“Een basisinkomen voor iedereen zou in de toekomst wel eens de oplossing kunnen zijn om jongeren ook in Fryslân toekomst te bieden”, dat vindt Brigitta Scheepsma, lijsttrekker voor GroenLinks in Tytsjerksteradiel. Deze week kwamen van het Fries Sociaal Planburo (FSP) alarmerende berichten over het toekomstperspectief van jongeren in de eigen provincie. Dat perspectief ontbreekt zelfs feitelijk voor jongeren met een MBO-opleiding op niveau 1 en 2, omdat er amper werk voor hen zal zijn, voorspelt het FSP.

De problematiek werd aangekaart in het radio-programma Buro de Vries, waarin Scheepsma een basisinkomen noemde als oplossing op termijn. Otto van der Galiën van Lijst 058 in Leeuwarden, maar ook stagecoördinator bij ROC Friese Poort, was ook somber en wijst het idee van een basisinkomen niet direct van de hand.

Redactie, 5-2-2017

Het bericht Basisynkommen kin Fryske jongeren perspektyf biede verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Dit is de achttiende aflevering van de feuilleton Brieven aan een Paralleluniversum van de Duitse schrijfster Petra Keup. De eerste verscheen op 8 oktober 2017. Sindsdien publiceer ik iedere zondagochtend een hoofdstuk uit deze roman. De brieven zijn geschreven door Maximiliane Wonder-Licht, een ‘klant’, en gericht aan Valentin Graumann, de directeur van een instantie, die ‘Hartz-IV’, zeg maar de Duitse sociale bijstand, uitkeert.

Betreft: “Oh,”
– volledig terneergeslagen

O, jij beste Valentijn,

Alles is weg …, dacht ik, toch accepteer ik je excuses. Ik dank je, dat je je voor mij hebt ingezet, dat je zogezegd uit de hogere sferen van je Dienst bent afgedaald naar de lagere regionen waar het handwerk, het verwerken van de aanvragen, wordt gedaan. Alleen om mij te helpen.

Ja, zo is mijn vrijheid waarachtig voor jou nog duur geworden. In plaats van de oorspronkelijke € 438,52 per maand, kost zij je nu 807,82 euro.
Waag het dus nooit weer om “klant” tegen mij te zeggen, want tenslotte heb ik je een prijsstijging van 46% afgepingeld. Kennelijk ben ik in de wieg gelegd voor een baan in het bedrijfsleven.

Je schrijft mij in je brief, waarin je je excuses aanbiedt, dat het je gekwetst heeft, dat ik je zie als een sloddervos in een chaotische tent. Geloof me, het was niet kwaad bedoeld. In den beginne heerste er, naar men zegt, ook chaos, maar na de oerknal, ontstond de aarde waarop wij beiden nu leven. Beschouw het daarom als een blijk van waardering voor je kwaliteiten.

Ook wil ik niet dat je geraakt wordt. Wordt iemand getroffen, bijvoorbeeld door een kogel uit een pistool, dan is hij dood, wordt hij geraakt door woorden, dan is zijn ijdelheid gekwetst. Beide brengen niemand verder. Nee, Valentijn, ik wil juist dat je geraakt wordt. Daarom schrijf ik je deze brieven zo zonder mededogen. Want pas nadat iemand echt getroffen is, huilt zijn hart en is hij bereid iets te veranderen. Dat is zogezegd een universele wet, dat geldt dus ook voor ambtenaren. Door deze regel kon ooit een Saulus tot een Paulus worden.^[1]

Valentijn, omdat het toeval zich bij het indienen van mijn aanvraag als enige betrouwbare vriend heeft bewezen, heeft het mij een “bom” voor jou in handen gespeeld. Daarmee vergeleken zijn alle terroristen van deze wereld koorknapen.

Nu weent mijn hart en ik heb de grootste compassie met je. Valentijn, wij tweeën zitten nu in hetzelfde schuitje, omdat we niet behoren tot de generatie, die ik dadelijk aan je zal voorstellen en dat is op de één of andere manier niet grappig.

Sta mij toe uit deze literaire “bom” te citeren:

Want de Generatie Dom vormt op het werk een gevaar voor zichzelf en voor anderen. Bij het zien van de tsunami aan hersenlozen, die op ons afkomt, krijgen de mensen, die ons eigenlijk een baan zouden moeten geven, bij voorbaat koudwatervrees: in een recente studie waarschuwt het Institut der deutschen Wirtschaft voor ‘het gebrek aan vorming en de algemene zwakte van het menselijk kapitaal’, dat Duitsland voor ernstige problemen zal stellen.^[2] [3]

In dit onderzoek komt dan ook het potentieel van een aardappelrepubliek, het gebrek aan scholing en de hete adem van het bedrijfsleven samen.

Uit: “Handbuch Total Factor Governance”

De waardigheid van de mens is … menselijk kapitaal en dan ook nog zwak en dom? Nou ja, concernmanagers brengen het er niet beter af, tenminste wat betreft stompzinnigheid en een tekort aan menselijkheid. Daarmee is ook hun waardigheid verloren, alleen beseffen zij het niet, omdat ze dollartekens in de ogen hebben. Stel je eens voor, dat ik tegen je zou zeggen: “Hé Valentijn, jij zwak menselijk kapitaal!” Wat denk je, zou je kans maken een aanklacht wegens smaad te winnen? Praat je zo over mensen als je hen respecteert?

Het geglobaliseerde bedrijfsleven waardeert zijn werknemers niet en dat leidt tot flinke problemen en ARGE Jobcenters.

Valentijn, nu weet ik hoe moeilijk het voor je moet zijn je dagelijks brood te verdienen. Dat jij je daarnaast dan ook nog bekommert om zo’n ‘veeleisende klant’ zoals ik, siert je mateloos. Neem daarom dit boek Generatie Dom. Hoe stom zijn wij eigenlijk? aan als een geschenk van mij.

Of je het nu als een eenvoudige omkoping van directeur Valentijn Graumann wil zien, zodat deze mij in de toekomst ook nog ter wille zal zijn, of als donatie voor de huisbibliotheek van je ARGE-dienst, of misschien als een geschenk voor de mens, die Valentijn Graumann elders is – het is jouw keuze. Lees het boek en je zult het met mij eens zijn:

Jij en ik hebben maar één kans – laten we hem goed gebruiken!

