Waarom klimaatactivisten voor het basisinkomen zouden moeten zijn.

In de blogpost “Angst voor klimaatverandering en wat klimaatconferenties kunnen aanpakken”[1] merkte ik op dat het nieuws over klimaatverandering ons heeft verontrust omdat het idee van klimaat zorgt voor betrouwbaarheid en stabiliteit te midden van de anarchie van het weer.

In dit artikel betoog ik dat enige stabiliteit alleen kan worden bereikt door een verandering in politieke en economische omstandigheden.

Ik kreeg de inspiratie bij het beluisteren van het radioprogramma “Punkt eins” op klimaatconferenties over “Ö1”.[2] Van de uitgenodigde gasten, een filmmaker en iemand die al jaren aan conferenties deelneemt, vernam ik heel over deze onderhandelingen en hun processen, maar het was weinig inspirerend ten opzichte van klimaatverandering.

Het feit dat de armen en de zwakken bijzonder worden getroffen door extreme weersomstandigheden is tragisch genoeg. De conclusie hieruit, dat men de klimaatverandering steeds meer moet bestrijden, is begrijpelijk. Maar het laat ook zien hoe de angst voor klimaatverandering ons prioriteiten stelt: het urgente probleem van armoede is niet opgelost. We weten ook dat de gemiddelde CO2-uitstoot per hoofd van de bevolking meestal het hoogst is in samenlevingen waar de ongelijkheid groot is.

De visie volgens meneer L.

Bijzonder spannend aan de show “Punkt eins” zijn de oproepen van de luisteraars die vragen stellen aan de uitgenodigde experts en de andere gastsprekers.
Eén van deze oproepen kwam van een zekere meneer L., die zijn standpunt uiteenzette en daarmee zijn visie op een samenleving in de klimaatverandering. Land en grondstoffen in deze wereld moeten het algemeen welzijn dienen, en degenen die profiteren van de exploitatie van natuurlijke hulpbronnen – omdat ze land bezitten – zouden anderen daarvoor moeten compenseren.

Volgens L. zou deze vraag naar rechtvaardigheid kunnen worden gerealiseerd met een onvoorwaardelijk basisinkomen (OBi). Zoals één van de grondleggers van de Verenigde Staten, Thomas Paine, schreef, zou het een erkenning zijn van het feit dat de hulpbronnen van deze wereld van ons allemaal zijn.

Ongekende kruispunten.

De kruispunten tussen klimaatverandering en onvoorwaardelijk basisinkomen werden verkeerd geïnterpreteerd in de haast die een live-uitzending vandaag vereist, hoewel mensen, zoals de beller meneer L., hebzucht, buitensporigheid, egoïsme, winst en jaloezie, een groot maatschappelijk kwaad noemen en dat daar volgens hen de verantwoordelijkheid lag voor de Klimaatverandering . Iedereen was het ermee eens: overmatige consumptie van hulpbronnen en morele brutaliteit gaan hand in hand.

Aan de andere kant zou er het Onvoorwaardelijk Basisinkomen zijn (OBi), wat ons gemeenschappelijk welzijn en de waarde van solidariteit die eraan ten grondslag ligt zou kunnen versterken, en ook de maatschappelijke destructiviteit van afgunst zou kunnen wegnemen. Met een OBi garandeert een samenleving haar leden een regelmatig inkomen, genoeg om fatsoenlijk van te leven, zonder dwang tot tegenprestatie.

Vasectomie tegen klimaatverandering

Terug naar meneer L., die uit de zending werd verwijderd met de woorden dat hij zijn utopische wens maar tot Christus moest richten. Klimaatverandering moest worden tegengegaan, legde de volgende beller uit met de vraag naar een verplichte vasectomie voor alle mannen boven de 40.

