Er moet een garantiestelsel komen dat voorziet in een eerlijke verdeling van de opbrengst van het lopende economische jaar.
Een financiële ondergrond voor elke burger is wenselijk om een “CONSTANTE” te vinden voor het verloren vertrouwen in bestuur en economie.
Die constante voor alle burgers samen is dan meteen ook een stevige vaste voet in ons BNP (Bruto Nationaal Product).

Wim Christianus was handelsondernemer en heeft zijn hele leven het liberalisme als beginsel omarmd.
Maar hij bekijkt met verbazing een aantal ontwikkelingen van de laatste decennia, waarbij zeker ook de liberale partijen bepaald geen goede rol spelen.
Een voorbeeld is het ontstaan van allerlei financiële producten en diensten die voor burgers bedoeld lijken, maar vooral als effect hebben een enorme vergroting van de macht en het vermogen van banken en verzekeraars. De burgers blijven met de gebakken peren zitten!
Een ander voorbeeld is voeren van een strak bezuinigingsbeleid waardoor degenen die financieel gezien aan de onderkant van de samenleving zitten, in steeds slechter wordende omstandigheden terecht komen. Het gaat beter met de economie, maar de helft van het land merkt er niets van.
Regeringen houden zich vooral bezig met korte termijnzaken die meestal samenhangen met de belangen van de aan de coalitie deelnemende partijen.
Wim heeft zijn gedachten hoe dat anders kan willen delen en op basis van zijn notities en contacten met hem zijn onderstaande ideeën geformuleerd.

Er moet in Nederland weer een krachtig bestuur komen, dat klein is van samenstelling en voorzien van mensen met respect afdwingende ervaring.
Verkiezingen in twee rondes (zoals bijvoorbeeld in Frankrijk) is een aanbeveling om tot herstel te komen.
Als we verdere uitbreiding en samenwerking in EUROPA hoog in het vaandel hebben staan, dan is drastische inkrimping van onze nationale regering een vereiste.

Zijn hoofdpunt betreft de Nederlandse economie.

Een garantiestelsel als basis voor de economie en de individuele burger.

Er moet een stelsel komen dat voorziet in een eerlijke verdeling van de opbrengst van het lopende economische jaar. Dit vergt een omslag in het ouderwetse denken over betaalde arbeid als grondslag voor bestaanszekerheid. Maar dat is nodig, want mensen zonder inkomen laten is geen optie in een beschaafde wereld en zeker ook geen ondersteuning van de economie.
Arbeidsplaatsen worden steeds meer ingenomen door automatisering. Computers en robots zullen meer en meer zelfstandig gaan “denken” en mensen vervangen.
Ook universitaire opleidingen geven straks geen garantie meer voor een financieel riante toekomst. Toch moet de economie wel blijven draaien. Als het kan zonder “horten of stoten”. Hiervoor is bestaanszekerheid en consumentenvertrouwen veel belangrijker dan men doorgaans denkt.

Een financiële ondergrond voor elke burger is wenselijk om een “CONSTANTE” te vinden voor het verloren vertrouwen in bestuur en economie.
Die constante voor alle burgers samen is dan meteen ook een stevige vaste voet in ons BNP (Bruto Nationaal Product).

Wim Christianus denkt aan een bedrag (vrij van belasting en premies) van circa € 10.000 per volwassene (vanaf 23 jaar) per jaar. Plus een redelijk bedrag voor de eerste twee kinderen en een vrijstelling van belasting voor de eerste € 5.000 inkomsten uit andere bronnen, zoals betaalde arbeid en/of een eigen bedrijf.
Daarboven moet men zelf de broek ophouden en er eventueel passende verzekeringen afsluiten.
Waarschijnlijk is wel een specifieke overheidsvoorziening nodig voor langdurige kostbare zorg van circa € 20 à 25 miljard.

Het voorgaande samen genomen geeft meteen ook een basis in de economie van circa € 150 miljard, die niet mee fluctueert met de conjuncturele schommelingen waar de rest van het BNP (bruto nationaal product) aan onderhevig is.

Het garantiestelsel van Wim komt behoorlijk overeen met wat in de Vereniging Basisinkomen een beperkt of een bescheiden basisinkomen wordt genoemd. Het is niet hoog genoeg om iedereen onbekommerd bestaan te geven zonder andere inkomsten, maar het is wel een oplossing voor heel veel mensen en het biedt ruimte om veel bureaucratie en dwang op te ruimen.

