Gewenst: een structurele herziening van ons pensioenstelsel

staatspensioen

 

Op één van deze eerste meidagen – dagen waarop we de vrijheid vieren – breekt Joop Böhm een lans voor een Universeel Staatspensioen (USP), natuurlijk in combinatie met een Universeel Basisinkomen (UBI)!

Impasse
In het Algemeen Dagblad van dinsdag 1 mei 2018[1] wordt aandacht besteed aan de impasse waarin het pensioenoverleg zich bevindt. Onderhandelaars zoeken naar dé meesterzet om het stelsel te moderniseren. Welnu, die meesterzet is de instelling van een Universeel Staatspensioen (USP), dat mensen recht geeft op een pensioenuitkering op basis van afgedragen loon- en inkomstenbelasting.

Het vertrouwen in ons pensioenstelsel is verdampt. Dat is niet te herstellen met een simpele aanpassing. Het is tijd voor een rigoureuze omwenteling die zowel simpel als eerlijk is, zonder onderscheid des persoons. Dat ons pensioensysteem te boek staat als “één van de beste, zo niet het beste pensioensysteem ter wereld”, waag ik te betwijfelen. Het is een lappendeken aan fondsen die blijkens de praktijk hun leden weinig zekerheid kunnen bieden. Ons land heeft behoefte aan een stelsel waarbij iedereen die inkomen geniet daar op latere leeftijd gelijke pensioenrechten aan kan ontlenen. Flexibilisering op de arbeidsmarkt, de opkomst van zzp’ers, de vergrijzing en de rentegevoeligheid mogen daarbij niet van invloed zijn. Tijd dus voor een structurele ommezwaai!

Universeel Staatspensioen (USP) in combinatie met een Universeel Basisinkomen (UBI)
Waarom gaan we niet over op een universeel staatspensioen, waarvan de uitkeringen gebaseerd worden op de betaalde bedragen aan vlaktaks (bijv. 40%) inkomstenbelasting? Verheugend daarbij is dat meer inkomstenbelasting leidt tot een hoger pensioen. Dat geeft een prikkel om meer betaald werk te verrichten en ontwijking of ontduiking van belasting achterwege te laten.

Een dergelijk staatspensioen maakt geen onderscheid naar leeftijd en is immuun voor flexibiliteit of de hoogte van de marktrente; trekt er zich niets van aan of men zzp’er is of een vaste baan heeft, of inkomsten heeft uit beleggingen. Het bedrag aan inkomstenbelasting dat betaald is, daar draait het om.

Basis voor de hoogte ervan is de pensioengrondslag: het bedrag dat, rekening houdend met geldontwaarding, in de loop der jaren aan de overheid is afgedragen. Het hier geschetste systeem bespaart vele miljarden, geeft een eerlijker inkomensverdeling, een eerlijker belastingaftrek (iedereen 40%), meer koopkracht, meer vrije tijd, minder criminaliteit en kostenbesparing op armoedebestrijding, bureaucratie, het ambtelijk apparaat, enz.

Wil men de oude pensioenfondsen opheffen, dan kan het bedrag waarop de aangesloten leden recht hebben, worden toegevoegd aan hun pensioenaanspraken op grond van het USP. Om het onrecht van een vlaktaks voor lagere inkomens te compenseren pleit ik ervoor om tegelijkertijd een Universeel Basisinkomen in te voeren. Desgewenst kunnen pensioenuitkeringen dan tegelijk met het UBI aan belanghebbenden worden overgemaakt.

Recht op pensioenuitkering
Wanneer een bepaalde leeftijd wordt bereikt (bijvoorbeeld 65 jaar) krijgt men dan recht op de USP-uitkering als aanvulling op het Universeel Basisinkomen, dat voor iedere volwassene zal gelden. Op deze wijze ontstaat een samenleving waar men zich deelgenoot van voelt. Men zal er zich voor willen inzetten, betaald of onbetaald. Wil men (nog) geen betaald werk gaan doen maar eerst levenservaring opdoen, zich ergens in gaan verdiepen of juist relaxen, dan kan men toch een menswaardig leven leiden. Mensen moeten in de korte tijd van hun bestaan op deze planeet vooral kunnen doen wat hun hart hen ingeeft. Waar hun belangstelling naar uitgaat, waar hun kracht ligt.

Op 5 mei herdenken we de bevrijding, maar voor wezenlijke vrijheid moet het politieke roer om.

Joop Böhm
Amersfoort, 1 mei 2018

Foto: Arch’educ Flickr.com


1. Peet Vogels, Impasse over het pensioen, Algemeen Dagblad, 1 mei 2018.↩

Het bericht Gewenst: een structurele herziening van ons pensioenstelsel verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Geplaatst in basisinkomen, obi.