Joop Böhm bekeek een video en schudde zijn hoofd. Wat een onbegrip en vooringenomenheid over het universeel basisinkomen! Eén voor één weerlegt hij de gedebiteerde nadelen. Een UBI zal heel goed werken!

Het NRC stelde op 4 mei 2017 via de website een vraag: “Een basisinkomen voor iedereen, werkt dat?” Marike Stellinga mag het in een 4 minuten durende video uitleggen.

“De mensen die ervoor pleiten komen met een waslijst aan voordelen,” hoor je Marike zeggen:

• een kleinere overheid;
• vermindering van de armoede;
• de inkomensongelijkheid wordt kleiner;
• minder stress;
• een gezondere bevolking;
• minder criminaliteit.

En de nadelen, Marike?

“Nou die lijken best groot. Uit alle berekeningen blijkt dat er tientallen miljarden euro’s over blijven die door extra belastingen opgehoest moeten worden om het basisinkomen te betalen. Dat is een hele grote verhoging van de belastingdruk in Nederland. En dat – denken economen – zorgt voor minder arbeidsparticipatie en minder bedrijvigheid en dat drukt uiteindelijk de welvaart en de economische groei. Het is DUS best duur!” concludeert ze.

Wat denk je, Marike, wordt het basisinkomen snel ingevoerd?

“Ik betwijfel het ten zeerste. Het is zo’n immense verandering van ons hele systeem, ga maar na,

• de sociale zekerheid;
• de belastinginning;
• hoe we de overheid georganiseerd hebben;
• wat we rechtvaardig vinden;
• hoe we in Nederland met elkaar omgaan.”

 
“Een basisinkomen voor iedereen, ook voor mensen

• die niet ziek zijn,
• die niet arbeidsongeschikt zijn,
• die niet werkeloos zijn,

 
dat gaat wel heel ver,” zucht ze, “dus ik zie het niet snel gebeuren, ook al is het een revolutionair idee,” besluit ze.

Heeft Marike Stellinga het idee van het basisinkomen wel begrepen?

Als ik [JB] naar de video kijk dan vraag ik me af: heeft Marike Stellinga het idee wel begrepen? Uit de video blijkt dat ze met haar uitroep “Het is duur!” bedoelt: het is niet goedkoop. Ja, er zal inderdaad veel geld nodig zijn om iedereen van een universeel basisinkomen (UBI) te voorzien. Maar daar staan de hierboven genoemde voordelen tegenover en die liegen er niet om!

Haar twijfel wordt gevoed door de punten die ze opsomt na het woordje DUS. “Het is zo’n immense verandering van ons hele systeem.” Maar volgens mij is het juist ook de immense verandering op deze punten die het basisinkomen bestaansrecht geeft.

Sociale zekerheid
De sociale zekerheid wordt er enorm door verstevigd. Angst om in geldnood te raken hoeft men niet meer te hebben. De overheid betaalt iedere volwassene immers een UBI, hoog genoeg voor een onbekommerd bestaan. Dat geldt voor flexwerkers, zzp’ers, partners die nu financieel afhankelijk zijn van de andere partner, studenten, en ex-gedetineerden die onmiddellijk na hun vrijlating weer over geld kunnen beschikken voor hun levensonderhoud.

Belastinginning
Het belastingstelsel kan drastisch worden vereenvoudigd. Het UBI is trouwens onbelast. In mijn visie zouden alle overige inkomsten belast kunnen worden met 40% plus een extra belasting van 30% op inkomsten boven modaal (2018: 37.000). Bedraagt het UBI bijvoorbeeld 18.000 euro, dan zorgt die extra belasting ervoor dat mensen boven modaal het voordeel van het UBI langzaam zien wegebben.^[1] Pas bij een inkomen van 97.000 euro bedraagt de extra belasting 18.000 euro (30% van 60.000) en is het voordeel van het UBI verdwenen.^[2]
De vlaktaks maakt het voor de fiscus heel aantrekkelijk. Het is veel transparanter. Omdat gesjoemel vrijwel wordt uitgesloten zal het echter ook wel weerstand oproepen. Ontwijken en ontduiken van belasting zal bijna niet meer mogelijk zijn.

