Bezwaren basisinkomen : Het lost de echt belangrijke problemen niet op

Mensen met veel schulden zijn niet geholpen bij een beetje basisinkomen.
Het kwaad van de groeiende ongelijkheid wordt niet verholpen.
Het milieu schiet er niets mee op.
Het is een oplossing uit de systeemwereld, problemen in de echte leefwereld worden er niet mee opgelost

In het kader van het project basisinkomen van het NPI werk ik aan een verzameling bezwaren tegen het basisinkomen. Ik heb er circa 50 verzameld en gerubriceerd in 11 thema’s, zie  Bezwaren en weerstanden tegen het basisinkomen en de invoering daarvan.

Iedereen wordt van harte uitgenodigd deze bezwaren aan te vullen, ook de toelichting daarbij en uiteraard de weerleging of relativering.

Het thema Waarden en mensbeeld is enige tijd geleden afgerond en gepubliceerd. Bij deze het thema Het lost de echt belangrijke problemen niet op. i De overige thema’s volgen in een rustig tempo.
Zie hieronder voor de tekst onder dit thema. Voor bijstellingen in de toekomst zie de tekst op de NPI-site.

Het lost de echt belangrijke problemen niet op

Korte melding van de bezwaren:

  • Mensen met veel schulden zijn niet geholpen bij een beetje basisinkomen
  • Het kwaad van de groeiende ongelijkheid wordt niet verholpen
  • Het milieu schiet er niets mee op
  • Het is een oplossing uit de systeemwereld, problemen in de echte leefwereld worden er niet mee opgelost

Uitwerking


Schulden

Toelichting
Mensen met veel schulden zijn niet geholpen met basisinkomen, dat net voldoende is om van te leven, maar daar blijft weinig ruimte bij over voor ander zaken zoals de aflossing van oude schulden.
Wanneer mensen hun basisinkomen ‘misbruiken’ om bijvoorbeeld te drinken of te gokken, en zo alsnog in een penibele situatie terechtkomen, kan de overheid het moeilijk verantwoorden om deze mensen alsnog te helpen. Het is ook de vraag of de overheid dit moet doen.

Weerlegging
Basisinkomen geeft een behoorlijke mate van financiële bestaanszekerheid. Dat is een goede basis om niet te snel onverantwoorde dingen te doen. Daarmee wordt voorkomen dat veel mensen in een situatie met veel schulden terecht komen.

Uiteraard kan niet voorkomen worden dat ook met een basisinkomen sommige mensen onverstandige dingen doen (drugs, gokken, dure aankopen) en ook is te verwachten dat bij invoering van het basisinkomen een aantal mensen  schulden uit het verleden heeft.
Maar ook voor hen geldt dat het basisinkomen een uitgangspunt geeft waarboven zij zelf, al dan niet met hulp van anderen, tot oplossingen kunnen komen.
Of de overheid in die gevallen moet helpen is een politiek/maatschappelijke keuze die buiten de discussie over basisinkomen staat.


Ongelijkheid

Toelichting
De groeiende ongelijkheid (zie bijv. Piketty) wordt niet verholpen.
Het basisinkomen lost het probleem niet op dat in het huidige systeem arme mensen werken om kapitaal te creëren dat naar de rijksten gaat.

Weerlegging
Basisinkomen heeft niet als doel te nivelleren.
Door het basisinkomen is er voldoende basis zijn voor iedereen om van te kunnen leven. Dat is al heet wat!
Dat betekent dat de beter bedeelden een beetje moeten inleveren, maar dat is onvoldoende om de grote ongelijkheid werkelijk aan te pakken.
Het staat ieder vrij te ijveren voor verdergaande nivellering, maar dat staat buiten de discussie over het basisinkomen als zodanig.


Milieu

Toelichting
Velen zien de bedreiging van het milieu als het meest dringende probleem dat oplossing behoeft. Al dan niet invoeren van basisinkomen is daarbij irrelevant en leidt in hun ogen de aandacht ven het belangrijkste probleem af!
Het iedereen op een minimum-bestaansniveau brengen kan zelfs meer mensen dan nu ruimte geven tot gedrag dat het milieu meer belast.

Weerlegging
Dat basisinkomen de mensen bestaanszekerheid geeft, zorgt ook dat zij meer aandacht kunnen geven aan andere zaken dan het overleven van dag tot dag. Voor sommigen kan dat leiden tot meer milieubewust gedrag.
Veel voorstanders van het basisinkomen zijn tegelijk zeer bezorgd om het milieu. Er is bij hen dan ook een voorkeur om de extra kosten die de invoering van basisinkomen met zich meebrengt, voor een belangrijk deel te zoeken in het belasten van consumptie en vooral van milieuverontreinigende of grondstoffen verbruikende consumptie.
De discussie over basisinkomen biedt dus alle ruimte voor een discussie over de zorg voor het milieu, zonder dat  iedereen die koppeling even sterk aanbrengt.


Systeemwereld, geen leefwereld

Toelichting
In Verdraaide organisaties wordt gesteld dat steeds vaker gefocust wordt op problemen in de systeemwereld met voorbijgaan aan de echte problemen in de leefwereld. Basisinkomen is typisch zo’n systeemoplossing die gemakkelijk de plank mis kan slaan als het om de leefwereld gaat.

Weerlegging
In het genoemde boek en op de website wordt gesteld dat er een goede balans moet zijn tussen systeemwereld en leefwereld. We moeten in het oog houden dat de hoofddoelen van basisinkomen in de leefwereld  het vergroten van de bestaanszekerheid en de vrijheid van iedereen betreffen. Als het uiteindelijk werkende systeem basisinkomen dat voor elkaar brengt, is ook de leefwereld een stuk beter geworden!

Reyer Brons, 12 april  2017

Het bericht Bezwaren basisinkomen : Het lost de echt belangrijke problemen niet op verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Geplaatst in basisinkomen, obi.