In meerdere rekenmodellen die te vinden zijn op de website van de VBi is geïllustreerd dat de betaalbaarheid van zo’n aanpak geen probleem is.
Wim Christianus laat dat ook zien.
Hij constateert dat de Rijksbegroting 2018 een uitgavenniveau heeft van € 277 miljard.
Daarvan is € 118 niet gerelateerd aan sociale zekerheid of zorg, de overige € 159 wel.
Het vervangen van die uitgavenpost door het iets goedkoper uitvallende garantiestelsel kan prima doordat flink bespaard kan worden op de organisaties die het huidige stelsel uitvoeren en het complexe flankerende beleid.
Of de politiek kan de ruimte nemen om het garantiestelsel iets ruimer op te zetten!

De totale uitgaven van het rijk zouden daarmee op circa € 270 miljard komen, dat betekent bij een BNP van circa € 750 miljard een totale belastingdruk van 36 %. Als we de constante voet voor het garantiestelsel daar uit halen, wordt die druk voor het resterende deel 45 %. Uiteraard nader te innen via de diverse soorten belastingen die er nu ook bestaan, al dan niet na aanpassing.

Effecten van deze aanpassing

Invoering van het garantiestelsel zou een geweldige ondersteuning zijn van de economie en deze minder gevoelig maken voor ups/downs internationaal.
Verdere vereenvoudiging van het  oerwoud aan belastingheffingen is een overweging waard. Wat Wim Christianus betreft kunnen er een flink aantal vervallen zodra het BNP dit toelaat.
Het geeft rust, vertrouwen en de CONSTANTE op de economische markt.
Vereenvoudiging van de systemen, weg met subsidies en uitkeringen en fraude.

Pensioenen blijken onzeker en moeten op de schop!
Wim stelt voor dat de BV NEDERLAND maandelijks een “dividend”-deel stort (belastingvrij) op de rekening van de burgers. Bijvoorbeeld gekoppeld het BSN nummer dat iedereen heeft via een Volksbank.
Daarbij moet wel waardevastheid gegarandeerd worden door de bedragen op die rekeningen jaarlijks op te hogen met 1% rente en de inflatiecorrectie!
Opname van de gelden moet uiteraard ook weer vrij van belastingen en sociale premies kunnen!
Betalingen door instanties als  SVB en UWV (voor zover nog nodig) kunnen hier in worden opgenomen.
Tjonge, wat een opruiming ineens.
De honderden pensioenfondsen kunnen hierin deelnemen dan wel oplossen.
Het beschikbaar gekomen vermogen kan alleen belegd worden in nutsbedrijven. Geen gegoochel met aandelen in andersoortige bedrijven!

Dan de arbeidsmarkt.

Ook zo’n heet hangijzer. Altijd hollen of stilstaan!
De tijd van een levenslange baan is eigenlijk allang voorbij. We willen er alleen nog niet aan. Die vermeende zekerheid is echt voorbij en we doen er goed aan om onszelf te beschermen met andere oplossingen.
Het beschikbare werk verdelen en meerdere deeltijd banen aannemen. Zoals eerder voorgesteld is dit werk tot 5 mille vrij van belasting en premies.

Tenslotte over kredietverlening.

Overheid, banken, instellingen en bedrijfsleven rollen over elkaar heen om de consument maar tot aankopen en schulden te bewegen. Doe daar een flink portie begerigheid bij op een zonnige dag, en de rapen zijn gaar! SPIJT komt later.

Niks daarvan dus volgens Wim……..
Eerst sparen en dan pas kopen. Ook een eigen huis lijkt leuk, maar echt het is oppassen.
Veel mensen kunnen dit niet aan en moeten beter worden beschermd.
Hier moet de overheid beter ingrijpen en dat leger van incasso bureaus  en nog erger deurwaarders een halt toeroepen.
Laat bedrijven die tegen beter weten in te hoge en vooral te langdurige leningen afgeven zelf de scherven maar oprapen.
Bescheiden mensen zijn waarschijnlijk beter af en slapen rustiger.

