In het kader van het project basisinkomen van het NPI werk ik aan een verzameling bezwaren tegen het basisinkomen. Ik heb er circa 70 verzameld en gerubriceerd in 12 thema’s, zie  Bezwaren en weerstanden tegen het basisinkomen en de invoering daarvan.

Iedereen wordt van harte uitgenodigd deze bezwaren aan te vullen, ook de toelichting daarbij en uiteraard de weerlegging of relativering.

Het thema Amendering en modificering is inmiddels voorlopig af. De overige thema’s volgen in een rustig tempo.
Zie hieronder voor de tekst onder dit thema. Voor bijstellingen in de toekomst zie de tekst op de NPI-site.

Korte melding van de bezwaren:

• Politieke besluitvorming leidt altijd tot waterige compromissen waar we eerder slechter dan beter van worden
• We voeren onder de naam basisinkomen iets heel anders in
• Anderen dan degenen voor wie het bedoeld is, zullen er van profiteren

Uitwerking

Politieke besluitvorming leidt altijd tot waterige compromissen waar we eerder slechter dan beter van worden

Toelichting
Politieke besluitvorming leidt altijd tot waterige compromissen waar we eerder slechter dan beter van worden

Weerlegging
Helaas geeft de recente geschiedenis van de politiek in Nederland (en waarschijnlijk daarbuiten ook) veel voeding aan dit bezwaar.
Dat is echter geen reden om bij voorbaat een ideaal op te geven.
Als het bijna zover is en de politiek bakt er een potje van, moeten voorstanders van het basisinkomen op het vinkentouw zitten. Compromissen kunnen acceptabel zijn als tussenstap, maar niet als al bij voorbaat aangetoond kan worden dat er van alles mis zal lopen bij een slecht uitvoerbaar compromis.

We voeren onder de naam basisinkomen iets heel anders in

Toelichting
We voeren onder de naam basisinkomen iets heel anders in.
Zelfs in de huidige discussie zie je dat al gebeuren, bijvoorbeeld gemeentelijke experimenten met regelarme bijstand, participatie-inkomen, voorwaardelijk basisinkomen, basiswerk, basisbananen

Weerlegging
Hier past alleen alertheid.
Basisinkomen is alleen basisinkomen als het voldoet aan de de 4 criteria universeel, individueel, onvoorwaardelijk, hoog genoeg. Zie hier voor nadere uitleg.
Het kan interessant zijn voor de invoering een tussenstap te zetten waarbij niet aan alle criteria wordt voldaan.
Ook experimenten in die richting kunnen interessant zijn.
Maar het is pas basisinkomen als het dat echt is!
En zo lang dat niet het geval is, moet dat op gepaste momenten duidelijk gezegd blijven worden!

Anderen dan degenen voor wie het bedoeld is, zullen er van profiteren

Toelichting
De voordelen van basisinkomen zullen in belangrijke mate gaan naar anderen dan voor wie het eigenlijk bedoeld is. Werkgevers zullen de lonen verlagen, de overheid zal betaald werk af schuiven op vrijwilligers, bureaucraten zullen nieuwe overheadkosten bedenken.

Weerlegging
Ook hier past alertheid.
Elke verandering lokt ondernemende types uit voordelen uit te halen die anders zijn dan de intenties achter de verandering. Dit kan deels voorkomen worden door goed onderzoek met simulaties te doen en vn te voren door te excerceren wat mis zou kunnen gaan, om daar dan zo mogelijk vooraf op in te spelen.
Dat is in praktijk lastig: politici die iets willen negeren vaak wijze kanttekeningen van adviesorganen die vaak voorzien waar nieuwe plannen minder gewenste bijeffecten hebben.
Bij een zo grote wijziging als invoering van basisinkomen moet dar maximaal voor komen worden!

Uitleg

Dit is een onderdeel van een (project om te komen tot een) overzicht van bezwaren en weerstanden tegen het basisinkomen en de invoering daarvan. Zie de hoofdpagina op de NPI-site.

Eerder verschenen op de VBI-site de volgende onderdelen:

• Bezwaren basisinkomen – 1: Waarden en mensbeeld ​ (5-3-2017)
• Bezwaren basisinkomen – 2: Maatschappijvisie en ideologie (28-11-2017)
• Bezwaren basisinkomen – 3: Economie (20-12-2017)
• Bezwaren basisinkomen – 4: Arbeidsmarkt (5-12-2017)
• Bezwaren basisinkomen – 5: Overheid en bureaucratie (14-12-2017)
• Bezwaren basisinkomen – 6: Grenzen en migratie (27-12-2017)
• Bezwaren basisinkomen – 7 : Het lost de echt belangrijke problemen niet op (12-4-2017)
• Bezwaren basisinkomen – 8: Belangen (4-1-2018)
• Bezwaren basisinkomen – 9: Procedures en instituties (11-1-2018)

Reyer Brons, 18-1-2018

Het bericht Bezwaren basisinkomen – 10: Amendering en modificering verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.