Patrick Haverman, plaatsvervangend landendirecteur voor UNDP China, en lid van de Vereniging Basisinkomen, heeft een missie: de UN(DP) warm maken voor een universeel basisinkomen (UBI). Enkele maanden geleden schreef hij voor de website van UNDP China een blog, waarin hij zich afvroeg of een basisinkomen een haalbare beleidsoptie voor armoedebestrijding in Azië zou zijn. Hij heeft ingestemd met een vertaling van dit stuk en plaatsing ervan op de website van de Vereniging Basisinkomen.
Sinds de uitvinding van de stoommachine hebben technologische doorbraken en innovaties onze manier van leven veranderd. Deze veranderingen stimuleren ons om vraagtekens te zetten bij bestaande bedrijfsmodellen en oude systemen te corrigeren, zodat ze beter, sneller en efficiënter worden: klaar voor de toekomst.
Mijn interesse en zoektocht naar de ‘toekomst’ begon twee jaar geleden toen ik (PH) deelnam aan de World Government Summit in Dubai, een jaarlijks evenement, dat prominente leiders uit de publieke en private sector samenbrengt met wereldwijd erkende opinieleiders en pioniers. Tijdens de top nam ik ook de tijd om het Museum van de Toekomst te bezoeken.
Het Museum van de Toekomst neemt je mee naar een wereld waar de mensheid de echte waarde van innovatie heeft begrepen, bestaande technologieën opnieuw zijn uitgevonden en de wereld omgevormd is tot een plek waar het leven voor iedereen dramatisch verbeterd is. Het is een toekomst waarin we normen hebben uitgedaagd en lange termijn oplossingen vonden voor duurzaamheid.
De toekomst van de arbeid is op dit moment een heet hangijzer. Volgens Jack Ma werken mensen over dertig jaar 16 uur per week, terwijl Kai-Fu Lee, oprichter van venture capital-bedrijf Sinovation Ventures, voorspelt dat kunstmatige intelligentie in het komende decennium 50% van alle banen kan vervangen.
Iedere baan, die bestaat uit routinematige handelingen, loopt het risico te verdwijnen door automatisering. Bedrijven over de hele wereld vervangen al advocaten door kunstmatige intelligentie. Zelflerende computers maken artsen in de toekomst overbodig.[1] Het gevolg is een afname van werkgelegenheid voor mensen en grootschalige technologische werkloosheid. In discussies over armoede en ongelijkheid zullen we daarom rekening moeten houden met deze scenario’s.
Aan deze trends wordt vaak het idee van een universeel basisinkomen (UBI) gekoppeld – een onvoorwaardelijk bedrag dat aan iedereen wordt uitbetaald. Het UBI heeft de laatste tijd veel aandacht gekregen van invloedrijke figuren als Ray Kurzweil, Elon Musk, Andrew Ng en Mark Zuckerberg. Zij hebben allemaal verklaard dat het UBI een belangrijke beleidsoptie voor de toekomst moet zijn.
Sommige landen experimenteren al met andersoortige sociale vangnetten voor hun burgers, Finland bijvoorbeeld. Het land heeft een tweejarig initiatief gelanceerd, dat de traditionele benadering van sociale zekerheid aan de orde stelt. Kan een nieuw soort vangnet – beschikbaar voor iedereen, ongeacht zijn of haar werkstatus, het antwoord zijn op wereldwijde uitdagingen?
Over de hele wereld leren experimenten overheden om creatiever te denken over langetermijnbeleid. Op die manier bevorderen ze een open platform voor politieke betrokkenheid. Sommige ontwikkelingslanden, waaronder India en Namibië, zien het UBI zelfs als een alternatieve aanpak voor het uitbannen van armoede.
Met deze vraag in het achterhoofd, heeft UNDP China besloten om onderzoek naar het UBI te doen en de mogelijkheden, die het voor China zou kunnen hebben, te verkennen. Het doel is om een werkdocument te maken waarvan we hopen dat het in de toekomst een meer diepgaande discussie op gang zal brengen.
Treinkaartje Tianjin-Beijing met QR code.
