Reactie op ‘UBI: A Bad Idea For The Welfare State’

RothsteinMet toenemende verbijstering las Joop Böhm het artikel van Bo Rothstein ‘UBI: A Bad Idea for the Welfare State’, dat op 23 november jongstleden in het online magazine Social Europe werd gepubliceerd. Met genoegen dient Joop hieronder de professor van repliek. De cursief gedrukte Engelstalige tekst is letterlijk overgenomen uit het originele artikel.

Het Universeel Basisinkomen (UBI) leidt vaak tot verhitte discussies. Dikwijls verbaast het mij hoe mensen daarbij de plank volkomen mis kunnen slaan. Het is alsof zij in een spiegel kijken en niet door hebben dat links en rechts verwisseld zijn. Het summum wat dat betreft vond ik in het artikel UBI: A Bad Idea For The Welfare State, geschreven door Bo Rothstein. Blijkens het onderschrift is de schrijver: ‘Professor of Government and Public Policy, Blavatnik School of Government and Fellow at Nuffield College, University of Oxford’.

Dat het de professor ernst is, moge blijken uit het feit dat de drieletterige afkorting ‘UBI’ voor hem niet goed genoeg is. Hij spreekt zelf van UUBI, als om te benadrukken dat het idee – tot zijn afgrijzen – niet alleen universeel, maar ook nog unconditional is. Zelf laat ik het woord ‘onvoorwaardelijk’ liever weg, omdat er altijd voorwaarden gesteld zullen worden om aan te duiden wie aanspraak mogen maken op het UBI. Maar dit terzijde.

Laten we proberen zijn betoog te ontzenuwen. Rothstein schrijft:

The UUBI is a very well-meaning idea but I would like to point to a number of problems that are not taken into account. First, such a reform would be unsustainably expensive and would thereby jeopardize the state’s ability to maintain quality in public services such as health care, education and care of the elderly. The effect of declining quality in such public services would be that many who can afford it, would start buying these services on the private market. This would imply that this group’s (let’s call it the middle class) willingness to pay taxes would decrease substantially because they would ask themselves why they should ‘pay twice’.

De geleerde noemt het een ‘goedbedoeld idee’ maar wil wijzen op een aantal problemen waar geen rekening mee zou zijn gehouden. Eerst beweert hij dat zo’n omwenteling vreselijk duur is en bovendien de kwaliteit van overheidstaken als gezondheidszorg, educatie en ouderenzorg zal aantasten. Het effect van deze aftakeling van overheidsdiensten zou zijn dat velen, die het zich kunnen veroorloven, hun toevlucht zullen nemen tot de particuliere markt. Dat zou betekenen dat bij het middensegment de bereidheid tot het betalen van belasting aanzienlijk zou afnemen omdat men zich zou afvragen waarom men dubbel zou moeten betalen.

Ik weet niet waarop Rothstein zijn uitspraken baseert, maar een recente studie van het Roosevelt Institute voorspelt voor de economie van de Verenigde Staten, acht jaar na de invoering van een UBI, juist een toename van het BBP van $ 2.48 biljoen.

  1. De uitkomst van die studie (Modeling the Macroeconomic Effects of a Universal Basic Income; pdf) geeft me meer vertrouwen dan de stelling van een professor die geen bron vermeldt waarop hij zijn uitspraken heeft gebaseerd.
  2. Het is juist de huidige situatie, die het middensegment onevenredig zwaar belast.

 
Vervolgens schrijft Bo Rothstein:

The decline in taxes would further reduce the ability to maintain quality in these services which could escalate into a downward spiral where the public service that would be available for those who cannot pay their own way would be of an even lower quality. Fewer and fewer would support such programs with their taxes and their votes. There is substantial empirical support for the notion that a public service that only addresses the ‘poor’ becomes ‘poor service’. In other words, an UUBI is most likely to be a death sentence for most universal welfare state programs.

De afname van belastingopbrengsten, waar de professor voor vreest, is blijkens het rapport van het Roosevelt Instituut op drijfzand gebaseerd. Wellicht heeft hij gelijk als hij stelt dat ervaring heeft uitgewezen dat een overheidsdienst die alleen armen te hulp komt, tekort schiet. Een UBI wordt de doodsteek voor de welzijnszorg, aldus de schrijver. Ik denk dat het welzijn van de bevolking juist wordt bevorderd door het UBI, waardoor de overheidszorg daarvoor minder urgent wordt!

Rothstein vervolgt zijn relaas met:

Another problem for the UUBI concerns overall political legitimacy. According to its advocates, the basic income would be awarded to all citizens over the age of 18. With £800 a month, a young person can manage quite well for a while. However, thereafter many will realize that this income is insufficient for their needs. There is a risk that a sizeable portion of those who started adult life living on the UUBI will seek to increase their standard of living with various kinds of ‘irregular’ income (drug trafficking, prostitution, etc.). Cases like these, even if they are relatively few, are likely to get a lot of negative publicity. The UUBI will lose legitimacy from media reporting about people who have a high living standard by combining income from various irregular activities and the UUBI. In addition, with £800 a month you can live a pretty enjoyable life surfing on the beaches of Bali. The political logic that ensues is most likely to be a downward pressure on the level of the UUBI.