Samengevat:

GARANTIE STELSEL, EIGEN BROEK OPHOUDEN, VERZEKEREN, EERST SPAREN EN DAN PAS KOPEN, RUSTIG SLAPEN, MINDER BEZOEK AAN DE DOKTER.

Aldus een oude liberaal……..

Gedachten van Wim Christianus, geredigeerd door Reyer Brons, april 2018

Het bericht Een liberaal pleidooi voor een garantiestelsel als basis voor economie en burger verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Het is nauwelijks voorstelbaar, maar de Wereldbank gaat regeringen aanbevelen om het basisinkomen in te voeren. In een concept rapport wordt uitgebreid stilgestaan bij het basisinkomen. De Wereldbank beveelt aan om de extra kosten voor het basisinkomen te financieren via verhoging van de BTW en door CO2 belasting in te voeren of te verhogen.

World Bank Group President Jim Yong Kim at Washington College of Law

Komend najaar verschijnt het rapport World Development Report 2019: The Changing Nature of Work. Zie hier een link naar het al publiek gemaakte concept-rapport.
In het concept rapport met een omvang van 160 pagina’s, wordt uitgebreid stilgestaan bij het basisinkomen.

De argumentatie voor basisinkomen is niet dat automatisering en robotisering voor structurele massa werkloosheid zullen zorgen. Daar gaat zij lang en uitgebreid op in om dat idee te ontkrachten. Het zijn en blijven neoliberale economen. Maar wel omdat de huidige economie functioneert met  meer flexwerk en onzekere arbeidsverhoudingen.
In ontwikkelingslanden heeft het Bismarckse sociale systeem gebaseerd op bijdragen van werknemers en werkgevers nooit goed gefunctioneerd, omdat de informele sector altijd dominant is gebleven. Wereldwijd heeft meer dan de helft van de betaald actieven wereldwijd geen arbeidscontract.
Een  ander argument is dat mensen wel recht hebben op bijstand, maar dat vaak niet claimen. Ze citeren cijfers dat in de EU slechts 60 % van degenen, die hier  recht op hebben dit ook claimen. Een basisinkomen helpt hier natuurlijk.
Opvallend is dat de Wereldbank zich nauwelijks zorgen lijkt te maken over minder aanbod van mensen om betaald werk te zoeken. Ze citeren onderzoek dat het Alaska dividend slechts tot 1 % minder aanbod van arbeid leidt.

De experimenten in Finland, Canada en ons eigen land ( Utrecht) worden genoemd. Ook het feit dat in Mongolië ( 2010-2012)  en Iran ( 2011) twee respectievelijk één jaar een basisinkomen hebben gehad wordt vermeld. Maar deze regeringen betaalden dit basisinkomen uit de opbrengst van natuurlijke bronnen ( mineralen en olie). Omdat de prijs daarvan op de wereldmarkt heftig fluctueert is dat niet de beste methode om het basisinkomen te financieren.
De Wereldbank beveelt aan om de extra kosten voor het basisinkomen te financieren via verhoging van de BTW en door CO2 belasting in te voeren of te verhogen. Het gaat alleen om de extra kosten, want door een deel van de huidige sociale zekerheid en afschaffen van belastingvoordelen voor werkenden kan het basisinkomen al grotendeels worden gefinancierd.

Nadrukkelijk zet de Wereldbank ook op de agenda dat multinationals fatsoenlijk belasting moeten betalen, in plaats van hun winsten  weg te sluizen naar Bermuda eilanden, etc. Hierdoor kan de belastingopbrengst met 10 % stijgen.

Het is een links-liberaal rapport geworden. Ik kan het onze eigen Minister van Sociale Zaken Wouter Koolmees ( D66) van harte aanbevelen. Hopelijk herinnert hij zich zijn eigen woorden, uitgesproken op het D66 verkiezingscongres ter verdediging van het aangenomen amendement: “Misschien is basisinkomen wel het sociale systeem voor de 21e eeuw. Nodig zijn onderzoeken en experimenten en een discussie in het nieuwe kabinet.”  Hé, dat komt goed uit, hij zit zelf in dat nieuwe Kabinet Rutte III.

Alexander de Roo, april 2018

Het bericht Doorbraak: Wereldbank beveelt basisinkomen aan verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Met blockchain kun je producten en diensten kan aanbieden voor een veel lagere prijs dan we gewend zijn. En nog milieuvriendelijker ook. Nou, doe daar een klein beetje bovenop en dan heb je een potje voor het  basisinkomen. Voor iedereen. Zo simpel kan het zijn. Echt.