Het document zal ons aanmoedigen om het huidige beleid, dat is gericht op het leveren van sociale bijstand aan kwetsbare groepen, en meer in het algemeen de Sustainable Development Goals (SDG’s; Duurzame Ontwikkelingsdoelen), opnieuw te overdenken. In het stuk zal zeker gewezen worden op de voordelen van de snelle technologische ontwikkelingen, die nu gaande zijn in China, zoals de mobiele betaaldiensten, die ervoor zorgen dat betalingen een bredere doelgroep kunnen bereiken. Het uiteindelijke doel is om alternatieve opties te verkennen voor de ondersteuning aan mensen, die hulp behoeven, omdat technologische innovaties de aard van de mondiale arbeidsmarkt veranderen en dus ook de rol, die ‘werk’ in ons leven zal spelen.
China heeft één van ’s werelds meest geavanceerde technologische platforms. Ik gebruik nauwelijks nog contant geld en doe de meeste betalingen rechtstreeks op mijn mobiele telefoon via We-Chat. Elke dag doen miljoenen mensen miljarden aan financiële transacties via de eenvoudige scan van een QR-code, waardoor mensen met beperkte toegang tot traditionele financiering kunnen deelnemen aan de economie. De technologie is er.
Wereldwijd en over het hele politieke spectrum praat men al lang over de potentie van een UBI. Meer linkse argumenten benadrukken het feit dat alle mensen een minimuminkomen behoren te hebben om van te leven – wat haalbaar is onder een UBI – terwijl een gemeenschappelijk thema van rechts is, dat het UBI de omvang van de overheidsbureaucratie verkleint en kan zorgen voor een adequater niveau van betalingen tussen grote groepen mensen.
UBI is geen nieuw concept. Het werd bijna ingevoerd in de Verenigde Staten tijdens de regering van Nixon. Het is tot nu toe vooral behandeld als een theoretisch idee, een ideale situatie, zonder de mogelijkheid om het op grote schaal te testen. Er is nog een lange weg te gaan en veel vragen moeten nog beantwoord worden. Wat is de definitie van een ‘universeel basisinkomen’ precies? Hoe hoog moet het bedrag van de betaling zijn, wat gaat het kosten en hoe gaan overheden het financieren?
Het UBI heeft de potentie om de grote opgaven aan te pakken, die het gevolg zullen zijn van een toekomst zonder banen en grotere ongelijkheid. Dit is van cruciaal belang in de jaren na 2015, waarin alle VN-lidstaten de SDG’s hebben ondertekend en zich hebben gecommitteerd aan de invoering ervan in 2030.
Net als het Museum van de Toekomst vraagt het werkdocument ons na te denken over hoe een toekomstige wereld eruit zou kunnen zien, het stelt bestaande normen ter discussie en neemt het initiatief om uit te zoeken wat werkt en wat niet.
Het uitbannen van extreme armoede heeft nog steeds de hoogste prioriteit. We moeten alles op alles zetten om ervoor te zorgen dat dit zo snel mogelijk gebeurt. Een effectief sociaal zekerheidsstelsel kan dat bereiken en nog veel meer, zoals het bevorderen van inclusieve groei[2] en de creatie van fatsoenlijke banen, die onze samenlevingen decennialang zullen verrijken.
Ik hoop dat we door middel van dit werkdocument de discussie verder kunnen brengen en nodig belanghebbenden uit de particuliere sector, de academische wereld en de overheid uit om bij elkaar te komen. Laat het ons weten als je mee wilt doen aan de discussie!
Het originele artikel werd 4 augustus 2017 gepubliceerd op de website van UNDP China onder de titel Universal Basic Income: A Viable Policy Option for Poverty Alleviation?
Auteur: Patrick Haverman, Deputy Country Director for UNDP China.
Vertaling: Florie Barnhoorn, 13 mei 2018
Foto’s: Pixabay (China-autumn), Wikipedia (SDG-pyramid; Qr-code), BAM International (Museum of the Future, Dubai).
1. Automatisch leren of Machinaal leren is een breed onderzoeksveld binnen kunstmatige intelligentie, dat zich bezighoudt met de ontwikkeling van algoritmes en technieken waarmee computers kunnen leren.
2. Inclusieve groei is economische groei die kansen creëert voor alle segmenten van de bevolking en de opbrengsten van de toegenomen welvaart, zowel in monetaire als niet-monetaire termen, eerlijk over de samenleving verdeelt.
Het bericht Is het basisinkomen een haalbare beleidsoptie voor armoedebestrijding in Azië? verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.