Het onderliggende idee van het beheersen van de bevolkingsgroei – meestal geflankeerd door racistische uitspraken over “degenen daar beneden” (lees het Zuidelijke halfrond) – mist nauwelijks een discussie over klimaatverandering. Het Chinese éénkindbeleid van de twintigste eeuw is tot nu toe het meest succesvolle klimaatbeleid geweest, ervan uitgaande dat de klimaatverandering en de mensen worden gereduceerd tot CO2.
Er is niets op zich om het over gezinsplanning te hebben, maar met een aanbeveling tot “castratie” maak je op dit soort gesprekspannel weinig vrienden.
Het verwijzen naar Jezus is realistischer, zelfs als het onvoorwaardelijke basisinkomen voor velen klinkt als domme praat. Maar hoe serieuzer men omgaat met de argumenten van de voorstanders, hoe overtuigender ze worden. In termen van klimaatverandering, kon het Obi, de gasten van de show zowel tevreden stellen in de mogelijkheden om de vereiste waardenormen te veranderen, als in de subliminale hunkering naar stabiliteit – zelfs zij die vandaag tegen een onvoorwaardelijk basisinkomen argumenteren. Het garandeert het bestaan en de deelname van iedereen in het sociale leven.

Controversieel onder klimaatactivisten

Klimaatactivisten zijn verdeeld in hun mening over het onvoorwaardelijke basisinkomen, wat deels te wijten is aan de heterogeniteit van de klimaatbeschermingsbeweging en aan de andere kant aan het verband tussen klimaatverandering en broeikasgasemissies. Het feit dat broeikasgassen zoals CO2 hun naam niet voor niets dragen en dat zij verantwoordelijk zijn voor een groot deel van het broeikaseffect, is decennia lang het onderwerp geweest van een gekwalificeerde wetenschappelijke consensus. Maar hoe we omgaan met deze kennis, en hoe we deze politiek vertalen, zal en zal altijd het onderwerp van debat zijn.

Een argument van de OBi-sceptici onder de klimaatactivisten is als volgt: het basisinkomen zou geen goed klimaatbeleid zijn, aangezien de impact van een samenleving met een OBi op CO2-emissies onduidelijk is. De emissies kunnen zelfs toenemen met BGE.

Niet alleen klimaatactivisten zien in de taak van het klimaatbeleid het bevorderen van processen die minstens CO2-neutraal zijn, dat wil zeggen, de som van dat wat vrijkomt in de atmosfeer en, bijvoorbeeld, dat wat vastgehouden wordt in de bodem, mag niet groter zijn dan nul in alle subprocessen. Het feit dat aardgas bijvoorbeeld wordt verbrand met een lagere uitstoot dan kolen, wordt slechts met tegenzin genoteerd.

CO2-neutraliteit tegen elke prijs?

Echter, met de in principe correcte vraag naar CO2-neutraliteit, zou het ook mogelijk zijn om processen te voorkomen die anders een ongeplande en onvoorspelbare CO2-reductie zouden hebben.
Toen de bekende klimaatonderzoeker Ottmar Edenhofer in de Süddeutsche Zeitung sprak over de noodzaak om het perspectief mbt het klimaatbeleid uit te breiden, geloofde ik aanvankelijk dat hij een vergelijkbare redenering zou volgen. Waarschijnlijker, met het oog op de mislukte onderhandelingen van de Jamaïca-coalitie, eiste hij dat deze coalitie in Duitsland zou worden gestopt: “Dat is de enige manier om de wereld te redden – en Duitsland.

Jamaica-coalitie is een term die betrekking heeft op de binnenlandse politiek van Duitsland na 1995. Het is de benaming voor een coalitie tussen de politieke partijen CDU/CSU, FDP en Bündnis 90/Die Grünen. (bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Jamaica-coalitie

Verandering in perspectief.

De metafoor van het perspectief is nog steeds goed. Vanuit een ander perspectief kan het OBi worden gezien als een instrument voor het klimaatbeleid in termen van broeikasgasreductie. Het kan een positief neveneffect op de CO2-uitstoot hebben. In het volgende wil ik als een gedachte-experiment de vraag onderzoeken hoe een OBi ons gedrag, onze consumptie en dus de CO2-uitstoot beïnvloedt. Ik nodig u uit om zeven stellingen in het forum te bespreken en meer toe te voegen.