Van 5-8 april jl. heb ik even deel mogen uitmaken van de toekomst tijdens de Blockchaingers Hackathon in Groningen en wel bij de “track” machine to machine economy, bestaande uit 9 teams, geleid door Jan-Peter Doomernik.

Net als Jan-Peter ben ik opgegroeid met tipp-ex en een typmachine. Ik was uitgenodigd als expert van het basisinkomen om teams te coachen en mijn doel was om ten minste één team mee te krijgen om het basisinkomen te integreren in hun plan. Het begon moeizaam want niet één team had deze gedachte van te voren, maar het werden er toch vijf.  Omdat het zo logisch is om te doen als je streeft naar een betere wereld. En programmeurs denken over het algemeen vrij logisch na.

Als u bij blockchain meteen denkt aan crypto currency: dat woord is niet één keer gevallen. Nee, de blockchain biedt veel en veel meer dan het handelen in en uitwisselen van betaalmiddelen. Het gaat namelijk om alle transacties die u maar kunt bedenken. Daar hoeft in principe geen geld aan te pas te komen. Heeft u ergens behoefte aan? Dan laat u dat het systeem weten en dat zoekt naar het aanbod dat aan uw behoefte voldoet. Het zoekt tevens naar de beste manier om uw behoefte en het aanbod bij elkaar te brengen. Indien nodig geeft het systeem dan ook nog een opdracht om het naar u toe te brengen en wordt het netjes bij u afgeleverd. Tenzij u heeft aangegeven graag zelf te willen lopen natuurlijk.

Dat klinkt utopisch? Nee hoor, de technologie is daar, ik heb het zelf gezien. En als je dan beseft dat machines geen behoefte hebben om rijk te worden en ook niet om geld op te potten, nou dan is het verhaal bijna zo simpel als het basisinkomen. Alles kan dus veel goedkoper. Heel veel goedkoper. Dat betekent dat je producten en diensten kan aanbieden voor een veel lagere prijs dan we gewend zijn. En nog milieuvriendelijker ook. Nou, doe daar een klein beetje bovenop en dan heb je een potje voor het  basisinkomen. Voor iedereen. Zo simpel kan het zijn. Echt.

Meer weten over dit principe en wat er na de Hackathon allemaal nog verder in gang is gezet? Kom dan naar de algemene ledenvergadering van de Verniging Basisinkomen op 27 mei aanstaande in het Emmacentrum in Utrecht (vanaf 13:00), dan vertel ik er meer over.

Hilde Latour (bestuurslid VBi internationale betrekkingen), april 2018

Zie ook:
Link naar aftermovie Blockchaingers Hackathon
Link naar interview met Hilde 
Link naar eerder bericht op deze website over de hacketon
Link naar eerdere berichten over blockchain en basisinkomen

Het bericht Basisinkomen op Blockchaingers Hackathon Groningen verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Reyer Brons heeft de afgelopen maanden circa zeventig bezwaren tegen het basisinkomen verzameld en deze, onderverdeeld in twaalf thema’s en voorzien van een korte toelichting en een weerlegging of relativering, gepubliceerd op de websites van het Netwerk Politieke Innovatie en de Vereniging Basisinkomen.

Een overzicht van alle bezwaren is door ondergetekende vertaald naar het Engels en met enige context, vandaag geplaatst op de website van Basic Income News.

Florie Barnhoorn, 12 april 2018

Het bericht Overzicht ‘Bezwaren’ tegen het basisinkomen op Basic Income News verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

De rijken worden rijken en de armen armer. Dat laat ook Joop Böhm niet onberoerd. Het gevaar bestaat dat de democratische rechtsstaat zo sluipenderwijs wordt uitgehold. Voer daarom een universeel basisinkomen in, stelt hij voor, een beleid waarvan het UBI een onderdeel is, kan de tweedeling verminderen!