Zij groet je met een droevig hart,
Maximiliane Wonder-Licht

Een overzicht van alle gepubliceerde hoofdstukken is hier te vinden.
Vertaling: Florie Barnhoorn

Wordt vervolgd op zondag 11 februari 2018

^{1. Paulus was één van de vroege leiders van de christelijke kerk. In het Nieuwe Testament van de Bijbel, in het boek Handelingen (9: 1-31), wordt het verhaal over de bekering van Saulus-Paulus verteld. Wanneer Paulus op weg is naar Damascus om de christenen die daarheen gevlucht zijn gevangen te nemen en te doden, verschijnt Jezus in een visioen aan hem, waarop Paulus tot inkeer komt en zich bekeert tot het christendom. Velen menen dat Paulus voor zijn bekering Saulus heette.}

^{2. Generation Doof. Wie blöd sind wir eigentlich? [Generatie Dom. Hoe stom zijn wij eigenlijk?] is een boek geschreven door Stefan Bonner en Anne Weiss. Op ironiserende wijze nemen de schrijvers hun leeftijdgenoten onder de loep. Zij behoren tot een generatie die zichzelf niet serieus neemt, maar door anderen wel altijd kritisch bekeken wordt (in 2008 verschenen bij Verlagsgruppe Lübbe GmbH & Co. KG, Bergisch Gladbach.) Het citaat is te vinden op bladzijde 104.}

^{3. Institut der deutschen Wirtschaft (IW; Instituut voor het Duitse Bedrijfsleven te Keulen).}

Het bericht Brieven aan een Paralleluniversum 18. “Oh, volledig terneergeslagen!” verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Het kenmerkende verschil tussen basisbaan en basisinkomen is de vrijheid en niet de dwang van de overheid, die het werken van mensen begeleid. Mensen willen vanuit zichzelf werken. Niet alleen de markt en haar vazallen maken uit of mensen werken, dat maken ze zelf uit.

Laatst reageerde wethouder Vliegenthart van Werk, Participatie en Inkomen heel ad rem, toen ik me voorstelde met de opmerking dat ik me de laatste tijd veel met basisinkomen bezighield, dat hij meer zag in de basisbaan.
Dat is natuurlijk een sympathiek idee. Iedereen wil werken, dus moet er voor iedereen een basisbaan zijn. Als voorstanders van basisinkomen als onrealistisch worden gezien, wat te denken van een voorstander van een basisbaan.

Vier jaar had de wethouder de tijd om zijn denkbeelden van basisbanen, garantiebanen of Melkertbanen te realiseren. Ik denk dat hij daarbij tegen problemen opgelopen is. Het eerste probleem is dat men niet wil betalen, men wil niet dat mensen werken omdat dat geld kost. Daarom zet de gemeente ook in op vrijwilligerswerk.
Vrijwilligerswerk vindt de gemeente zo belangrijk dat ze er mensen voor laat ontslaan door subsidies te verminderen. Weer meer werk voor een vrijwilliger, weer geld gespaard voor de belastingbetaler (waarschijnlijk), weer iemand zonder werk (geen belastingopbrengst meer) en klinkklare verdringing. Verdringing is een werkende eruit en een verplichte vrijwilliger erin. Keurig volgens de Participatiewet, productie van werklozen.
Een ander element is dat voor basisbanen ook de dwang blijft bestaan. Dwang is ook banen. Banen voor klantmanagers, beoordelaars, controleurs, beleidsontwikkelaars, kosten baten analisten, beleidsbeoordelaars, etc. etc.
Ze hebben net een Congres gehouden na een onderzoek voor de wethouder, in De Nieuwe Liefde. Bijstand met zachte dwang, een nieuw business model, zou ik zeggen. Wij van WC-eend adviseren …

Er zijn drie onbeheersbare kostenposten aan de basisbaan, eerst de relevante werkplekken, vervolgens de controle op de uitvoering en invulling, en tenslotte de loonkosten die minimaal het minimumloon bedragen. De onuitgesproken wens is natuurlijk dat de economie aantrekt en die basisbaan zal laten omwisselen voor een echte baan.

Basisinkomen is een betekenisvol basisbedrag, in geld, dat regelmatig komt, om vrij te besteden, voor iedereen in een gebied, en dat aan het individu wordt gegeven. Het is niet alleen voor de armen, niet voor een selecte groep, en niet voorwaardelijk. Dit is heel iets anders.
Om te beginnen, er is geen controle nodig. Alle mensen die geregistreerd staan krijgen het.
De hele opsomming van mensen wier baan het is mensen aan het werk te houden met werk zoeken, kunnen nu iets anders (iets nuttigs?) gaan doen.
Uitgangspunt is dat mensen willen werken, iets nuttigs doen voor zichzelf, hun naasten of hun omgeving.
Sommigen zullen zich ontwikkelen tot buurtvrijwilligers, anderen hebben vaardigheden die hen tot ondernemer maken. Werkgevers hebben altijd nog de mogelijkheid mensen naar hun onderneming te halen die zin hebben om voor een ander te werken en bij te dragen aan de meerwaardeproductie van een organisatie die groter is dan zij zelf. Er zijn natuurlijk ook mensen die eindelijk piano of viool gaan leren spelen.

Het kenmerkende verschil tussen basisbaan en basisinkomen is de vrijheid en niet de dwang van de overheid, die het werken van mensen begeleid. Mensen willen vanuit zichzelf werken. Niet alleen de markt en haar vazallen maken uit of mensen werken, dat maken ze zelf uit.Als de economie aantrekt, bijvoorbeeld door de toegenomen consumptie als gevolg van het basisinkomen voor iedereen, door toegenomen ondernemingsgeest en inventiviteit van de mensen die zich veilig weten doordat ze op een basisinkomen kunnen rekenen, zullen ook bij een basisinkomen steeds meer mensen voor betaalde arbeid kiezen. Maar de keus zal gemaakt worden op hun voorwaarden, naar hun mogelijkheden. Dat hoort bij een vrije markt.

Dat zou kunnen betekenen dat voor werk betaald moet worden wat het waard is, en niet wat het volgens de elite geldende tarief is, dat hoort bij een vrije markteconomie. Duidelijk zal worden wat werk moet kosten om te voldoen aan wat er voor opgeofferd moet worden.

Johan Horeman, 31 januari 2018
illustratie pixabay

Zie ook:

• verslag van het Congres over de Zachte Hand van Erik Binsbergen
• opinieartikel in het dagblad Trouw van de hoogleraar Monique Kremer die het onderzoek daarvoor heeft uitgevoerd met als kop: “Geef mensen in bijstand serieuze steun en banen.”
• artikel ‘Liever basisbaan dan basisinkomen’ in Binnenlands Bestuur

Het bericht Basisbaan of basisinkomen, welke droom is realistisch? verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Waarom hebben Nederlanders als gemeenschap zo’n moeite hebben met het invoeren van basisinkomen?
Het OBi heeft met waarden te maken waar ons limbische brein over gaat!
Ons limbische brein doet niet aan mitsen, maren, tenzij‘s. Het doet aan ja of nee, aan of uit, aanwezig of afwezig. Redelijk? Onredelijk!

