Naast een eerder overzicht van bezwaren tegen basisinkomen volgt nu een begin van het opsommen van argumenten voor het basisinkomen.
Hieronder komen argumenten aan de orde onder het thema Waarden en Mensbeeld.

Naast een uitgebreide verzameling van bezwaren tegen basisinkomen (en de weerlegging daarvan) maak ik nu ook een begin met het opsommen van argumenten vóór het basisinkomen.

Opgemerkt zij dat sommige argumenten stoelen op feiten, andere zijn gebaseerd op overtuigingen waarvan niet vaststaat dat iedereen deze zonder nader onderzoek accepteert.

In deze bijdrage komen argumenten aan de orde onder het thema Waarden en Mensbeeld.

1.
Een basisinkomen (mits hoog genoeg) verwezenlijkt het mensenrecht op basisbehoeften.
Door iedereen een bedrag te verschaffen dat voldoende is voor de basale levensbehoeften, is bestaanszekerheid niet langer een probleem. Met als belangrijk psychologisch voordeel dat mensen ook geen angst meer hoeven te hebben voor verlies van hun inkomen (tot het niveau van het basisinkomen), waardoor ze minder verkrampt hoeven te leven.
Basisinkomen operationaliseert de uitgangspunten van artikel 1 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens: “vrijheid, gelijkheid en broederschap”.

2.
Basisinkomen vergroot de gelijkheid van kansen en de gelijkheid in inkomen. In mindere mate verkleint dat op den duur mogelijk ook de vermogensongelijkheid.
Kansen worden gelijker omdat er meer mogelijkheden komen om soorten werk uit te proberen en om nieuwe dingen te leren.

3.
Invoering van basisinkomen betekent uitroeiing of vermindering van de absolute en schrijnende armoede en ook vermindering van de relatieve armoede (GINI-coëfficiënt).
Dat is ook een oplossing van het probleem dat armen minder goede beslissingen nemen dóór armoede.

4.
Basisinkomen geeft mensen meer vrijheid doordat ze beter kunnen beschikken over hun eigen leven.
Met basisinkomen kun je zelf kiezen wanneer je gaat studeren, kiest voor vrijwilligerswerk of juist bezigheden zoekt die veel extra inkomsten genereren.
Je wordt daartoe niet meer gedwongen door derden (zoals thans de uitvoerders van de sociale zekerheid) of juist tegengehouden (veel mag immers niet van de regelgeving, zoals een paar weken stage lopen bij een bedrijf, onkosten incasseren bij vrijwilligerswerk, overdag een cursus volgen etc.)

5.
Door basisinkomen is sprake van volwaardig burgerschap ook voor degenen die geen betaalde arbeid verrichten. De waarde die thans in onze cultuur aan betaalde arbeid wordt toegekend, wordt sterk gerelativeerd.
Dit verhoogt de eigenwaarde van baanlozen en verkleint de stigmatisering van werklozen en uitkeringsgerechtigden.

6.
Basisinkomen maakt waardering ‘open source’-werk mogelijk: werk dat iedereen ten goede komt en (juist daarom) moeilijk te betalen is.
Het betekent waardering van onbetaald werk (vrijwilligerswerk, kinderen opvoeden, mantelzorg).
Wellicht zal dit soort werk juist wel enigszins worden betaald na invoering van het basisinkomen, omdat je verlost bent van het minimuminkomen en omdat er geen bijstandskortingen zijn wanneer je iets bijverdient.

7.
Basisinkomen geeft ruimt om te stoppen met zinloos werk, ook al wordt daar nu goed voor betaald (bullshit-banen). Veel nutteloze betaalde arbeid wordt uitgevoerd omdat je anders geen inkomen krijgt. Denk ook aan onzinnige reclameboodschappen, telefonische verkopers, verkeerde financiële ‘producten’, niet werkende middelen, onnodige extra’s etc.
De sociale zekerheid is nu geen alternatief, je moet werk vinden, ook al draagt het niet positief bij aan de samenleving.
Het geeft ruimte om heel kritisch te denken over zinloze bureaucratie en arbeidsintensieve juridificëering van onze maatschappij.
NB. Bullshit-banen in deze zin moet niet verward worden met onaangenaam wek dat wel nodig is. Dat moet of geautomatiseerd worden, of (in combinatie met het basisinkomen) beter betaald dan thans het geval is.

8.
Basisinkomen geeft meer mogelijkheden om de waarde van werk te bepalen, los van de eventuele beloning.
Wat nuttiger is voor de maatschappij, krijgt thans lang niet altijd een hogere economische waardering.

9.
Basisinkomen wordt aan iedere individu verschaft en vergroot de onafhankelijkheid van de partner (van vrouwen en/of mannen).
Mede daardoor is een betere verdeling van de gezinstaken over de ouders mogelijk en kan een betere opvoeding aan kinderen worden geboden.
Andere gevolgen van die grotere onafhankelijkheid kunnen zijn: makkelijker afscheid kunnen nemen van een slecht functionerende relatie; aantrekkelijke nevenactiviteiten kunnen uitvoeren door makkelijker inschakelen huishoudelijke hulp; een vrijere keuze voor meewerken in de onderneming van de partner; makkelijker een onderneming te beginnen die je onafhankelijkheid nog verder vergroot.

10.
Basisinkomen geeft mogelijkheden om (langer) te studeren. Ook het ‘leven lang leren’ wordt veel meer mogelijk.
Met als gunstige gevolgen: hogere employability, meer werksatisfactie, betere groeikansen.

11.
Basisinkomen geeft groepen kunstenaars, journalisten en wetenschappers de mogelijkheden zich te ontplooien.
Mensen met een beperking worden makkelijker inzetbaar wegens lagere additionele kosten.

12.
Basisinkomen heeft een groot aantal positieve effecten op onze samenleving en cultuur. Er komt
een minder gespannen samenleving, met meer individuele kansen maar ook meer mogelijkheden om samen te werken, meer mogelijkheden voor bezinning op de kernwaarden van de samenleving en vervolgens voor betere realisering daarvan.
Enkele voorbeelden van positieve effecten:

• Positief effect op bestrijding radicalisering (jongeren)
• Minder (met name kleine) criminaliteit doordat in basisbehoeften is voorzien
• Positief effect op spreiding van mensen (tegengaan van leegloop en verstedelijking)
• Positieve cultuurverandering op het gebied van geld (minder nadruk daarop)
• Positieve cultuurverandering op het gebied van consumptie en materialisme (minder nadruk daarop)
• Mensen kunnen verantwoordelijk worden gehouden voor het zich niet inzetten voor problemen in de rest van de wereld; er is tijd om deze problemen aan te pakken.
• Onafhankelijke journalistiek en andere onafhankelijke media krijgen meer mogelijkheden.

Deze argumenten voor basisinkomen worden de komende periode aangevuld met argumenten vanuit de optiek van Maatschappijvisie en ideologie, Economie, Arbeidsmarkt, Overheid en bureaucratie, Grenzen en migratie en Welzijn en gezondheid

Reyer Brons, 24 mei 2018

Het bericht Argumenten voor Basisinkomen vanuit de optiek van Waarden en Mensbeeld verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.