Basisinkomen voor hen die het niet nodig hebben, rijken en nuggers.

Een regelmatig terugkerend verwijt aan voorstanders van basisinkomen is dat ze, door iedereen een bassinkomen te geven, geld verspillen door dat ook te geven aan hen die het niet nodig hebben.
Nu is geld verschaffen niet zonder meer verspilling, je stimuleert daarmee de economie en dat betaalt zichzelf in belangrijke mate weer terug.

Maar, zeker als het overheidsgeld betreft, is de  wens het geld zo goed mogelijk te besteden wel terecht.

In de eerst plaats wordt vaak gesteld dat rijken (zoals miljonairs) dat niet nodig hebben. Ze krijgen vanaf zekere leeftijd ondanks hun rijkdom ook al AOW, maar dat is in de ogen van deze tegenstanders ook al overbodige verspilling.
Maar juist een basisinkomen voor de rijkeren is nog niet zo lastig. Dat kun je terughalen door de belastingen voor de rijken iets te verhogen met een klein toptarief. Hoewel er natuurlijk twijfel is of dat uiteindelijk lukt, rijken zijn immers redelijk in staat om belasting te ontwijken.
En je voorkomt een hoop extra administratie en controle voor de groep die net in de buurt van de grens zit van rijk-genoeg-of-net-nog-niet!
Bovendien is de groep niet zo heel groot. Er zijn ruim 100.000 miljonairs in Nederland en ongeveer evenveel huishoudens die meer dan 2 ton inkomen per jaar hebben. We praten dus over een bedrag in de orde van € 1 miljard.

Lastiger is de groep mensen die geen inkomsten uit betaalde arbeid en geen uitkering hebben. Dit betreft waarschijnlijk  circa 2,1 miljoen mensen. Echt goede statistieken zijn hier niet voor, er is kennelijk geen behoefte deze groep al te zichtbaar te maken. Als je eenmaal uit het systeem van de (betaald) werkenden en de uitkeringsgerechtigden bent gevallen, word je onzichtbaar!
Het genoemde aantal is ontleend aan artikel op de site Batavirus van juni 2018: De echte cijfers van de arbeidsmarkt deel 2. Het aantal groeit nog steeds ondanks de juichende verhalen over de aantrekkende arbeidsmarkt.

Bij een basisinkomen van € 1.000 zou dat dus bruto om circa € 25 miljard gaan. Niet niks!

Wat weten we van deze groep? Ik vermoed dat er o.a. in zitten:

  • huisvrouwen en huismannen. Een deel daarvan zal er bewust voor gekozen hebben, een deel is dat tegen wil en dank overkomen
  • mensen die gedurende enkele jaren de verzorging van hun kinderen zelf doen, om ideologische en /of financiële redenen
  • renteniers
  • zelfstandigen met geen of weinig opdrachten die eerst hun eigen huis en hun eigen auto op moeten eten
  • daklozen
  • uitkeringsgerechtigden die uit het systeem zijn gegooid wegens evidente fraude
  • uitkeringsgerechtigden die uit het systeem zijn gegooid door systeemfouten
  • WW-ers waarvan de uitkering afloopt, zonder dat ze recht op bijstand hebben
  • illegale asielzoekers

​Dit lijstje is vast niet compleet!​

Er zitten subgroepen in die min of meer bewust gekozen hebben geen uitkering te willen (zoals traditionele huisvrouwen), maar ongetwijfeld ook schrijnende gevallen waar sprake zou kunnen zijn van systeem-onrecht. Die groepen lopen groot risico ook met schulden te komen zitten. Daar zit dan in Nederland de echte armoede!
Verhalen over de wreedheid van ons systeem van sociale zekerheid (zie bijvoorbeeld UWVreselijk) zullen vaak in deze hoek spelen.

​De hele groep wordt soms aangeduid met de term nugger.​ Zie Wikepedia:

Werklozen zonder recht op WW, IOAW, IOW of Participatiewet worden aangeduid als nugger (niet-uitkeringsgerechtigde). Hiertoe behoort ook de voormalige zelfstandige met nog enig vermogen. De nugger leeft van het inkomen van zijn partner of teert in op zijn vermogen. In het geval van een groot vermogen, waarbij van de opbrengst geleefd kan worden, is de nugger onvrijwillig rentenier.

Waarschijnlijk krijgt een deel van de genoemde groep wel een kleine uitkering of een belastingkorting. Bijvoorbeeld niet-werkende echtgenoten ontvangen jaarlijks een algemene heffingskorting van circa € 1.000 van de belastingdienst.
En voor hun wel geld verdienende partners zijn er vaak ook belastingvoordelen.

Een eerste vraag is of we iets meer weten over de samenstelling van de groep. Hoeveel van welk soort etc. En hoeveel geld welke subgroepen op dit moment toch nog krijgen, direct of indirect. Zijn er veel ‘korte’ nuggers of juist veel die het 50 jaar volhouden van 18 tot 68?

Zal wel lastig zijn om te achterhalen, maar wie weet!
Vermoedelijk betreft circa twee-derde deel huisvrouwen en huismannen, die vaak maar tijdelijk volledig zonder eigen inkomsten zitten. Dat betekent dat een deel van deze  nuggers behoort tot de rijkere huishoudens!

Evident is dat als we deze hele groep basisinkomen geven (wat uiteraard vanzelfsprekend is vanuit de definitie van dit begrip) er geld uit andere bron voor gevonden moet worden. Waarschijnlijk veel  minder dan de als voorbeeld genoemde € 25 miljard bij een basisinkomen van € 1.000, maar toch vast wel minstens de helft daarvan.

Zeker als het aandeel traditionele huisvrouwen en huismannen heel groot is, is een denkbare uitruil de afschaffing van de hypotheekrenteaftrek. Dat betreft circa € 14 miljard en de meeste huishoudens met niet verdienende huisvrouwen of  – mannen zullen daar nu flink profijt van hebben.
Of een bescheiden toptarief voor hoge inkomens, zoals aan het begin van dit artikel ook al is gesuggereerd voor de rijken die daarmee hun eigen basisinkomen terug betalen.

Reyer Brons, 6 augustus 2018

Illustratie: Pixabay

Het bericht Basisinkomen voor hen die het niet nodig hebben, rijken en nuggers. verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Geplaatst in obi.