Onze democratie is in gevaar. Wat een halve eeuw geleden nog een democratische rechtsstaat mocht heten dreigt te verworden tot een olichargie. Het achterblijven van de lonen bij de aantrekkende economie is het gevolg van politieke keuzes, betoogde onderzoeksjournalist Mirjam de Rijk in het tv-programma Buitenhof van Paaszondag, 1 april 2018. Volgens Buitenhof draait de Nederlandse economie als een tierelier. We merken dit alleen nog niet echt in onze portemonnee.
Ook Klaas Knot van DNB (De Nederlandse Bank) en de directeur van het het Internationaal Monetair Fonds (IMF), Christine Lagarde, pleitten daarom al voor een stijging van de lonen. In tegenstelling tot de lonen, stijgen de bedrijfswinsten wel. De discussie over de verdeling tussen arbeid en kapitaal lijkt daarmee weer terug van weggeweest.

Aan het debat in Buitenhof namen Sylvester Eijffinger, hoogleraar financiële economie, Bas van Bavel, hoogleraar transities van economie en samenleving en onderzoeksjournalist Mirjam de Rijk deel. Laatstgenoemde stelde dat van het Bruto Nationaal Product (BNP) al tientallen jaren een steeds groter deel naar beleggers gaat en een steeds kleiner deel naar werknemers en uitkeringsgerechtigden.

Professor Eijffinger wees er in de uitzending op dat zijn grafieken al sedert begin jaren 70 (!) een gat laten zien tussen de productiviteits- en loonontwikkeling als gevolg van de technische vooruitgang.

Zijn collega Van Bavel verbaasde zich erover dat het in de afgelopen decennia niet is gelukt om aan de technische ontwikkeling een positieve draai te geven. Negatieve effecten blijven domineren:

1. de koopkracht stagneert;
2. het Bruto Nationaal Inkomen (BNI) komt voornamelijk bij de allerhoogste top terecht.

“We hebben ervoor gekozen het krachtenspel tussen kapitaal en arbeid over te laten aan de markt en dat leidt ertoe dat de sterkste, in dit geval het kapitaal, de overhand krijgt”, aldus Bas van Bavel. “Als arbeid wordt belast met 40% en kapitaal met 10%, dan levert een verschuiving van arbeid naar kapitaal de overheid per saldo een verlies op van 30 cent per euro.”

Partij 50PLUS is het hiermee eens en zet zich daarom in voor herstel van de fiscale balans tussen burgers en bedrijven. Kamerlid Martin van Rooijen stelt: “Publieke armoede en private rijkdom is een hardnekkige en deprimerende maatschappelijke trend. Dat willen we niet meer en moet omgedraaid worden. 50PLUS wil dan ook dat het kabinet de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting schrapt en nog eens héél kritisch kijkt naar de enorme tariefsverlaging voor de winstbelasting … ”

Zelfs De Telegraaf vroeg zich op zaterdag 31 maart af: “Economie op stoom: tijd voor loongolf?”

Voor Han Busker van FNV is het duidelijk: “De lonen moeten omhoog want de werkenden in Nederland verdienen meer.”

Terwijl Hans de Boer van VNO-NCW tegenwerpt: “Bedrijven leveren hun deel. Het echte probleem zit elders.”

Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) legt de vinger op de zere plek: “Het beleid moet erop gericht zijn om de tweedeling te verminderen en de loongroei te ondersteunen.”

Het is jammer dat nergens het Universeel Basisinkomen (UBI) als oplossing wordt aangedragen. Juist het UBI vermindert de tweedeling en geeft de bevolking meer koopkracht, waardoor de economie op natuurlijke wijze tot bloei komt. Veel van de bijeen gelobbyde subsidies, die zijn gebruikt om de zieltogende economie te stimuleren, kunnen dan voor andere doeleinden worden aangewend. Anderhalf jaar geleden maakte Syp Wynia zich al zorgen over onze lobbycratie onder de titel: “Waar blijft de ontmanteling van lobbystaat Nederland?”

Joop Böhm
Amersfoort, 10 april 2018

Het bericht Onze democratie staat op de tocht! verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Het planningbord was van track Jedi @HildeLatour / @basicincomeEU waar @odddotbot zoveel mogelijk mee wil alignen.

Het weekend van 7 en 8 apil 2018 was een enerverend weekend voor de kenners van het fenomeen blockchain. Het weekend van de Blockchain Hackaton [0]. Werd de blockchain methode eerst alleen gebruikt om kunstgeld te maken, de techniek is nu zover dat ook andere toepassingen gebruik maken van deze techniek van het bijhouden van het muteren van gegevens.
Het gaat dus niet meer alleen om  het minen van kunstgeld zoals de bitcoin, maar nu ook om het bijhouden van transacties op andere gebieden, zoals het wisselen van energieprovider.