Wij als mensen gaan prat op ons verstand. Uit ons verstand is de wetenschap ontsproten. Daar zijn we zo mogelijk nog trotser op. Zo trots dat we zijn gaan denken dat wetenschap al onze menselijke problemen op gaat lossen. Al onze onzekerheid en kwetsbaarheid trachten we te beschermen of is het verbergen achter meer meten, meer weten. Toch gaat dat uiteindelijk mensen geen redding bieden. Iets wat alleen te zeggen is als je als mens bereid bent om je gehele leven in ogenschouw te nemen. Wanneer je bereid bent om je eigen overtuigingen ter discussie te stellen. De moeilijkheid daarmee is, daar bestaat geen wetenschap voor, daar bestaat geen enkelvoudige oplossing. Daar bestaat alleen de oneindige hoeveelheid mogelijkheden die elk mens heeft in zijn of haar leven. Daar zit de keuze wel of geen OBi (Onvoorwaardelijk Basisinkomen) invoeren.

Mensen hebben een instrumenteel redelijk deel in hun denken. Ook wel de linker hersenhelft genoemd. Karakteristiek van dat denken is dat het dol is op cijfertjes, weetjes, vergelijkingen, vergelijken, meten, puzzelen, lijnen, volgorde, orde in het algemeen.
Mensen hebben ook een associatief deel van hun denken. Ook wel de rechter hersenhelft genoemd. Dat deel van ons denken wat rond fladdert als een vlinder. Het is het deel van ons denken dat eigenlijk gewoon alle indrukken opneemt en dat heerlijk vindt. Het deel wat de speculaas die je ruikt bij je huidige kopje koffie waarvan dat deel van je brein al besloten had dat dit wat slappe koffie is naar jouw smaak je een beeld voorschotelt van je oma die dood is en waar we toch samen wel een mooie begrafenis voor hebben gehad waarin alleen de bloemen tegenvielen voor dat geld notabene zoals tante Sjaan — wat een smaak in kleding en parfum, wat een walm gaf ze af, veel te veel opgedaan natuurlijk, heeft dat mens toch — ook al opmerkte maar ja, die is wel erg op de penning dat ze altijd bewaarde in haar geliefde koekdoos, zo’n mooie blikken met van dat reliëf in het blik gemaakt en dan geschilderd maar die was al versleten na al die jaren.
Dat deel van je denken dus.

Naast dit instrumenteel redelijke en associatieve denken hebben we nog meer denken. Dat is denken wat wij over het algemeen afdoen als intuïtie, onderbuikgevoel of hoe het ook genoemd wordt. Het is waardeloos en ook weer niet. Echte ondernemers, onderzoekers, avonturiers gaan altijd op dat denken af. Althans, dat zeggen ze of wordt gezegd.
We weten eigenlijk slecht wat we met dat denken aan moeten. Technisch hebben we daar natuurlijk namen voor bedacht. Ons instrumenteel redelijke denken en associatieve denken is ons celebrale denken. De hoogste denkfunctie die we hebben kunnen ontdekken bij onszelf. Hoog is goed zijn wij van onszelf gaan geloven. Vandaar dat wij het meeste waarde aan het celebrale denken hechten. Ons zoogdier brein en reptielen brein zijn echter twee breinen die duidelijk aanwijsbaar zijn. Het zijn echter ‘lagere’ breinen. Minder waard dus. Vanzelfsprekend. Het samenstel van het zoogdier denken en het reptielen denken is ons limbische denken.
In meer recente jaren hebben we meer aandacht voor dit denken en deze breinen. Vooral omdat psychologische oorlogsvoering en reclame het meeste profijt hebben van het beïnvloeden van dat denken. Het denken wat zonder woorden is. Het denken en de breinen die voor de vitale lichaamsfuncties en het functioneren daarvan essentieel is. Het denken wat geen mitsen en maren kent. Je haalt adem of niet. Je hart klopt of niet. Je bent heel of niet. Je integriteit bestaat of niet. Respect is aanwezig of het ontbreekt. Geen ja maar, mits, tenzij, met uitzondering van. Aan of uit. Binair in feite. We kopen dat wasmiddel, die auto, die jurk, die schoenen, dat huis, … of niet. Alle wasmiddelen zijn in essentie uitruilbaar. Net als auto’s, jurken, cosmetica, schoenen, enzovoort.
Met dat je het leest ga je al steigeren. Want dat is wat je geleerd is, wat jouw celebrale brein is ingeprent. Jouw auto, schoenen, enzovoort heb je bij je volle verstand gekocht. Het zijn uitingen van jouw rationele gedrag en van jouw smaak. Toch?!

Wat heeft dit hele verhaal over onze breinen en niveaus van breinen nu te maken met het OBi? Alles of niets. Wat het is, is afhankelijk hoe je wilt kijken. Voor mij, nu in dit artikel, heeft het verhaal over onze breinen alles met het OBi te maken. Het geeft namelijk wat mij betreft een inzicht in de reden waarom Nederlanders als gemeenschap zo’n moeite hebben met het invoeren van het OBi. Het is iets wat mij als voorstander van het OBi bezig houdt.
Waarom? Gewoon nieuwsgierigheid, fascinatie voor het menselijk besluiten. Ook omdat wat mij betreft het OBi morgen mag worden ingevoerd. Waarom? Mijn enige, echte antwoord daarop is: “Daarom!”
Deze redeneerwijze ken je vast nog wel. Je bent ook nog bekend met de machtsvariant van deze redeneerwijze: “Omdat ik het zeg!” Meestal door je ouders gebruikt in je jonge jaren. In je volwassen jaren neemt het vele andere vormen aan waarbij gedaan wordt of het jouw keuze is om te buigen of je integriteit te handhaven. Meestal laten we over onze integriteit lopen aangezien ons dat vanaf kinds af aan zo ingepeperd is. Recht zitten, armen over elkaar, stil zijn, doen wat je gezegd wordt. Met beloningen als je een hele dag dat volhield. Wat mij betreft is dit precies de kern van het probleem van alle discussies aangaande het OBi. Ze hebben de schijn van redelijkheid, wetenschappelijkheid, gedegen analyse en gewogen conclusies. Hoewel allemaal met de beste intenties en op basis van veel werk gedaan, uiteindelijk allemaal franje.
Het OBi heeft namelijk met waarden te maken waar het limbische brein over gaat. De meest vooraanstaande waarden zijn vrijheid, gelijkheid en broederschap. In het verlengde daarvan liggen integriteit, openheid, helderheid, echtheid, verbondenheid, compassie. Allemaal binaire waarden. Ze bestaan wel, of ze ontbreken. Hoe we het ook wenden of keren, ons limbisch systeem heeft gewoon gelijk. Gelijk wanneer het ‘zegt’ dat over het algemeen genomen alle genoemde waarden ontbreken in onze huidige Nederlandse maatschappij. Een volledig onredelijk besluit. Net zo onredelijk als onontkoombaar. Want niemands limbische brein doet aan mitsen, maren, tenzij‘s. Het doet aan ja of nee, aan of uit, aanwezig of afwezig. Redelijk? Onredelijk.