Stelling 1: Een maatschappij met OBi vermindert het ‘frustratie-winkelen’
De meeste mensen zijn er bekend mee: het gevoel van frustratie of beloningsaankopen, niet per ongeluk in het Engels ‘retail-therapie’ genoemd, duurt nog enkele dagen en weken. Als het effect voorbij is, moeten er nieuwe ‘dingen’ worden geproduceerd, vaak worden consumentenleningen opgenomen.

Een reden voor deze aankopen ligt voor de hand: de ene beloont zichzelf of geeft zichzelf een goed gevoel, bijvoorbeeld voor een beetje zinvol betaald werk. Als ik daarin ontevreden ben, maar de situatie weet niets te veranderen, heb ik nog steeds het koopplezier. De behoefte aan meer zin in het leven zou ook de achtergrond kunnen zijn van een verkorte werkweek van de huidige voltijdse werknemers, die zou worden verwacht op basis van enquêtes ivm de invoering van een OBi. Het verminderen van frustratie-aankopen zou een vermindering van het verbruik en de productie van gekochte goederen als compensatie betekenen.

Stelling 2: Het OBi s goed voor reparaties en maakt verbruiksvermindering mogelijk
Omdat er meer vrije tijd zou zijn met een OBi, kunnen dingen worden gerepareerd in plaats van weggegooid. De omvang van dit effect houdt onder meer verband met de financiering van het OBi. Als het OBi hoofdzakelijk wordt gefinancierd via een verbruiksbelasting en als belastingvrijstelling voor elke belastingbetaler, dat wil zeggen consumenten die worden betaald, is het paradigma van het belastingparadigma van werk naar consumptiegerichte reparatiediensten goedkoper dan nieuwe aankopen.

Consumptievermindering zou eigenlijk worden beloond met het OBi – omdat elke persoon zelf zou kunnen beslissen hoeveel belasting hij bereid is te betalen en ook: hoeveel hij wil consumeren. Algemene verbruiksvermindering zou resulteren in een lagere OBi. Omdat dit terugkeert naar prijzen, zou er weinig verandering in de koopkracht van het individu zijn. De economie zou op een gezonde wijze krimpen.

Stelling 3: Het Obi vermindert de uitstoot van woon-werkverkeer
Miljarden kilometers woon-werkverkeer alleen om betaalde arbeid te verrichten, zouden in twijfel worden getrokken met het OBi. In Duitsland reizen pendelaars bijvoorbeeld meer dan duizend keer per dag naar de maan. En omdat het inkomen bij mensen plaatsgebonden is, kan het ook worden opgevat als een instrument tegen plattelandsvlucht met alle gevolgen van dien, zonder de complexiteit van het fenomeen van de uittocht op het platteland te onderschatten.

Stelling 4: Het Obi versterkt het gemeenschapsgevoel.
Samen slagen we erin dat de doen wat individueel niet kan “Ook omdat het gevoel van gemeenschap wordt versterkt door het OBi – we garanderen het elkaar en onvoorwaardelijk – kan een vermindering van de materiële consumptie worden verwacht door gedeelde dingen zoals woonruimte, auto’s, gereedschap, enzovoort.

Stelling 5: Het Obi als opstarthulp en open source.
Wie goede ideeën heeft, moet nu octrooien aanvragen om van zijn werk te leven. Hij moet zijn intellectuele eigendom beschermen. Omdat het levensonderhoud in ieder geval wordt gewaarborgd door het onvoorwaardelijke basisinkomen, zou men zijn idee, zoals software, niet tegen elke prijs moeten patenteren. Het is ook gemakkelijker om goede ideeën te delen en er ook aan te werken, omdat iedereen een basisinkomen ontvangt en het dus eenvoudiger wordt om gezamenlijke projecten te financieren. Het OBi zou een levenslange opstarthulp zijn voor hobbyisten en ondernemers.