Het UBI zal politieke overeenstemming vergen. Maar het feit dat het huidige systeem de kloof tussen arm en rijk steeds groter maakt en het gegeven dat het UBI dat proces kan stoppen en ten goede kan keren, geeft goede hoop. Het bedrag dat hij noemt is echter veel te laag. Het moet voldoende zijn voor een onbekommerd bestaan. Ronduit verbijsterend is echter zijn opmerking dat er een risico is dat een respectabel deel van degenen die als volwassene een UBI ter beschikking hebben zullen proberen hun levensstandaard op te vijzelen met allerlei grillige inkomsten uit drugshandel en prostitutie en dergelijke! Maar Meneer Rothstein! Bent u niet abuis? Als mensen de steun hebben van een UBI, dan lijkt het me logisch dat er juist minder mensen hun toevlucht zullen nemen tot drugshandel en prostitutie! De hoogte van het UBI zal overigens wettelijk moeten worden vastgelegd.

Hij gaat verder met:

A third problem concerns the need for work. During the 19th century, English textile workers formed what was known as the Luddite movement. They are best known for attacking and destroying the new steam-driven weaving machines because these were seen as cutting the number of jobs on offer. The argument that we face a reduced demand for labor due to technological development is, in my opinion, as bad today as it was then. On the contrary, we have an increased need for labor in many areas of care. The population in Europe has been ageing and, while many elderly people are taken good care of when it comes to their physiological needs, they are often very lonely and there is no time for the personnel working in elderly care to go shopping with them or take them to leisure activities. Families with small children often suffer from severe stress and need support. The examples can be multiplied. With an unconditional universal basic income, people will ask why they should pay wages to people who can work but choose not to work when there is a need for many more “hands” in such areas. They will ask why they should pay a monthly wage to someone on safari while their elderly and frail mother has no one to help her take a walk in the park.

Hier slaat de geleerde de plank volkomen mis als hij schrijft: Met een UBI zullen mensen vragen waarom ze loon zouden betalen aan mensen die kunnen werken maar ervoor kiezen niet te werken als er in de omgeving vraag is naar meer ‘handen aan dek’. Ze zullen vragen waarom ze een maandelijks loon zouden betalen aan iemand die op safari is, terwijl zijn oude hulpbehoevende moeder niemand heeft om haar mee te nemen voor een wandeling in het park.

De schrijver ontgaat duidelijk de essentie van het UBI. Een UBI is er voor iedereen. Of je wel of niet kan werken, ervoor kiest wel of niet te werken, het maakt allemaal niet uit. Hij zal met het betalen van loon het betalen van belasting bedoelen neem ik aan. Welnu, doordat het overheidsgeld voor het eerst grotendeels ten goede zal komen aan de samenleving, in plaats van dat het wordt verkwist aan bureaucratie, zal de belastingbetaler het zien als een logische bijdrage aan onze samenleving. Doordat met een UBI ook de minder bedeelden over meer geld kunnen beschikken zullen ook zij wellicht op safari kunnen gaan wanneer moeder hun hulp niet nodig heeft. Dat is toch juist een voordeel?

Tenslotte legt hij uit wat de ‘fundamentele vergissing’ is van het UBI:

The basic error with the idea of unconditional basic income is its unconditionality. If people are going to continue to pay taxes for the welfare of others, several conditions must be met. One of them is the principle of reciprocity: people contribute productively to the common good as far as they can. The main body of the welfare state was never built on altruism but on reciprocity. Breaking with this principle is most likely to lead to the dismantling of the type of broad-based social solidarity that built that welfare state.

Die fundamentele vergissing is de onvoorwaardelijkheid van het UBI, legt hij uit. De belastingbetaler moet voorwaarden stellen. Eén daarvan is het principe van wederkerigheid. Mensen dragen zoveel mogelijk productief bij aan het gemeenschappelijk bezit, is zijn pleidooi. De basis van de welvaartsstaat was nooit gebouwd op onbaatzuchtigheid maar op wederkerigheid, maakt hij duidelijk.

Maar dat is nu juist die bureaucratische bouwval waar het UBI ons van kan verlossen! Door te breken met de dwang tot wederkerigheid kan men de mens in de gelegenheid stellen zijn leven naar vrije keuze in te delen. Iedereen is voor de wet gelijk en heeft het recht om naar eigen inzicht zijn bijdrage aan de samenleving vorm te geven. In een democratische rechtsstaat heeft de burger recht op vertrouwen van de overheid zolang hij dat niet beschaamt. Het breken met het gedwongen principe van wederkerigheid zal inderdaad leiden tot ontmanteling van het huidige asociale sociale stelsel. De gemeenschap zal met steun van het UBI en solidair elan een nieuwe maatschappij gestalte geven, opgebouwd vanuit het individu en gefocust op het belang van de mens en zijn samenleving.

Amersfoort, 30-11-2017
Joop Böhm.

Verder lezen:

Het bericht Reactie op ‘UBI: A Bad Idea For The Welfare State’ verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Geplaatst in basisinkomen, obi.