Rond de jaarwisseling leek het onderwerp basisinkomen en blockchain een levendig onderwerp, goed voor een serieuze serie artikelen en discussies.
Uiteindelijk zijn er 9 artikelen verschenen op de website van de VBi, te vinden via https://basisinkomen.nl/category/blockchain/. 5 daarvan gaan over (of zijn gerelateerd aan) de Hackaton in Groningen, 2 zijn een soort introductie en 2 betreffen potentiële toepassingen, waarvan de ene sterk bepaald wordt door de overheid (Basiseuro) en de ander juist niet (Basicincomecoin-NL).
Inmiddels is er ook een artikel in de Correspondent verschenen met als titel De blockchain: een oplossing voor bijna niets (link voor abonnees)
Met als suggestieve appetizer de volgende tekst:
De blockchain gaat alles veranderen, las correspondent Jesse Frederik: de scheepvaart, het financieel systeem, de overheid, wat niet eigenlijk?
- Maar hoe dieper hij groef, hoe minder hij vond. Het enthousiasme voor de blockchain komt vooral voort uit onbegrip.
De blockchain is een oplossing op zoek naar een probleem.
Of zoals een ex-blockchainer het verwoordde:
‘Tja blockchain… Je kunt een sixpackje bier ook met een vorkheftruck op het aanrecht zetten.
Maar dat is gewoon niet zo handig.’
De Hackaton in Groningen wordt in het artikel ook genoemd en een beetje belachelijk gemaakt.
Onderstaand formuleer ik een aantal door mij gesignaleerde opvattingen (die deels met elkaar in strijd zijn), soms een beetje extreem, om uit te lokken dat iemand daar verstandige genuanceerd uitspraken over kan doen. Een eerdere versie daarvan verscheen in de Denktank Basisinkomen in een reeks mails over het artikel in de Correspondent, met verwerking van een deel van het daar geleverde commentaar.
In die reeks mails is ook de tekst te vinden van het artikel in de Correspondent voor degenen die geen abonnee zijn.
- De blockchain is in eerste instantie een vorm van verificatie en registratie. Elk blok van de keten produceert een HASH (lang ‘woord’) via een rekenkundig algoritme dat alle geverifieerde nieuwe transactiegegevens representeert PLUS de hash van voorgaande transacties (plus een puzzeltje met een beloningsfunctie). Als twee verschillende rekenaars aan hetzelfde blok tot eenzelfde nieuwe hash zijn gekomen kunnen de mutaties niet verkeerd zijn verwerkt want langs veschillende wegen op een en dezelfde hash uitkomen is vanwege de lengte van de hash vrijwel 100% uitgesloten binnen onze eindige tijd.
Als je de hash begrijpt, kun je het nut er van inzien.
Een hash is een uniek lang ‘woord’ (of getal, cq character string) dat bijvoorbeeld wordt gevormd door alle eerste letters van de pagina’s van een boek achter elkaar te zetten. Bij boeken met honderd of meer pagina’s is de kans verwaarloosbaar dat er twee zulke hashes in de hele bieb gevonden kunnen worden. Zo wordt elk boek uniek identificeerbaar zonder inhoud of details ervan prijs te geven. Zo zet je na de vorming van elk blok een (geverifieerde) streep onder de transactiegeschiedenis. Dat is handig want je maakt niet steeds een nieuwe hash van de hele geschiedenis maar steeds de compilaties in een hash van hashes). Elke transactie hoe klein ook, heeft invloed op het complete beeld van alle volgende hashes tot in de eeuwigheid.
De bij een blockchain gebruikte (asymmetrische) encryptie en identificatie zijn uiterst belangrijk in het ontwikkelen van een elektronisch uitkeringssysteem dat dubbele uitkeringen aan één persoon kan voorkomen. - Blockchain is een hoopgevende techniek, die veel kansen biedt om omslachtige procedures uit te bannen en iedereen daarvan te laten profiteren.
De titel en de strekking van het artikel in de Correspondent lijkt daarmee in strijd, maar wellicht is er verschil in het korte en het lange termijn perspectief. - Blockchain is niet meer en minder dan een techniek, het gaat om de intenties van degenen die het toepassen. Dat is niet anders dan bij de bestaande technieken.
- Blockchain lijkt een hype. Het zal wel weer overgaan, lijkt een beetje de boventoon. En er wordt veel verkocht als blockchain, terwijl het dat niet is. Zie het artikel in de Correspondent.
Maar ondertussen worden blockchain-technieken meer en meer toegepast in diepliggende systemen. - Slimme toepassingen van blokchain maken het mogelijk middelen rechtvaardig over alle mensen te verdienen.
Dit is een erg utopische opvatting. Rechtvaardig is een zeer subjectieve term en na een verandering ontstaat de ontevredenheid over nieuwe/kleinere verschillen die eerder niet bestonden of niet eerder opmerkenswaardig waren. - De kans is groot dat slimmeriken blockchain-toepassingen bedenken en daar vooral zelf heel rijk van worden.
