Invoering van een basisinkomen, met name als het gaat om een onvoorwaardelijk basisinkomen, is een zeer ingrijpende beleidswijziging die forse effecten heeft op zowat alle beleidsterreinen.

Empirisch onderzoek over het basisinkomen is tot op heden tamelijk beperkt. Er zijn wel enkele empirische aanwijzingen dat een basisinkomen positieve effecten kan hebben, maar in die gevallen gaat het om beperkte vormen van basisinkomen, zoals: een aanvulling op het arbeidsinkomen i.p.v. een OBI; het is slechts lokaal van toepassing; er zijn geen aanpassingen op aanpalende beleidsterreinen.
Deskresearch van wetenschappers laat een uiteenlopend scala van uitkomsten zien en dat is ook wel begrijpelijk, omdat er allerlei uiteenlopende veronderstellingen worden gemaakt die per definitie leiden tot verschillende uitkomsten. Daar komt bij dat die veronderstellingen nogal eens onvoldoende worden onderbouwd.
De CPB-modellen leiden min of meer vanzelfsprekend tot negatieve uitkomsten, omdat het CPB werkt met een aantal vaste economische veronderstellingen, waarvan overigens onvoldoende duidelijk is of die wel overeenstemmen met het werkelijke gedrag van mensen en organisaties in het geval van een zo drastische beleidswijziging.
Er is overigens geen goed overzicht van wat er allemaal al is onderzocht. Een echte metastudie ontbreekt, voor zover bekend. Boeken zoals van Rutger Bregman en van Nele Lijnen zijn interessant, maar dat zijn in wetenschappelijke zin geen metastudies.

De discussie over het basisinkomen is tot nu toe vooral een discussie tussen gelovigen en ongelovigen. Zoals bekend leidt zoiets niet snel tot het slaan van bruggen. Zelfs wetenschappers gedragen zich soms meer als (on)gelovigen dan als wetenschappers in deze discussie. Dat is begrijpelijk, want de wetenschap heeft nog niet veel laten zien op dit gebied.

Niemand mag van de politiek verwachten dat men op basis van de huidige discussie serieus ingaat op een mogelijke invoering van een basisinkomen. Sterker nog, de politiek groot gelijk heeft om daar niet of nauwelijks op in te gaan.
Wel zou de politiek interesse moeten tonen in meer en vooral betere kennis op dit gebied, al moet worden toegegeven dat kennis tegenwoordig niet zo hoog meer in aanzien staat als vroeger het geval was.
Heel wat voorstanders van een basisinkomen zullen blij zijn als in het komende regeerakkoord iets zou staan over beperkte experimenten. Maar het zou een gemiste kans zijn als het daarbij zou blijven, want zulke experimenten bieden te weinig inzichten voor de invoering van een volwaardig basisinkomen.
In de ideologie van de meeste partijen zit een natuurlijke afkeer gebakken tegen het basisinkomen. Veelzeggend is bijvoorbeeld dat zowel de VVD als de SP tegen zijn. Veelzeggend is ook dat het parlement zich vorig jaar net als het Europarlement heeft uitgesproken tegen verder onderzoek op dit gebied.
Inmiddels zit er een nieuw parlement, hetgeen wellicht nieuwe kansen biedt. Bovendien lijkt het niet onmogelijk dat een serieus onderzoekvoorstel het parlement op andere gedachten kan brengen.

Het NPI heeft met het oog hierop een voorstel voor een omvangrijk onderzoekprogramma ontwikkeld  Op 16 oktober a.s om 14 uur wordt in Nieuwspoort een studiemiddag gehouden rond dit onderzoekvoorstel ( Zie het complete Voorstel voor een onderzoekprogramma in hoofdlijnen m.b.t. de invoering van een basisinkomen  en de PDF-versie).  

Het Belgische parlementslid Nele Lijnen zal dan haar boek ‘Win for Life’ voor het eerst in Nederland presenteren. Een hoofdstuk van haar boek is gewijd aan het onderzoekvoorstel van het NPI. Zij zal haar boek aanbieden aan Bernard ter Haar, directeur-generaal Sociale Zekerheid van het ministerie van SZW, die vervolgens zijn visie zal geven op het basisinkomen en in het bijzonder op de wenselijkheid van nader onderzoek. Dan volgt een betoog van Egbert Jongen van het CPB over de onderzoekmogelijkheden m.b.t. het basisinkomen.

Peter van Hoesel, 30 september 2017
Geplaatst door Reyer Brons

Wie bij deze studiemiddag aanwezig wil kan zich aanmelden via de link naar BASISINKOMEN VRAAGT RATIONELE AFWEGING

Het bericht Een studiemiddag in Nieuwspoort over onderzoek naar het basisinkomen verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.