Geert-Jan van der Wolff, 1 februari 2018

Het bericht Waarom de invoering van het Basisinkomen een onredelijk besluit is. verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

We beginnen er niet aan, het is veel te complex.
Een basisinkomen is niet goed gefaseerd in te voeren met betrekking tot hoogte.
We beginnen vol goede moed, maar slaan alle waarschuwingen voor uitvoeringsproblemen in de wind.
We kunnen  de lange termijn effecten niet overzien

In het kader van het project basisinkomen van het NPI werk ik aan een verzameling bezwaren tegen het basisinkomen. Ik heb er circa 70 verzameld en gerubriceerd in 12 thema’s, zie  Bezwaren en weerstanden tegen het basisinkomen en de invoering daarvan.

Iedereen wordt van harte uitgenodigd deze bezwaren aan te vullen, ook de toelichting daarbij en uiteraard de weerlegging of relativering.

Het thema Invoering is inmiddels voorlopig af. De overige thema’s volgen in een rustig tempo.
Zie hieronder voor de tekst onder dit thema. Voor bijstellingen in de toekomst zie de tekst op de NPI-site.

Korte melding van de bezwaren:

• We beginnen er niet aan, het is veel te complex
• Een basisinkomen is niet goed gefaseerd in te voeren met betrekking tot hoogte.
• We beginnen vol goede moed, maar slaan alle waarschuwingen voor uitvoeringsproblemen in de wind.
• We kunnen  de lange termijn effecten niet overzien

Uitwerking

We beginnen er niet aan, het is veel te complex

Toelichting
We beginnen er niet aan, het is veel te complex.
Onze coalitie vindt dit veel te lastig

Weerlegging
Het is inderdaad een omvangrijke en ingrijpende verandering, maar als die eenmaal is doorgevoerd hebben krijgen we een eenvoudig stelsel, dat niet behept is met allerlei merkwaardige subcategorieën, afwijkingen, neveneffecten e.d. en dat makkelijk uitvoerbaar is. Het bestaande systeem wordt ondertussen juist steeds complexer. Door eenmalig te investeren in deze veranderingen wordt ons veel toekomstige complexiteit bespaard. Bedenk hierbij ook, dat een complex stelsel leiden tot onrechtvaardigheden, inconsistenties, hoge kosten, slecht doelbereik, waarmee zo’n stelsel niet voldoet aan de criteria voor goed overheidsbeleid. Een basisinkomen kan daar juist makkelijk aan voldoen.

Een basisinkomen is niet goed gefaseerd in te voeren met betrekking tot hoogte

Toelichting
Het moet in één keer om te voorkomen dat het sociale zekerheidssysteem heel gecompliceerd wordt (met naast een basisinkomen nog steeds allerlei andere regelingen).
Maar invoering in één keer is een bijna niet te overziene ingewikkelde operatie, omdat alles helemaal van te voren uitgedacht moet zijn.

Weerlegging
Nadere analyse kan aan het licht brengen in hoeverre een gefaseerde invoering mogelijk is. Daarnaast kunnen alle belangrijke maatschappelijke effecten naar voren worden gebracht via grondige simulatiestudies, zodat daar tevoren redelijke inschattingen van kunnen worden gemaakt. Bovendien kunnen zulke studies laten zien hoe de invoering kan worden aangepast zodra blijkt dat bepaalde effecten anders uitpakken dan verwacht.

We beginnen vol goede moed, maar slaan alle waarschuwingen voor uitvoeringsproblemen in de wind.

Toelichting
We beginnen vol goede moed, maar slaan alle waarschuwingen voor uitvoeringsproblemen in de wind.
Dat kan ook niet anders, ons politieke compromis is even goed al ingewikkeld genoeg!

Weerlegging
Dit bezwaar zul je niet horen van degenen die besluiten tot invoering, maar juist van tegenstanders.
Helaas zie we dat veel beleid slecht doordacht wordt ingevoerd en dat na enige tijd blijkt dat wel uitgesproken, maar genegeerde waarschuwingen terecht waren. Politici die iets besluiten steken helaas graag hun kop in het zand voor ongewenste effecten.
Dat kan ook gebeuren bij slecht doordachte varianten van een basisinkomen.
De enige remedie is wel goed doordenken wat de gevolgen van invoering van basisinkomen zouden kunnen zijn en daarbij alle van te voren voorziene problemen goed onderkennen.

We kunnen  de lange termijn effecten niet overzien.

Toelichting
De meeste nadelen van een basisinkomen doen zich pas na langere termijn echt gelden. Omdat het tegen die tijd als verworven recht zal worden gezien, zou het verlagen van het basisinkomen tot grote problemen leiden, en zouden veel mensen niet op zo’n verlaging zijn voorbereid (door bijv. mindere opleiding).

Weerlegging
Dit type bezwaar is dodelijk voor elke verandering. Uiteraard zijn er veel onvoorziene effecten, wie had bijvoorbeeld bedacht dat gaswinning in Groningen stevige aardbevingen zou veroorzaken? Of dat dodelijke verkeersongelukken weer toenemen door de uitvinding van de smartphone?
De samenleving zal met een basisinkomen op langere termijn op allerlei manieren gaan veranderen. Het gaat de voorstanders juist om zulke effecten, die in hun ogen positief uitpakken voor de samenleving. Tot op zekere hoogte kun je de lange termijn effecten trouwens wel voorzien (bv. via simulatiestudies). Mochten zich ongewenste lange termijneffecten gaan voordoen, zullen daar nadere maatregelen voor moeten worden bedacht. Dat geldt ook voor het huidige systeem, moet dien verstande dat de nadelige effecten van het huidige systeem nauwelijks meer aan te pakken zijn zolang dat systeem niet grondig wordt aangepakt.

Uitleg

Dit is een onderdeel van een (project om te komen tot een) overzicht van bezwaren en weerstanden tegen het basisinkomen en de invoering daarvan. Zie de hoofdpagina op de NPI-site.

Eerder verschenen op de VBI-site de volgende onderdelen:

• Bezwaren basisinkomen – 1: Waarden en mensbeeld ​ (5-3-2017)
• Bezwaren basisinkomen – 2: Maatschappijvisie en ideologie (28-11-2017)
• Bezwaren basisinkomen – 3: Economie (20-12-2017)
• Bezwaren basisinkomen – 4: Arbeidsmarkt (5-12-2017)
• Bezwaren basisinkomen – 5: Overheid en bureaucratie (14-12-2017)
• Bezwaren basisinkomen – 6: Grenzen en migratie (27-12-2017)
• Bezwaren basisinkomen – 7 : Het lost de echt belangrijke problemen niet op (12-4-2017)
• Bezwaren basisinkomen – 8: Belangen (4-1-2018)
• Bezwaren basisinkomen – 9: Procedures en instituties (11-1-2018)
• Bezwaren basisinkomen – 10: Amendering en modificering (18-1-2018)

Reyer Brons, 30-1-2018

Het bericht Bezwaren basisinkomen – 11: Uitvoering verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Op zondag 4 maart 2018 organiseert het Kernteam Basisinkomen Rivierenland het Nationaal Congres Basisinkomen Rivierenland bij UniePlaza in Culemborg.