De eerste prijs werd in de wacht gesleept werd door het team van Ben Woldering[1], die zich daarmee bezig heeft gehouden. Ook het laten bezorgen van pakjes door robotjes of uiteindelijk in het machine2machine tijdperk het creëeren van basisinkomen voor iedereen op de hele wereld.

Bestuurslid Hilde Latour[2], van Vereniging Basisinkomen en UBIE[3], maakte nevenstaand planningboard en werkte daarmee samen met OddBot M2M team[4], die de tweede prijs incasseerde op de Hackaton.

OddBott is team van ondernemers, bankemployees en nerds, ze werkten hier samen om uiteindelijk toe te werken naar een onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen op de wereld. (Zie onderstaande video).

Hieronder een presentatie van @hildelatour op slideshare over waarom machines een basisinkomen zouden moeten genereren en niet mensen.

Interview in dutch with trendspotter @vincente simplying the concept. https://t.co/p7ZUpS6Puz They filmed/show/discuss the roadmap of @HildeLatour of @basicincomeEU to which we plan to align. Our 1000 day plan in a sketch below by @RobertGuerain pic.twitter.com/ZYH3bB5Xsv

— Odd.Bot (@Odddotbot) April 8, 2018

• [0] Blockchain Hackaton https://blockchaingers.org/p/2018-edition
• [1] Ben Woldering https://twitter.com/vincente/status/983003510148075521
• [2] Hilde Latour .linkedin.com/in/hildelatour  @hildelatour
• [3] UBIE https://basicincome-europe.org
• [4]  OddBot https://blockchaingers.org/teams-2018/please-join-team-oddbot

10 april 2018

Zie ook eerdere berichten in de reeks over basisinkomen en blockchain

Het bericht Basisinkomen inclusief bij tweede prijs Blockchain Hackaton Groningen 2018 verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Het bericht Plan voor een gelukkige samenleving. Essay van Bert Voorneveld verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Voor het eerst mocht onze vereniging het verhaal over basisinkomen vertellen op een congres voor gemeente ambtenaren. Mensen wiens baan op het spel staat als er een basisinkomen wordt ingevoerd waren toch bereid te luisteren en te discussiëren over het basisinkomen.

Op 3 april 2018 was er in Ede het 3e editie congres Armoede en Schulden Doorgrond onder de titel Effectief inzetten op armoedebestrijding.
Daar waren ruim 10 sprekers waaronder Alexander de Roo, voorzitter van de VBi.

De meeste sympathie was er bij de deelnemers voor het voorstel van een basisinkomen van € 650, € 600 woontoeslag en kinderbijslag naar € 300.
Sommige vertelden dat er wel meer dan tien gemeentelijke kwijtscheldingsregelingen zijn voor minima en dat bv in de Gemeente Emmen dat mensen in de bijstand wel bijna 200 € per maand scheelt.
Secretaris Els Roumen en uw voorzitter hebben verschillende aardige gesprekjes gevoerd.
Benieuwd of we de volgende keer weer mogen komen.

Alexander de Roo, april 2018

Het bericht Basisinkomen en effectief inzetten op armoedebestrijding verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

De Europese Commissie wil verdringing op de arbeidsmarkt door goedkopere EU- werknemers een halt toeroepen. Daarvoor kan een Europese Arbeidsautoriteit dienen.
Denken ze.
Het is een bureaucratisch paard achter de wagen.
Beter is te beginnen met het gelijk trekken van de vloer, de bodem in de Europese arbeidsmarkt, door de invoering van een onvoorwaardelijk basisinkomen, dat de welvaartsongelijkheden binnen Europa neutraliseert.

