Waarom hebben Nederlanders als gemeenschap zo’n moeite hebben met het invoeren van basisinkomen?
Het OBi heeft met waarden te maken waar ons limbische brein over gaat!
Ons limbische brein doet niet aan mitsen, maren, tenzij‘s. Het doet aan ja of nee, aan of uit, aanwezig of afwezig. Redelijk? Onredelijk!

Wij als mensen gaan prat op ons verstand. Uit ons verstand is de wetenschap ontsproten. Daar zijn we zo mogelijk nog trotser op. Zo trots dat we zijn gaan denken dat wetenschap al onze menselijke problemen op gaat lossen. Al onze onzekerheid en kwetsbaarheid trachten we te beschermen of is het verbergen achter meer meten, meer weten. Toch gaat dat uiteindelijk mensen geen redding bieden. Iets wat alleen te zeggen is als je als mens bereid bent om je gehele leven in ogenschouw te nemen. Wanneer je bereid bent om je eigen overtuigingen ter discussie te stellen. De moeilijkheid daarmee is, daar bestaat geen wetenschap voor, daar bestaat geen enkelvoudige oplossing. Daar bestaat alleen de oneindige hoeveelheid mogelijkheden die elk mens heeft in zijn of haar leven. Daar zit de keuze wel of geen OBi (Onvoorwaardelijk Basisinkomen) invoeren.

Mensen hebben een instrumenteel redelijk deel in hun denken. Ook wel de linker hersenhelft genoemd. Karakteristiek van dat denken is dat het dol is op cijfertjes, weetjes, vergelijkingen, vergelijken, meten, puzzelen, lijnen, volgorde, orde in het algemeen.
Mensen hebben ook een associatief deel van hun denken. Ook wel de rechter hersenhelft genoemd. Dat deel van ons denken wat rond fladdert als een vlinder. Het is het deel van ons denken dat eigenlijk gewoon alle indrukken opneemt en dat heerlijk vindt. Het deel wat de speculaas die je ruikt bij je huidige kopje koffie waarvan dat deel van je brein al besloten had dat dit wat slappe koffie is naar jouw smaak je een beeld voorschotelt van je oma die dood is en waar we toch samen wel een mooie begrafenis voor hebben gehad waarin alleen de bloemen tegenvielen voor dat geld notabene zoals tante Sjaan — wat een smaak in kleding en parfum, wat een walm gaf ze af, veel te veel opgedaan natuurlijk, heeft dat mens toch — ook al opmerkte maar ja, die is wel erg op de penning dat ze altijd bewaarde in haar geliefde koekdoos, zo’n mooie blikken met van dat reliëf in het blik gemaakt en dan geschilderd maar die was al versleten na al die jaren.
Dat deel van je denken dus.

Naast dit instrumenteel redelijke en associatieve denken hebben we nog meer denken. Dat is denken wat wij over het algemeen afdoen als intuïtie, onderbuikgevoel of hoe het ook genoemd wordt. Het is waardeloos en ook weer niet. Echte ondernemers, onderzoekers, avonturiers gaan altijd op dat denken af. Althans, dat zeggen ze of wordt gezegd.
We weten eigenlijk slecht wat we met dat denken aan moeten. Technisch hebben we daar natuurlijk namen voor bedacht. Ons instrumenteel redelijke denken en associatieve denken is ons celebrale denken. De hoogste denkfunctie die we hebben kunnen ontdekken bij onszelf. Hoog is goed zijn wij van onszelf gaan geloven. Vandaar dat wij het meeste waarde aan het celebrale denken hechten. Ons zoogdier brein en reptielen brein zijn echter twee breinen die duidelijk aanwijsbaar zijn. Het zijn echter ‘lagere’ breinen. Minder waard dus. Vanzelfsprekend. Het samenstel van het zoogdier denken en het reptielen denken is ons limbische denken.
In meer recente jaren hebben we meer aandacht voor dit denken en deze breinen. Vooral omdat psychologische oorlogsvoering en reclame het meeste profijt hebben van het beïnvloeden van dat denken. Het denken wat zonder woorden is. Het denken en de breinen die voor de vitale lichaamsfuncties en het functioneren daarvan essentieel is. Het denken wat geen mitsen en maren kent. Je haalt adem of niet. Je hart klopt of niet. Je bent heel of niet. Je integriteit bestaat of niet. Respect is aanwezig of het ontbreekt. Geen ja maar, mits, tenzij, met uitzondering van. Aan of uit. Binair in feite. We kopen dat wasmiddel, die auto, die jurk, die schoenen, dat huis, … of niet. Alle wasmiddelen zijn in essentie uitruilbaar. Net als auto’s, jurken, cosmetica, schoenen, enzovoort.
Met dat je het leest ga je al steigeren. Want dat is wat je geleerd is, wat jouw celebrale brein is ingeprent. Jouw auto, schoenen, enzovoort heb je bij je volle verstand gekocht. Het zijn uitingen van jouw rationele gedrag en van jouw smaak. Toch?!

Wat heeft dit hele verhaal over onze breinen en niveaus van breinen nu te maken met het OBi? Alles of niets. Wat het is, is afhankelijk hoe je wilt kijken. Voor mij, nu in dit artikel, heeft het verhaal over onze breinen alles met het OBi te maken. Het geeft namelijk wat mij betreft een inzicht in de reden waarom Nederlanders als gemeenschap zo’n moeite hebben met het invoeren van het OBi. Het is iets wat mij als voorstander van het OBi bezig houdt.
Waarom? Gewoon nieuwsgierigheid, fascinatie voor het menselijk besluiten. Ook omdat wat mij betreft het OBi morgen mag worden ingevoerd. Waarom? Mijn enige, echte antwoord daarop is: “Daarom!”
Deze redeneerwijze ken je vast nog wel. Je bent ook nog bekend met de machtsvariant van deze redeneerwijze: “Omdat ik het zeg!” Meestal door je ouders gebruikt in je jonge jaren. In je volwassen jaren neemt het vele andere vormen aan waarbij gedaan wordt of het jouw keuze is om te buigen of je integriteit te handhaven. Meestal laten we over onze integriteit lopen aangezien ons dat vanaf kinds af aan zo ingepeperd is. Recht zitten, armen over elkaar, stil zijn, doen wat je gezegd wordt. Met beloningen als je een hele dag dat volhield. Wat mij betreft is dit precies de kern van het probleem van alle discussies aangaande het OBi. Ze hebben de schijn van redelijkheid, wetenschappelijkheid, gedegen analyse en gewogen conclusies. Hoewel allemaal met de beste intenties en op basis van veel werk gedaan, uiteindelijk allemaal franje.
Het OBi heeft namelijk met waarden te maken waar het limbische brein over gaat. De meest vooraanstaande waarden zijn vrijheid, gelijkheid en broederschap. In het verlengde daarvan liggen integriteit, openheid, helderheid, echtheid, verbondenheid, compassie. Allemaal binaire waarden. Ze bestaan wel, of ze ontbreken. Hoe we het ook wenden of keren, ons limbisch systeem heeft gewoon gelijk. Gelijk wanneer het ‘zegt’ dat over het algemeen genomen alle genoemde waarden ontbreken in onze huidige Nederlandse maatschappij. Een volledig onredelijk besluit. Net zo onredelijk als onontkoombaar. Want niemands limbische brein doet aan mitsen, maren, tenzij‘s. Het doet aan ja of nee, aan of uit, aanwezig of afwezig. Redelijk? Onredelijk.

Geert-Jan van der Wolff, 1 februari 2018

Het bericht Waarom de invoering van het Basisinkomen een onredelijk besluit is. verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.