Het invoeren van een onvoorwaardelijk basisinkomen staat wereldwijd op de agenda als logisch gevolg van een wereld waarin werkprocessen steeds meer en met toenemende snelheid geautomatiseerd worden. In een even hoog tempo wordt vaak het menselijk handelen overbodig. Neem alleen al de zelfscanner in de supermarkt, de betaalapp van de bank, de onbemande trein- en tankstations. Tot een paar jaar geleden waren dit betaalde banen, waarvoor menselijk handelen noodzakelijk was. Tegenwoordig zijn dit alledaagse vormen van automatisering waar iedereen mee te maken heeft en waarvan de gevolgen dus ook iedereen aangaan. Immers, iedereen is afhankelijk van een inkomen om van te leven.

Hoog tijd voor een onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedere Nederlander! Helaas gaat de invoering hiervan niet zo snel als wij hopen. Tot nu toe bleek het voor Nederlandse gemeenten, in verband met de wet- en regelgeving, onmogelijk om concrete experimenten uit te voeren. Nijmegen, Tilburg en Utrecht bijvoorbeeld, gaven al eerder aan te willen starten met een experiment onder een groep werkzoekenden, maar hebben dit op de lange baan geschoven omdat het juridisch niet uitvoerbaar bleek. Inmiddels is door het nieuwe kabinet de regelgeving aangepast en is deze mogelijkheid tot een experiment er wel!

Het doel van dit congres is om meer bekendheid te geven over de fabels en de feiten over het onderwerp en te komen tot een experiment onder 2000 Rivierenlanders, van verschillende leeftijden en achtergronden. Invloedrijke personen als bijvoorbeeld Mark Zuckerberg, Elon Musk, Bill Gates, Richard Branson en voorheen zelfs al Winston Churchill zijn grote voorstanders van een basisinkomen!

Dit initiatief wordt gesteund door Jan Rotmans (schrijver van De Omwenteling). Daarnaast zijn er bijdragen van Reinier Castelein (schrijver van Welzijn is de nieuwe welvaart) én er is  aandacht voor de petitie voor een basisinkomen, die onlangs door Antoinette Hertsenberg is aangeboden aan de Tweede Kamer.
Gerdo van Grootheest, burgemeester van Culemborg, verwelkomt alle deelnemers.

Bestel op www.basisinkomenrivierenland.nl een ticket voor € 10,00.
UniePlaza biedt plaats aan 200 deelnemers, dus meld je snel aan, want vol is vol!

Reyer Brons (redactie, 29-1-2018

Het bericht Nationaal Congres Basisinkomen UniePlaza Culemborg verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Dit is de zeventiende aflevering van de feuilleton Brieven aan een Paralleluniversum van de Duitse schrijfster Petra Keup. De eerste verscheen op 8 oktober 2017. Sindsdien publiceer ik iedere zondagochtend een hoofdstuk uit deze roman. De brieven zijn geschreven door Maximiliane Wonder-Licht, een ‘klant’, en gericht aan Valentin Graumann, de directeur van een instantie, die ‘Hartz-IV’, zeg maar de Duitse sociale bijstand, uitkeert.

Betreft: “O, jo, jo”
– uitkeringsfraude!

Mijn beste vriend,

U weet wat uitkeringsfraude betekent?

Uitkeringsfraude betekent, een dienstverlener – u – bedriegt een klant – mij – vanwege een uitkering, die haar rechtmatig toekomt. Een uiterst hachelijke kwestie.

Als we een paar weken geleden niet dit interessante persoonlijke gesprek met elkaar gehad zouden hebben, waarin u zo vriendelijk de moeite nam om vanwege al dat gekrakeel en die warboel tussen mij en uw medewerkers te bemiddelen, dan had u zich nu voorover kunnen buigen naar uw teamleider. Die zou het dan onmiddellijk hebben doorgegeven aan de medewerkster, die bezwaarschriften afhandelt. Deze zou de medewerkster, die de aanvraag voorbewerkt, onbeheerst de schuld geven, die dan echter gemeend zou hebben, dat de verantwoordelijkheid ligt bij de medewerkster, die de aanvraag in ontvangst neemt. Die wil dat ook niet op zich laten zitten, en foetert degene uit, die kopieën uitprint en die vindt hoe dan ook, dat de medewerker bij de receptie hem onjuiste informatie heeft verstrekt. Dat zou “Stille Post” van boven naar beneden zijn en nogal opzichtig, sommigen noemen dat dan ook pesten.

Ik heb in ieder geval tegen iedereen gezegd dat ik tot het indienen van mijn aanvraag bij u een werkloosheidsuitkering betrokken had. Dat zei ik u ook in ons gesprek, maar u praatte er niet over of u had geen benul. Het ene is net zo erg als het andere. In het eerste geval zou u een uitkeringsfraudeur zijn, in het tweede geval … daarover wil ik niet graag hardop nadenken.

In ieder geval zit u nu met uw medewerkers in hetzelfde schuitje. Maar omdat u de baas bent, hebt u het verknoeid en moet u al die uitbranders incasseren, zonder deze naar beneden te kunnen afreageren, en neemt u dat rustig persoonlijk.

Vriend Graumann, schaamt u zich nergens voor? U zetelt hier als directeur van een chaotische tent, dat is geen belediging van een ambtenaar in functie, maar een bewijsbaar feit en dat merkt u niet eens?

U moet zich door een kunstenares, liever gezegd musicienne, om precies te zijn zanglerares, de les laten lezen in de meest eenvoudige basisprincipes van uw werk? Leest u toch nog eens § 24 SGB II, dat mij door toedoen van “Commissaris Toeval” in handen gespeeld werd en u zult zien, zo hulpbehoeftig als u ben ik nog lang niet.^[1][2]

Stelt u zich eens voor, een directeur van een ARGE-dienst moet mij de muzikale en pedagogische grondbeginselen van mijn werk bijbrengen. Mijn opdrachtgevers zouden zo snel mogelijk de relatie met mij verbreken en mij van pure incompetentie beschuldigen. Valentijn, dan zou ik voor altijd de jouwe zijn.

Wie zijn eigenlijk uw opdrachtgevers?
De burgemeester? De burgers van stad O? Ik ga het uitvissen! Daarna zal het pluche onder uw kont zeker een beetje wankelen.

Zwaar teleurgesteld groet u,
uw Maximiliane Wonder-Licht

PS:
Ik geef u een laatste kans. U maakt onmiddellijk het geld, waar ik recht op heb, naar mij over en u biedt uw welgemeende en oprechte verontschuldigingen aan.

Zeg in geen geval: “Het spijt mij zeer, mevrouw Wonder-Licht, maar het gaat hier om een betreurenswaardig incident.”

Beter zou al zijn: “Het gaat om een regelmatig voorkomend incident!”

Of ook: “Het gaat om een stelselmatig voorkomend incident!”

Het beste zou zijn: “Mevrouw Wonder-Licht, neemt u mij niet kwalijk, ik ben een sloddervos in een chaotische tent. Ik beloof u, dat ik direct orde in de janboel ga scheppen en ik zal er op toezien, dat ook mijn medewerkers op deze weg doorgaan.”