Al vele jaren strijden de vakbonden in Europa tegen de zgn. verdringing op de arbeidsmarkt. Het was zelfs een argument voor de Brexit…… De vakbonden willen de “arbeidsmarkt” “eerlijk reguleren”, wat dat dan ook is.
Wij leven in een zgn. markteconomie, of misschien een sociale markteconomie. Dat betekent dat alle mogelijke goederen en diensten op (soms virtuele) markten verhandeld worden. Omdat de gemeenschappelijke markt de economische kern van de EU vormt, is er op hoog niveau  toezicht nodig op de “eerlijkheid” van de markt. Een wezenstrek van een eerlijke markt is  een gelijk speelveld voor bedrijven, dus moeten monopolies en kartels worden bestreden. Regels en regulering van de markten is dan ook een voortdurende bezigheid van de Europese Commissie.
Naast de markten voor goederen en diensten, gaat het ook over de arbeidsmarkt. Dat is een markt waarop arbeid aangeboden en gevraagd wordt. De aanbieders van arbeid bieden hun diensten aan tegen een beloning per uur of per dag; vragers van arbeid zijn bedrijven of instellingen die arbeid zoeken om hun producten of diensten te vervaardigen, die zij vervolgens aan de man trachten te brengen.
Een essentieel beginsel van een markt en marktwerking is dat aanbieders en vragers vrij zijn om al of niet te kopen, tegen de marktprijs. Dat beginsel ontbreekt op de huidige arbeidsmarkt. De arbeider moet zijn arbeid verkopen op zoek naar inkomen, zijn middelen van bestaan; als dat niet lukt heeft hij geen inkomen. De arbeidsmarkt is dus geen echte markt, met vrijheid een contract aan te gaan. De aanbieder van arbeid moet namelijk zijn arbeid verkopen, tegen een prijs die voldoende is om met zijn gezin van te leven.

Nu zijn de kosten van levensonderhoud binnen Europa nogal verschillend en dus ook het loon dat nodig is om van te leven in Europa. In Nederland en ook andere landen van Europa bestaat een wettelijk minimumloon. Dat wil zeggen een loon dat door de koper van arbeid minimaal betaald moet worden. In veel Europese landen bestaat zo’n wet echter niet en als het minimum loon wel bestaat,  is het uiteraard verschillend, samenhangend met de plaatselijke kosten van levensonderhoud. De lonen binnen Europa verschillen dus nogal, globaal gesproken net zoveel als de kosten van levensonderhoud.
Een Portugese arbeider in Nederland wil voor een lager loon werken dan een Nederlander; in Portugal immers is het welvaartsniveau een stuk lager en daaraan “meet” hij zijn loon.
Voor de vakbonden levert een dergelijke arbeidsmarkt spanning op, immers haar stelling is : “gelijk loon voor gelijk werk”, ongeacht de koopkracht van dat loon in het land van herkomst. Voor de werkgever, degene die het loon moet betalen is de hoogte van het loon van wezenlijk belang; hij zal, als ondernemer, zo weinig mogelijk willen betalen.

Bij deze arbeidsmarkt in Europa is de ideologie steeds geweest dat de welvaartsniveaus naar elkaar toe zouden bewegen en gaandeweg gelijk zouden worden. Die ideologie van convergentie lijkt voor  de afzienbare tijd niet te kloppen; de welvaart  trekt tussen landen binnen Europa niet al te snel gelijk. En omdat het welvaartsniveau een goede indicator is voor de loonhoogte, bewegen ook de loonhoogtes c.q. de loonkosten niet al te snel naar elkaar toe.

Inmiddels heeft de EU besloten dit probleem aan te pakken via een nieuw te vormen Europese Arbeidsmarktautoriteit. Zie een bericht van 13 maart 2018 over de start van de European Labour Authority, een Nederlandstalige tekst hierover onder de titel Vragen en antwoorden over de Europese Arbeidsautoriteit en een artikel daarover in het FD: Brussel maakt haast met Europese arbeidsautoriteit met o.a. een kritische reactie vanuit de FNV.