Hoe we de overheid hebben georganiseerd
De overheid hoeft nauwelijks meer mensen bij te staan, die in financiële problemen komen. Men beschikt met het UBI immers over voldoende geld om van te kunnen leven. Dat sluit echter niet uit dat mensen die hulp behoeven te allen tijde een beroep kunnen doen op de overheid.
Tegenzin in het betalen van belasting zal verdwijnen, omdat men ziet dat het belastinggeld nuttig besteedt wordt.

Wat we rechtvaardig vinden
Inderdaad is dit een hele ommezwaai naar hetgeen we rechtvaardig vinden. Iedereen heeft voldoende geld om van te leven. Geen armoede meer. De overheid hoeft dan niet langer tientallen miljarden euro’s over de balk te gooien om de bureaucratie in stand te houden en het leed te verzachten dat door ondoelmatige wetgeving is veroorzaakt.

Hoe we in Nederland met elkaar omgaan
Dat is misschien wel de belangrijkste kentering die het veroorzaakt. Doordat men van de overheid voldoende geld ontvangt om van te kunnen leven, realiseert men zich te leven in een democratie, een land dat hun belangen behartigt. Dat de overheid er niet is om angst in te boezemen en tot werken te dwingen, maar hen de vrijheid laat om zelf hun leven in te richten, naar eigen goeddunken. Pas dan zal men zich er thuis voelen en zich voor de samenleving willen inzetten.

Daarom zal het UBI er ook zijn voor mensen die niet ziek zijn, die niet arbeidsongeschikt zijn en die niet werkeloos zijn. Die horen immers ook bij onze samenleving?

Joop Böhm
Amersfoort, 22 juni 2018.

Foto’s

• Flickr.com; koppel leest l’Inconditionnel
• Anti-kapitalisten
• Flickr.com; Joseph Stiglitz on inequality

^{1. Voorbeeld: Met een modaal inkomen (37.000 euro bruto) heeft men nog profijt van het volledige UBI (zeg 12 x 1500 euro = 18.000 euro). Het totale inkomen komt dan op 55.000 euro bruto (18.000 plus 37.000). In mijn visie zou daar 40% inkomstenbelasting over 37.000 euro (= 14.800 euro) van af gaan. Blijft over: 40.200 euro netto.}

^{2. Politici links van het midden voeren vaak als bezwaar tegen het basisinkomen aan dat ook mensen met een hoog inkomen een UBI zullen ontvangen. “Dan blijft er minder over voor degenen die het echt nodig hebben”, is hun argument. Om dat te ontzenuwen stel ik voor 30% extra belasting te heffen op (overige) inkomsten boven modaal.
Voorbeeld: Iemand met 97.000 euro aan inkomsten betaalt dan behalve 40% over die 97.000 euro (38.800 euro) aan inkomstenbelasting ook nog 30% over het gedeelte dat boven die 37.000 euro modaal ligt, dus in casu over 60.000 euro (30% over 97.000 min 37.000 = 18.000 euro).
Er rest hem in totaal dus 58.200 euro netto (18.000 UBI plus 97.000 overig inkomen min 38.800 inkomstenbelasting min 18.000 extra belasting).
 
Het lijkt zuur voor de burger met 97.000 aan overig inkomen, maar dat is maar schijn:
 
√ Uit onderzoek is gebleken dat bij een inkomen van rond 60.000 euro, vermeerdering van inkomsten nauwelijks of geen extra geluk oplevert.
√ Een samenleving met minder grote sociale verschillen zorgt voor meer saamhorigheid, waar ook de welvarende burger van profiteert.
√ Andere effecten van het UBI, zoals minder criminaliteit, betere gezondheid, meer sociale zekerheid, en dergelijke, zorgen voor meer welzijn in de samenleving. Hun extra belasting heeft dat mede mogelijk gemaakt. Daar mag men terecht trots op zijn!}

Het bericht Een basisinkomen voor iedereen, werkt dat? verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.