Misschien zou ik u dan kunnen vergeven, ja, u zou daar zelfs mijn hoogachting mee verdienen.

Een overzicht van alle gepubliceerde hoofdstukken is hier te vinden.
Vertaling: Florie Barnhoorn

Wordt vervolgd op zondag 4 februari 2018

^{1. § 24 SGB II is hier te lezen (Duits).}

^{2. “Kommissar Zufall” is een populair begrip in Duitsland. De term wordt vaak in de media gebruikt, vooral wanneer bij een schijnbaar onoplosbare zaak onverwachte en verrassende informatie naar boven komt, die tot opheldering van het misdrijf leidt.}

Het bericht Brieven aan een Paralleluniversum 17. “Oh, jo, jo, uitkeringsfraude!” verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Waarom neem je genoegen met ‘basiszekerheid’, Rutger, schrijft Petra Hoetz, een universeel basisinkomen heeft zoveel meer voordelen. Laten we voor de hoofdprijs gaan!

Rutger Bregman (RB), enthousiast pleitbezorger van het idee van een basisinkomen, lijkt in dit artikel water bij de wijn te doen. Hij bepleit (voorlopig) niet meer een basisinkomen voor iedereen, maar een onvoorwaardelijke aanvulling van lage inkomens tot het bestaansminimum met wat extra in geval van eigen inkomsten. Voor de hand ligt om deze aanvulling uit te keren als negatieve inkomstenbelasting. Als naam voor zo’n systeem kiest hij ‘basiszekerheid’.

Er is zeker iets te zeggen voor zo’n systeem.

Er wordt een hoop minder geld rondgepompt, als je te lage inkomens aanvult door middel van een negatieve inkomstenbelasting. De eigen inkomsten worden voor bijvoorbeeld 50% tot een bepaald maximum bij het bestaansminimum opgeteld, opdat betaald werk altijd loont.
De kosten hiervan zijn maar enkele miljarden. Dat is niet veel voor het wegnemen van armoede. Daarbovenop is dit systeem qua uitvoering eenvoudiger en daardoor goedkoper dan de huidige bijstand.

In geval van een basisinkomen voor iedereen betaalt een groot deel van de bevolking via de belastingen zelf zijn basisinkomen en worden er dus veel grotere bedragen rondgepompt. Ieder krijgt een basisinkomen en de meesten betalen ongeveer hetzelfde bedrag aan extra belasting. De mensen met de laagste inkomens hebben er baat bij; de mensen met zeer grote financiële draagkracht betalen meer dan ze ontvangen.

Dat vergt een grotere, verzwarende ingreep in het belasting systeem met bijbehorende weerstand. Die weerstand zal waarschijnlijk niet veel minder worden door het feit, dat iedereen een basisinkomen ontvangt, want iedereen zal willen dat het geld daarvoor komt uit belastingen, waar hij/zij zelf het minste aan meebetaalt.
Invoering van ‘basiszekerheid’ is daardoor politiek waarschijnlijk makkelijker haalbaar dan een basisinkomen voor iedereen (UBI – universeel basisinkomen).

Desondanks doet het (voorlopig) loslaten van het streven naar invoering van een UBI me toch wel even slikken. Als we genoegen nemen met een ‘basiszekerheid’, zal er dan ooit nog een UBI ingevoerd worden? Het UBI heeft toch een aantal voordelen, die een ‘basiszekerheid’ niet heeft.

RB noemt het ondervangen van het stigma op ‘bijstand trekken’ het belangrijkste argument vóór een UBI. Ik vind dat eigenlijk maar een ondergeschikt argument. Veel belangrijker voordelen vind ik de vereenvoudiging van het stelsel, het wegnemen van de armoedeval en van de onzekerheid dat je door fout invullen van formulieren jezelf in grote problemen kunt brengen én de kans om het arbeidsrecht te liberaliseren en het belastingrecht te hervormen.

Voor zijn keuze om zich nu te richten op ‘basiszekerheid’ verwijst RB naar Bas Jacobs, die het niet ziet zitten, dat de tarieven voor de inkomstenbelasting teveel worden verhoogd, waardoor werken niet meer zou lonen. Kennelijk is RB er toch niet meer zo van overtuigd, dat mensen ook werken zonder beloning? (Overigens gaat het hier slechts om minder netto beloning, niet om géén beloning.) In het kader van betaald werk heeft hij daar misschien ook gelijk in. Zou kunnen. Zou ook kunnen van niet.

Maar waarom ervan uit gaan, dat het UBI wordt bekostigd door verhoging van de inkomstenbelasting? Het probleem is toch de ophoping van kapitaal bij een kleine groep? Dan ligt het verhogen van vermogensbelasting en erfrecht toch meer voor de hand? En uiteraard het belasten van alles wat onze economie/ecologie vernietigt, zoals vervuiling en het verbruik van fossiele energie en grondstoffen (al verhoogt ook verspilling en vervuiling het Bruto Nationaal Produkt)?

Gelukkig wordt ook bij de ‘basiszekerheid’, zoals door RB beschreven, de armoedeval vermeden. En het aanvragen van een aanvulling op het eigen inkomen zal vast eenvoudiger zijn dan alle procedures rondom bijstand en toeslagen, al zal het lang niet zo eenvoudig zijn als het ontvangen van een UBI. Bovendien hoeven startende ondernemers of mensen die vanuit ziekte de arbeidsmarkt betreden niet te vrezen voor hun inkomen/uitkering, noch bij een UBI, noch bij de voorgestelde ‘basiszekerheid’.

Ik verwacht echter geen principiële bijstelling van het belastingrecht en nauwelijks liberalisering van het arbeidsrecht in geval van het invoeren van RB’s ‘basiszekerheid’.
Vooral dat laatste zou ik wel verwachten bij een UBI, maar nauwelijks bij de ‘basiszekerheid’, omdat alleen de lager betaalde arbeid bij de ‘basiszekerheid’ betrokken is. Een tweedeling van het arbeidsrecht zie ik niet snel gebeuren en lijkt me ook niet wenselijk.

De kosten voor het inzetten van arbeid kunnen met een UBI veel realistischer worden. Dat iedereen een dak boven zijn hoofd en genoeg te eten heeft, willen we als gemeenschap garanderen. Dat kan met behulp van een UBI. Dat zijn vaste, onvermijdelijke kosten. Als iemand productief werk verricht en daarvoor wordt betaald, dan zijn dat variabele kosten. Als die lager zijn dan de waarde van je productie, dan loont het, dat je werkt.
In het huidige systeem moeten echter óók de kosten van levensonderhoud door de productie gedekt worden. Dat is heel jammer, want dan loont het vaak niet, dat je werkt, omdat het wel iets oplevert, maar niet genoeg om van te leven. In die gevallen wordt de factor arbeid ten onrechte buiten spel gezet.