Het idee om fundamentele ongelijkheden met behulp van wetten, boetes en toezicht glad te strijken, is kennelijk de bedoeling van de Europese Arbeidsautoriteit. Dat lijkt onbegonnen werk en zal een enorme bureaucratie en regelgeving vragen. Zowel aan de kant van werknemers als aan die van werkgevers zijn de benodigde regelingen zeer omvattend en zal hun werking nauwelijks als constructief te herkennen zijn. Immers de welvaartsverschillen zelf binnen Europa, ondermijnen een arbeidsmarkt van gelijke speelvelden.
Een dergelijke arbeidsmarkt waarin de speelvelden gelijk zijn, is wel van groot belang voor de evenwichten in politiek, economisch en ecologisch opzicht; oneerlijke concurrentie ondermijnt immers de “gezonde” concurrentie. In ons neo-liberaal wereldbeeld is het ook logisch dat vaste banen, met nogal wat risico en kosten langzamerhand verdwijnen. Ook de kosten van de verzorgingsstaat worden immers voor een belangrijk gedeelte via die vaste lonen afgewenteld.
De weg van de Arbeidsautoriteit die de Commissie nu wil inslaan zal averechts werken op de toch al “oneerlijke” arbeidsmarktverhoudingen binnen Europa, nog afgezien van de collateral damage van de toenemende regels en toezicht voor de Europese samenwerking zelf. Een argument tegen de EU is immers de bureaucratie…

Het tot stand brengen van een “eerlijke” arbeidsmarkt, vergt dan ook maatregelen van een heel andere orde dan het dichtplakken met gedragsregels, die aan alle kanten ontdoken zullen worden, zoals ook nu al blijkt. Een eerlijke arbeidsmarkt begint met het gelijk trekken van de vloer, de bodem in de Europese arbeidsmarkt, door de invoering van een onvoorwaardelijk basisinkomen (OBi), dat de welvaartsongelijkheden binnen Europa neutraliseert.
De hoogte van dat basisinkomen moet dan regionaal vastgesteld worden in relatie tot het welvaartsniveau ter plekke en dus een maatstaf voor een objectieve “waarde-maat”. Als je dan een stap verder denkt dan betekent het aldus regionaal vastgestelde OBi (en de democratisch vastgestelde hoogte ervan), dat het welvaartsverschil “an sich” als reden om elders te gaan werken wegvalt…..Die Pool krijgt immers ook in Krakau voldoende om van te leven (met zijn gezin) en als hij naar Rotterdam komt om meer te verdienen, heeft hij in zoverre pech dat in Rotterdam ook “maar” de aanvulling op “het” OBi wordt betaald, precies zoals in Krakau.
Ter illustratie: voor Nederland denk ik vlotweg in 3 regio’s : de randstad, het zuiden en het noord-oosten, met achtereenvolgens circa € 12.000,-, €11.000 en € 10.000 per jaar basisinkomen.

Alleen middels zoiets als een OBi wordt de arbeidsmarkt aldus (op wereldschaal) een echte eerlijke markt………
Zo gezien is de hoogte van het OBi ook het evenwicht brengend mechanisme tussen arme en rijke regio’s, door immers het OBi wat hoger c.q. wat lager te “bepalen” wordt een regio ten opzichte van een andere regio, concurrerender of net niet; op deze wijze wordt dan evenwicht op de betalingsbalans (alle betalingsbalansen) bereikt. Een proces dat in het verleden (voor de Euro) bereikt werd middels periodieke aanpassingen van de valuta-verhoudingen (aanpassingen van de nationale valutakoersen).
Doordat genoemde aanpassing van OBi-hoogtes feitelijk een continu proces is (laat ons zeggen een keer per jaar), worden/blijven ook de internationale prijsverhoudingen in een zodanige balans met elkaar dat de markt zelf, niet het hele wereld-ecologische systeem uit zijn voegen zal trekken, zoals nu wel gebeurt. Immers de ecologische evenwichten worden nu op een desastreuze, eenzijdige en lineaire wijze door de wereld-prijsverhoudingen dusdanig verstoord, dat wij dadelijk geen aarde meer over hebben, waar we op kunnen leven.
Het ecologisch systeem aarde waarin de mens via zijn op “privé winst gerichte” drijfveer een overheersende rol is gaan spelen, kan tenminste beschermd worden tegen de negatieve en eenzijdige uitwassen van dat privé belang, ten faveure van het algemeen (antropoceen) belang.

Voor de arbeidsmarkt binnen Europa, voor een echte Europese arbeidsmarkt, zou die gelijke vloer een wezenlijk uitgangspunt zijn. En niet een bevoogdende Arbeidsautoriteit die geen enkel gezag zal kunnen ontwikkelen of lijn kan brengen in de wildwest arena die nu de Europese arbeidsmarkt heet.

Leon J.J. Segers, econometrist, Maastricht, april 2018

Het bericht Agentschap tegen bederf Europese arbeidsmarkt verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.