Die kans bestaat inderdaad, maar de hele historie is een reeks geweest van een relatief grote groep mensen die het niet voor het zeggen heeft, maar toch steeds beter in staat is om tevreden genoeg door het leven te gaan. - Er is nog geen methode gevonden om anders dan via overheden basisinkomen te verstrekken aan iedereen.
Dat lijkt nog steeds nodig, als je “valsspelen” (wat dat dan ook precies zal mogen betekenen in deze context) wilt minimaliseren. Als die wens bestaat, dan is er een autoriteit nodig dat de mens van vlees en bloed koppelt aan een rekening. Die autoriteit kan wellicht ook decentraal, gedistribueerd, niet-gouvernementeel of zelfs algoritmisch zijn. Het enige wat er toe doet is of de behoefte tot minimaliseren van valsspelen door de belangrijke betrokkenen in voldoende mate wordt ervaren.
The Peoples Currency is nog niet zover met Mannabase, maar wel onderweg. Weliswaar vooralsnog met een zeer miniem wekelijks bedragje (momenteel circa 4 Manna, tegen de koers van vandaag circa € 0,006).
Maar zij laten hiermee zien dat het wel kan. Onlangs hebben zij behoorlijk wat accounts weggesnoeid op basis van sterke verdenkingen misbruik.
Op termijn plannen zij betere fraudedetectie c.q. identiteitsbevestiging. Die plannen bevatten bij voor zover te overzien geen bemoeienis overheden. In nogal wat landen zijn respectievelijke overheden ook onvoldoende betrouwbaar. - Er komt vanzelf een methode om middelen beschikbaar te stelen voor iedereen, denk aan ‘The Commons’ van ruim een half millennium geleden.
Dit lijkt een tamelijk naïeve opvatting, Spontane creatie die zo specifiek invulling geeft is nog niet voorgekomen. Dat betekent niet dat er een paar architecten de toekomst hebben uitgetekend, maar wel dat bewuste keuzes, ondernemingen en activiteiten op hun tijd een significante bijdrage leveren aan ontwikkelingen in de maatschappij. - Toepassingen van blockchain voor basisinkomen moeten vooral niet gezocht worden in de sfeer van cryptomunten.
Dit is een behoudende benadering, in gegeven door de angst op misbruik van alternatief geld en zeker cryptomunten.
Ons doel moet voorlopig juist zijn: zoek juist overal en streep niet weg. Per initiatief zal er uiteraard worden gestreept om focus te creëren. Geïdealiseerd kapitalisme werkt ook zo: laat alle bedrijven in een sector elk hun eigen onderzoek en ontwikkeling doen naar de beste nieuwe oplossing en de winnaar(s) zullen met die nieuwe producten de markt het beste bedienen. - Specifieke op basisinkomen gerichte cryptomunten bieden enorme kansen het basisinkomen te verwerkelijken. Hoewel bijvoorbeeld Manna en Swift nog steeds het karakter van ‘spielerei’ hebben. Het voordeel van dit type munten is dat er allerlei bekende “onoverkomelijke problemen” mee worden uitgeprobeerd overkomen. Het kan helpen tegenstand de wind uit de zeilen te halen.
Cryptomunten zoals de Bitcoin, maar in mindere mate ook de aan basisinkomen gerelateerde Manna, moeten ‘gemined’ worden via een energie slurpend proces. Voor de koeling van de rekenmachine worden zelfs kelders in IJsland voor gebouwd. Dit is een stuitende bijdrage aan de opwarming van de aarde. Dat geldt in elk geval voor de Bitcoin.
Maar inmiddels is voor de nieuwste ontwikkelingen mining geen noodzaak meer. De impact op het stroomverbruik kan dus afnemen. Voor Manna is al vanaf aanvang is een variant gekozen die bescheiden energieverbruik vergt. - Transacties via cryptomunten worden vastgelegd in alle apparaten die met de blockchain zijn verbonden. Dat vergt tot nu toe veel computercapaciteit en werkt niet echt snel.
Bij de nieuwste ontwikkelingen hoeft het niet in alle computers, er worden steeds nieuwe technieken ontwikkeld om dit proces met een kleinere deel van de groep te doen (zoals bij ripple waar er een kleine groep aangeslotenen de autoriteit heeft over de berekeningen, de consensus ledger). - Om te doorgronden hoe cryptomunten als Manna en Swift echt werken, moet je je er grondig in verdiepen en niet iedereen neemt die moeite.
Maar dat geldt natuurlijk ook voor ons ‘gewone’ geldsysteem. - De huidige cryptomunten zijn nog maar een begin. Dat zal straks allemaal veel beter worden.
Een serie kritische opvattingen, maar met een positieve boventoon.
Positiever dan in de Correspondent.
Reyer Brons, 10 september 2018,
met dank aan degenen die op eerdere versies hebben gereageerd.
Het bericht Blockchain en basisinkomen, valt er nog wat over te zeggen? verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.