Als iedereen sowieso al een UBI heeft, dan hoef je niet meer zoveel te verdienen, je kan ervan eten en slapen en extra arbeid loont al snel de moeite, zeker als het werk voldoening geeft. Zo kunnen we beter concurreren met de machine en/of kunstmatige intelligentie. Gaat het om onaangenaam werk, dan zal de machine de concurrentiestrijd (eerder) winnen. Zo wordt de arbeidsverdeling tussen mens en machine optimaal.

Het kan een gemiste kans zijn, als we genoegen nemen met een stelsel van negatieve inkomstenbelasting. Ik wil hierbij ook verwijzen naar het boek van Hans de Jongh, Op weg naar een betaalbaar Basisinkomen, die globaal uitrekent, hoe het UBI bekostigd kan worden uit slechts een deel van het voordeel van de lagere arbeidskosten voor werkgevers.

Aan de andere kant heeft RB zeker een punt voor wat betreft de grotere politieke haalbaarheid van zijn idee van ‘basiszekerheid’. Kortgeleden hoorde ik in een podcast van hem, dat Groen Links, de SP en de PvdD direct interesse toonden, toen hij met zijn idee over ‘basiszekerheid’ kwam. Gezien de enorme voordelen van de ‘basiszekerheid’ boven het huidige stelsel, kan dit zeker een argument zijn om “genoegen te nemen” met het idee van ‘basiszekerheid’.

Wie het onderste uit de kan wil, krijgt het lid op de neus.

Of is het toch: Wie niet waagt, die niet wint?

In elk geval wil ik graag de voordelen van een UBI blijven nastreven en propageren. Het is zo’n elegante weerspiegeling van wat we als samenleving willen (genoeg voor iedereen) en leidt de krachten in de economie langs veel socialer en natuurlijker paden.

Petra Hoetz, Basisteam Assen
21 januari 2018

Het bericht Reactie op artikel van Rutger Bregman verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

 

Alexander de Roo las de Nederlandse vertaling van Donut Economie – een economisch model dat balanceert tussen essentiële menselijke behoeften en planetaire grenzen – van Kate Raworth en schreef er een recensie over.

De Donut Economie van de Engelse econome Kate Raworth staat in de belangstelling. Tegenlicht, Buitenhof, NRC. De Partij van de Dieren haalt haar binnenkort naar de Tweede Kamer. Terecht, want zij is een zeer interessante jonge econoom, die economische alternatieven combineert met radicale milieuvoorstellen.

Het neoliberalisme van bezuinigen, marktwerking en weg met de overheid is uit. Van de verkiezing van Thatcher (1979), van Reagan (1980) en van Ruud ‘Schock’ Lubbers (1982) tot de economische crisis van 2008-2015 was het neoliberalisme toonaangevend. De laatste jaren zwelt kritiek aan: toenemende inkomensongelijkheid en vooral de vermogens ongelijkheid. De gewone man en vrouw profiteert al 20 jaar niet van economische groei. Nu met 3 % groei zouden de lonen zouden hard moeten stijgen, maar dat doen ze niet tot verbazing van de mainstream economen.

Planetaire grenzen

 

 

Kate Raworth gaat opzoek naar antwoorden. Dat gaat allereerst om een basisinkomen voor iedereen, maar ook een basisinkomen voor de 300 miljoen allerarmsten in de 30 armste landen van de wereld. Maar niet alleen het inkomen moet herverdeeld worden, ook het vermogen. Hierin volgt zij de Franse econoom Piketty. Kate stelt pertinente vragen: Wie bezit de grond en de gebouwen? Wie zal de robots bezitten. Van wie is het intellectuele eigendom? Ze neemt afscheid van economische groei en zet in op een netwerk economie. Kate gaat ook in op alternatieve geldsystemen en het terugdringen van de rol van de grote banken en het flitskapitaal. Plus klimaatverandering, circulaire economie en hoe grote bedrijven voor mission zero kunnen gaan als het om milieuvervuiling gaat. Kortom ze raakt enorm veel onderwerpen aan in haar zoektocht naar antwoorden. Haar politieke uitwerking hoe een en ander vorm moet gaan krijgen laat te wensen over, maar haar soepel geschreven verhaal dat het niet alleen om het basisinkomen, maar ook om een flink aantal andere voorstellen is overtuigend.

Alexander de Roo,
24 januari 2018

Het bericht Niet bij basisinkomen alleen! Recensie van Donut Economie van Kate Raworth verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Terwijl ‘Den Haag’ afhoudend doet over het basisinkomen, groeit de belangstelling aan de basis. In veel gemeenten wordt gedacht over experimenten. Zo ook in Veldhoven, waar de PvdA een discussieavond hield over dit onderwerp.

Dinsdag 16 januari had de PvdA-Veldhoven een discussieavond over basisinkomen.
Een tiental mensen bespraken allerlei aspecten van het basisinkomen. Tegen het eind van de avond vonden ze enkele concrete stappen.

Wat is eigenlijk de ideale vorm van een basisinkomen?

Dat lijkt makkelijk: Iedereen krijgt een maandelijks bedrag genoeg om van te leven en te wonen.
Het ideale basisinkomen kent vier uitgangspunten:

• Universeel                         Het is voor iedereen, ongeacht leeftijd of afkomst.
• Individueel                        Dus per persoon, in welke samenlevingsvorm dan ook.
• Onvoorwaardelijk           Zonder verplichtingen of toetsingen van inkomen of vermogen.
• Hoog genoeg                    Voor leven en wonen en om te participeren in de samenleving.

Eenvoud maakt dit sterk met als voordeel dat er geen armoede is, geen stigmatisering en geen fraude. Maar  mogelijk is het  duur, trekt het  migranten aan en alle geld moet verdiend worden. Misschien wel door robots.
Als het lukt wordt dit een moderne verzorgingsstaat. Zou het een maatschappij kunnen worden waar menselijke ontwikkeling van meer belang is dat winst? Het blijft een keus, maar wel voor iedereen een gelijke keus.

Hoe ontstaan nu de diverse vormen van basisinkomen?

Ook in Veldhoven wordt er over nagedacht, niet alles is aanvaardbaar en uitvoerbaar. Er zijn dus praktische-, maar ook moralistische reden om over uitzonderingen van die ideale vorm na te denken.
Bij het punt, de ander vertrouwen, kom je terecht bij je mensbeeld, hoe zie de ander. Is het acceptabel dat enkelen van weinig geld rustig leven en anderen werken en meer kunnen uitgeven?
Als vrijwilligerswerk eens een sterke opwaardering zou krijgen, zou basisinkomen een logische stap zijn?
Al gauw blijkt dat elke uitzondering van de ideale vorm leidt tot meer bureaucratie of stigmatisering. Dit laat zien dat er nog veel politieke besluiten rond basisinkomen te nemen zijn.
In Nederland zijn er veel prima uitkeringen, maar ze zijn bureaucratisch, vol controles en los van elkaar.
Een basisinkomen zou deze uitkeringen kunnen vervangen of verminderen, maar dan wel zodanig dat bestaande zekerheden niet vervallen. In het politieke debat, is wel te verwachten dat ook regelingen als ‘minimum loon’ en ‘uitkering bij ziekte’, dan worden heroverwogen.

