Bij de bijeenkomst op 11-9 over rekenmodellen voor het basisinkomen kon Leon Segers niet aanwezig zijn. Daarom mailde hij zijn opvattingen, die hieronder volgen.
De berekeningen, waarvoor Leon overigens alle waardering uispreekt, zeker voor de gedetailleerde wijze waarop ze zijn uitgevoerd, hebben aan de inkomenskant allemaal een forse “inkomstenbelasting post”. Dit baart hem zorgen als het gaat over de verwezenlijking; immers we moeten hier rekening houden met de calculerende burger. Zoals iedereen weet is bij de huidige regelingen, iedereen die een uitkering heeft, verplicht om ev. “bijverdiensten” te vermelden bij de uitkeringsinstanties en vervolgens ook om deze aan te geven op zijn aangiftebiljet voor de IB. Leon en ik zouden degenen die dat laatste verzuimen (meestal ook het eerste..) niet de kost willen geven.
Bij invoering van een OBi ligt het dan ook voor de hand dat degenen die (naast het OBi) andere inkomsten hebben deze niet of slechts zeer mager zullen aangeven, tenminste als ze daar dan vervolgens (fors) belasting over moeten betalen. Als het gaat over loondienst en dan vervolgens loonbelasting, kan dit nog wel meevallen omdat “de werkgever” deze loonbelasting als kosten kan aftrekken van zijn winst, maar voor de “vrije jongens”, waarvan er alsmaar meer zijn (en nog meer zullen komen) ligt aangeven en dan dus (inkomsten)belasting betalen, veel minder voor de hand. In deze sector is nu naar schatting van Prof. Heertje meer dan 60 miljard aan “zwarte” inkomsten, inkomsten dus waarover geen (inkomsten)belasting wordt betaald. Bij de invoering van een OBi zoals nu wordt voorgesteld zal deze post naar redelijke verwachting gigantisch toenemen, waardoor aan de inkomstenkant grote gaten zullen vallen.

Bij verder nadenken en voor mensen die de praktijk enigszins kennen, is een OBi systematisch onverenigbaar met het systeem van inkomstenbelasting, vanwege de uitholling van de heffingsbasis dus.

Om deze stelling mede nader te onderbouwen, het volgende citaat van Frank Scholtens : Hoe het OBI te financieren?

Een basisinkomen in combinatie met het huidige systeem waarin arbeid wordt belast gaat mijn inziens niet werken. Een onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen gaat wellicht wel werken indien we het principe loslaten dat arbeid moet worden belast. Waarom belasten we arbeid eigenlijk? We willen toch graag dat iedereen werkt ? Dan is belasten niet echt zinvol. Maar wat is werk eigenlijk ? Is dat uitsluitend een regelmatige activiteit die door de overheid wordt belast?
Een basisinkomen is misschien wel te realiseren als we het dogma werk, en belasting op werk loslaten. We zouden het kunnen realiseren door belasting te gaan heffen op dingen die we juist niet willen, zoals vervuilende producten en vervuilende activiteiten. Volgens het principe de vervuiler betaalt kunnen we een variabele heffing invoeren die het basisinkomen financiert en die tevens er voor zorgt dat we naar een duurzame en schone samenleving toegroeien.
Behalve een schone samenleving, immers schoon en hergebruik is goedkoper, krijgen we dan ook een eerlijker samenleving, waar werk altijd loont, bijklussen mag en zwart werk niet meer bestaat. Tel uit uw winst. Het huidige op eeuwige groei gebaseerde model, waarin enkelen alles krijgen en anderen niets, is allang over de datum en stinkt. Dit nieuwe samenlevingsmodel verdient een kans.
(bron Facebook, groep Nederlandstalig Netwerk Basisinkomen, 7 juni 2016)

Leon is dus niet de enige die over deze combinatie valt! De conclusie is: “inkomstenbelasting en OBi zijn onverenigbaar”. Deze conclusie is overigens in zijn effect niet zo dramatisch als het lijkt. In de Nederlandse nationale rekeningen is de post “inkomstenbelasting” verwaarloosbaar, zeker met het huidige systeem van hypotheekrente-aftrek is de inkomstenbelasting veelal negatief. Dat betekent dat er in totaal meer loonbelasting wordt betaald (dat heet “ingehouden”) dan aan inkomstenbelasting verschuldigd is. Of met andere woorden : bedrijven betalen (toch) ± alle belastingen zowel loonbelasting, als sociale lasten, als BTW en dan ook nog Vennootschapsbelasting. De bedrijven rekenen die belasting door in hun prijzen (uiteraard).

De manier waarop die belastingen nu “verdeeld” zijn, hebben tot gevolg dat producten die arbeidsintensief zijn (met relatief veel arbeid worden gemaakt), het merendeel van de belastingen “dragen”; zowel inkomsten/loonbelasting, sociale lasten als het merendeel van de BTW drukken immers op de lonen op het werk, dus ook op met name de producten van de arbeid. Deze manier van belastingverdeling werkt in de hand dat arbeid wordt vervangen/uitgeschakeld door lage lonen-arbeid c.q. door automatisering/robots. Maar vervolgens wordt ook door onze manier van “belonen”, het kapitaal/ de robots steeds meer en de lonen (de mensen) alsmaar minder “beloond”. Dat de ontwikkelingen die kant uitgaan wordt dus voor een belangrijk deel in de hand gewerkt door wijze van belastingheffing.

Wij moeten dus volgens Leon op een andere manier belasting gaan heffen, laat de robots bv. ook sociale lasten betalen, immers dan “houden” we de verhoging van de productie en de productiviteit (via die belasting) ter verdeling over. Die verdere verdeling moet dan natuurlijk niet via de lonen geschieden (zoals nu automatisch gebeurt) maar eerder via de mensen die vervangen zijn door robots of zo.
Enfin via een OBi natuurlijk.

Leon werkt aan een model dat (grond)stoffen e.d. belast (dus belasting op niet-arbeid i.i.g.). Maar je kunt ook denken aan andere belastingmiddelen zoals Tobintax, overdrachtsbelasting, poortjes bij autowegen, erfbelasting, beursbelasting, vermogensbelasting etc.
Leon is stellig van mening dat we de samenleving anders moeten inrichten en dat een onderdeel daarvan het OBi moet zijn; dan zal er vervolgens ook een hele andere, een nieuwe manier van samenleven (kunnen) ontstaan waarin de macht van het privé kapitaal (voor een groot gedeelte) vervangen zal worden door de macht van de “gekapitaliseerde” mensen (menselijk kapitaal zoals dat tegenwoordig heet dwz. de mensen zelf).

Bron: Leon Segers, e-mail geredigeerd door Reyer Brons op 26-10-2016

Het bericht Basisinkomen en inkomstenbelasting gaan niet samen verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.