De rijken worden rijken en de armen armer. Dat laat ook Joop Böhm niet onberoerd. Het gevaar bestaat dat de democratische rechtsstaat zo sluipenderwijs wordt uitgehold. Voer daarom een universeel basisinkomen in, stelt hij voor, een beleid waarvan het UBI een onderdeel is, kan de tweedeling verminderen!
Onze democratie is in gevaar. Wat een halve eeuw geleden nog een democratische rechtsstaat mocht heten dreigt te verworden tot een olichargie. Het achterblijven van de lonen bij de aantrekkende economie is het gevolg van politieke keuzes, betoogde onderzoeksjournalist Mirjam de Rijk in het tv-programma Buitenhof van Paaszondag, 1 april 2018. Volgens Buitenhof draait de Nederlandse economie als een tierelier. We merken dit alleen nog niet echt in onze portemonnee.
Ook Klaas Knot van DNB (De Nederlandse Bank) en de directeur van het het Internationaal Monetair Fonds (IMF), Christine Lagarde, pleitten daarom al voor een stijging van de lonen. In tegenstelling tot de lonen, stijgen de bedrijfswinsten wel. De discussie over de verdeling tussen arbeid en kapitaal lijkt daarmee weer terug van weggeweest.
Aan het debat in Buitenhof namen Sylvester Eijffinger, hoogleraar financiële economie, Bas van Bavel, hoogleraar transities van economie en samenleving en onderzoeksjournalist Mirjam de Rijk deel. Laatstgenoemde stelde dat van het Bruto Nationaal Product (BNP) al tientallen jaren een steeds groter deel naar beleggers gaat en een steeds kleiner deel naar werknemers en uitkeringsgerechtigden.
Professor Eijffinger wees er in de uitzending op dat zijn grafieken al sedert begin jaren 70 (!) een gat laten zien tussen de productiviteits- en loonontwikkeling als gevolg van de technische vooruitgang.
Zijn collega Van Bavel verbaasde zich erover dat het in de afgelopen decennia niet is gelukt om aan de technische ontwikkeling een positieve draai te geven. Negatieve effecten blijven domineren:
- de koopkracht stagneert;
- het Bruto Nationaal Inkomen (BNI) komt voornamelijk bij de allerhoogste top terecht.
“We hebben ervoor gekozen het krachtenspel tussen kapitaal en arbeid over te laten aan de markt en dat leidt ertoe dat de sterkste, in dit geval het kapitaal, de overhand krijgt”, aldus Bas van Bavel. “Als arbeid wordt belast met 40% en kapitaal met 10%, dan levert een verschuiving van arbeid naar kapitaal de overheid per saldo een verlies op van 30 cent per euro.”
Partij 50PLUS is het hiermee eens en zet zich daarom in voor herstel van de fiscale balans tussen burgers en bedrijven. Kamerlid Martin van Rooijen stelt: “Publieke armoede en private rijkdom is een hardnekkige en deprimerende maatschappelijke trend. Dat willen we niet meer en moet omgedraaid worden. 50PLUS wil dan ook dat het kabinet de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting schrapt en nog eens héél kritisch kijkt naar de enorme tariefsverlaging voor de winstbelasting … ”
Zelfs De Telegraaf vroeg zich op zaterdag 31 maart af: “Economie op stoom: tijd voor loongolf?”
Voor Han Busker van FNV is het duidelijk: “De lonen moeten omhoog want de werkenden in Nederland verdienen meer.”
Terwijl Hans de Boer van VNO-NCW tegenwerpt: “Bedrijven leveren hun deel. Het echte probleem zit elders.”
Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) legt de vinger op de zere plek: “Het beleid moet erop gericht zijn om de tweedeling te verminderen en de loongroei te ondersteunen.”
Het is jammer dat nergens het Universeel Basisinkomen (UBI) als oplossing wordt aangedragen. Juist het UBI vermindert de tweedeling en geeft de bevolking meer koopkracht, waardoor de economie op natuurlijke wijze tot bloei komt. Veel van de bijeen gelobbyde subsidies, die zijn gebruikt om de zieltogende economie te stimuleren, kunnen dan voor andere doeleinden worden aangewend. Anderhalf jaar geleden maakte Syp Wynia zich al zorgen over onze lobbycratie onder de titel: “Waar blijft de ontmanteling van lobbystaat Nederland?”
Joop Böhm
Amersfoort, 10 april 2018
Het bericht Onze democratie staat op de tocht! verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.