Wat blijft er dan over van dat ideaal?

Er zijn logische redenen die knagen aan dat ideaal.

• Om immigratie tegen te gaan, geeft je het alleen aan hen die minstens 5 jaar in Nederland wonen.
• Omdat scholen al betaald worden kunnen kinderen tot 18 minder krijgen.
• Meer maatwerk door het niet alleen p/p te geven maar ook per adres (bijv. € 650 p/p + € 600 per adres)
• Met deze drie beperkingen is het nog duur, maar ook het ‘geld geven al rijken’ blijft een punt. Je kunt ook een inkomensgrens stellen waarboven geen basisinkomen meer gegeven wordt. Dat heet dan: ‘Garantie-Basisinkomen’ of ‘Negatieve Inkomsten Belasting’ of ‘Basiszekerheid

Dat lijkt politiek aantrekkelijk, maar veel bureaucratie blijft dan bestaan. Deze vorm is wel financieel aantrekkelijk en is daardoor sneller realiseerbaar.
Voor 12 miljard boven de huidige 33, is dit Garantie-Basisinkomen van €800 p/p al mogelijk voor Nederland. Dat is een gering bedrag als je de voordelen en de betere toekomst hiervan overziet.
De vorm ‘Regelarme Bijstand’ heeft weinig meer met het ideale basisinkomen te maken. Het is een geselecteerde groep met weinig vrijheid van bijverdienen en het gezinsinkomen telt, niet per persoon..
Er lopen nu experimenten met ‘Regelarme Bijstand’ in een 5 tal gemeenten en vele werken daarin samen. Het betreft samen nu een 3000 personen. Deze experimenten worden bij die gemeentes, wonder wel, breed politiek gedragen. De voorbereidingen lopen al jaren, of wel experimenten zijn projecten van lange adem!
Een lastig punt, waardoor de opzet lang duurde, is dat gemeentes niet aan ‘inkomenspolitiek’ mogen doen. Er was dus toestemming van de minister nodig voor een experiment.

De omvang van de verandering

We proberen het ons voor te stellen. Een moderne verzorgingsstaat met als kern een basisinkomen, dat zal een omschakeling zijn van 5 tot 10 jaar. Behalve het aanpassen van sociale wetten is er ook een herziening van belastingen nodig. Overigens moet dat toch al, om meer het milieu te stimuleren.
De voordelen van basisinkomen zijn wel heel duidelijk, maar deze omslag is zo groot dat leiding gevende politici dit nog niet oppakken. Bovendien is er voor zoiets een brede politieke steun nodig. Die steun is nodig omdat, als het ingevoerd wordt, het een permanent karakter moet krijgen.

Te veel  is nog onvoorspelbaar

Er zijn wel duidelijke voordelen, maar die hebben zo’n brede invloed dat het CPB het nu niet goed kan berekenen. Denk aan invloed op: de arbeidsmarkt, meer ‘leven lang leren’, minder criminaliteit, minder burn-out, opvoeding, meer vrijwilligers, geen armoede, iedereen betaald zijn ziekenkosten, enz.
Geen armoedeval meer om uit de bijstand te komen maar ook geen ‘toeslagen-drempel’ meer.
Die ‘toeslagen-drempel’ raakt de grote groep middeninkomens. Die mensen merken dat er weinig overblijft van elke salarisverhoging (!) vooral doordat toeslagen voor hen vervallen.
Overigens bestrijdt basisinkomen geen topsalarissen, wel alle armoede. De VVD krijgt zijn kleinere overheid.
Het invoeren van een basisinkomen kan het beste in kleine stappen over enkele jaren.
Er zijn twee manieren:

• Of je begint met een laag bedrag en verhoogt het jaarlijks en verminderd steeds de andere uitkeringen.
• Of je begint bij ouderen en verlaag in stappen de leeftijd die in aanmerking komt. Dat is onlangs door Tros-Radar bepleit, een basisinkomen vanaf 55 jaar.

Wat is in Veldhoven realiseerbaar?

In deze periode is het zaak betrouwbare gegevens te krijgen uit de praktijk met een basisinkomen.
Dat kan door het gedrag te meten van mensen in een ‘tijdelijke nieuwe verzorgingsstaat’.  Die cijfers zijn een voorwaarde voor ander beleid. Zo’n experiment zal ook publieke belangstelling krijgen en tot politieke keuzes aanzetten.
Goede experimenten (afhankelijk van het doel) lopen een 2 jaar, omvatten een 1000 personen en hebben een deskundige opzet en metingen nodig. Het zou ook jammer zijn, dat met de vele inzet hiervoor, later niets met zekerheid aangetoond kan worden. Gezien de omvang is een regionale samenwerking nodig en dat kan.

Nog concreter

De meeste experimenten nu, richten zich op werklozen, maar wat doet basiszekerheid bij ‘werkende mensen’?
Dat is nog niet eerder onderzocht, dus dat zou unieke informatie opleveren.
Denkend aan de PvdA-missie, kwaliteit van werk en de brede betekenis van werk, sluit dit goed aan.
Bij HR en personeel management en vakbonden zijn nu verontrustende geluiden te horen.
Veel werkende mensen zitten niet goed op hun plek, er zijn te veel burn-outs en er is te weinig kans daar zelf iets aan te verbeteren. Zo komt een experiment ‘banenpool met inkomensgarantie’ ter sprake. Het is een kans om het ‘duurzaam werken’ te steunen. Op welke vragen willen we een antwoord? Op vragen als: durven werkende mensen voor een verbetering te kiezen als hen basiszekerheid wordt geboden, maar dan wel mét alle vrijheid?  Staan ze daarmee steviger tegenover hun baas? Hoeveel kiezen een omscholing? Hoeveel nemen even rust? Hoeveel gaan korter werken? En zakt dan het ziekteverzuim en burn-out?

Kort voor het eind van de discussieavond in Veldhoven werd nog gezegd dat dit experiment regionaal meer kans krijgt. De veronderstelling was ook dat als het tot een goed plan komt,  waar ook meerdere politieke partijen en werkgevers- en vakbonden achter staan, dat er dan ook geld voor dit project te vinden is. Zeker als het aansluit bij het huidige zoeken naar een ‘duurzame manier van werken’.

Er is een positieve oproep over ‘duurzaam werken’, waarin ook experimenteren wordt genoemd.
Zie ook een artikel over verschillen in de bijstand en experimenten. Het geeft aan dat er een goede wetenschappelijke aanpak nodig is.

Wie wil de voortgang van het experiment ‘Banenpool met inkomensgarantie’ volgen?
Stuur een berichtje via het contactformulier, dan blijft u van dit initiatief op de hoogte.

Hans Lindeijer, 22-1-2017

Het bericht Wat kan PvdA-Veldhoven met basisinkomen? verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.