Stelling 6: Het Obi bevordert milieuvriendelijk ondernemen.
Milieu-onvriendelijk gedrag wordt steeds vaker afgekeurd, het wordt als immoreel beschouwd om een SUV te besturen of een mazoutketel te gebruiken. Vaak wordt men echter gedwongen om dit te doen door externe omstandigheden. Dit geldt voor zowel particulieren als bedrijven. Het OBi dwingt bedrijven nu om zich te gedragen volgens de waarden van werknemers, klanten en eigenaren. Als een bedrijf er te sterk of permanent van afbuigt, zouden de consequenties meer coherent zijn dan ze nu zijn, omdat de macht verschuift naar werknemers die worden beschermd door het OBi. Zelfs vandaag verliezen bedrijven die niet voldoen aan een bepaald niveau van bedrijfsmilieu en sociale verantwoordelijkheid hooggekwalificeerde betaalde werknemers, zoals gehoord in een paneldiscussie van het Alois Mock Institute in oktober 2017. Veel bedrijven zouden milieubeheer dan ook waarderen als een zaak van waarde, omdat milieubelastende concepten in een samenleving die dit gedrag verbiedt, alleen kunnen worden gehandhaafd met hogere lonen – en dus met prijzen.

Stelling 7: Het Obi faciliteert mileubewust ecologisch leven en milieuactivisme.
Iedereen die een betaalde baan heeft, milieubewust leeft en zelfs actief betrokken wil zijn bij de bescherming van het milieu, weet wat hem hindert: het gebrek aan kostbare tijd. Het onvoorwaardelijke basisinkomen stelt de ontvangers – wij allen – in staat de nodige tijd te nemen, omdat een basis inkomen tot het einde van het leven is gewaarborgd. Zelfs voor degenen die geen zin meer hebben in hun werk en die vanwege slechte arbeidsomstandigheden denken aan het beëindigen of heronderhandelen van het contract, biedt het OBi de mogelijkheid voor meer vrijheid en tijd.

Antithese: mensen met een OBi zouden meer consumeren
Dat is denkbaar, vooral in het begin, maar er zou kunnen worden belast op de verbruiksbelasting die schadelijk is voor het milieu en hoger. Reeds vandaag eist het Duitse Federale Milieuagentschap een hogere belasting op de toegevoegde waarde op vlees en melk. De kansen die gepaard gaan met een onvoorwaardelijk basisinkomen zijn dus sterk afhankelijk van het ontwerp of de financiering. Met de verschuiving van het belastingparadigma van werk naar consumptie, zou de giftige angel jaloezie kunnen worden uitgetrokken: hoewel er betalers en ontvangers zijn in het stelsel van inkomstenbelasting, zouden we elkaar altijd in het verbruiksbelastingstelsel het OBi vergoeden.

Nog steeds controversieel?
Voor milieubewuste burgers zou het onvoorwaardelijke basisinkomen het ontbrekende “besturingssysteem van duurzaamheid” zijn, daar is de Duitse publicist Adrienne Göhler van overtuigd. Het zou de juiste raamvoorwaarden creëeren voor een reductie van broeikasgassen. Ook luisteraar L. ziet ziet het zo. Het zou mensen meer bereidwillig maken om te veranderen, zonder de richting aan te geven, meent ook de Oostenrijkse klimaatonderzoeker Helga Kromp-Kolb.

Mathis Hampel behaalde een doctoraat in aardrijkskunde en wetenschap aan het King’s College in Londen, waar hij een proefschrift schreef over de interacties tussen klimaatwetenschap en politiek.

Auteur: Mathis Hampel

Bron: https://mobil.derstandard.at/2000068205444/Warum-Klimaaktivisten-fuer-ein-bedingunglsoses-Grundeinkommen-sein-sollten

Vrije vertaling: Christina Lambrecht

Het bericht Waarom klimaatactivisten voor het basisinkomen zouden moeten zijn. verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.