Op de laatste vrijdag in september 2016 besloot de Nederlandse regering om experimenten met een ‘regelarme’ bijstand op beperkte schaal en onder strikte voorwaarden mogelijk te maken. Mevrouw Jetta Klijnsma (PvdA), staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, heeft daartoe het Ontwerpbesluit experimenten Participatiewet naar de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer gestuurd. In het besluit staat een overzicht van de doelstellingen, voorwaarden en regels. Zodra de beide Kamers van het parlement akkoord zijn met het voorgestelde kader, zal de staatssecretaris toestemming geven om met de experimenten te beginnen. Misschien al vanaf 1 januari 2017.

Veel betrokkenen bij de experimenten (wetenschappers, activisten, gemeenteraadsleden, wethouders, ambtenaren) zijn kritisch over het Ontwerpbesluit. Om aan de bezwaren van vooral de VVD (een notoire tegenstander van een basisinkomen) tegemoet te komen, is de oorspronkelijke opzet van de experimenten drastisch gewijzigd.

In het nu geformuleerde Ontwerpbesluit wil de Staatssecretaris antwoord op de volgende vragen:

• in hoeverre leidt de interventie (de beleidsmaatregel) in de onderzoeksgroepen tot regulier, betaald werk en
• tot volledige onafhankelijkheid van de bijstandsuitkering?

Een maximum van 25 gemeenten, of 4% van het totaal aantal Nederlandse bijstandsgerechtigden, mogen deelnemen aan de experimenten. Volgens Statline (de elektronische databank van het Centraal Bureau voor de Statistiek), ontvingen in december 2015 546.090 mensen een bijstandsuitkering; ongeveer 21.843 mensen kunnen dus deelnemen aan de experimenten. Alleen gemeenten die de Participatiewet naar de letter uitvoeren mogen meedoen aan de experimenten. De duur van het project is vastgesteld op twee jaar. Betrokkenen bekritiseren dit als ‘te kort’.

Elk experiment kan bestaan uit zes groepen. Grotere gemeenten maken gebruik van alle zes de groepen, voor kleinere gemeenten zijn drie voldoende. Bijstandsgerechtigden worden willekeurig toegewezen aan een van de volgende groepen:

• Een groep die is vrijgesteld van formele verplichtingen om werk te vinden. Dit is de ‘ontheffingsgroep’. Zij worden tijdens de experimenteerperiode niet onderworpen aan sancties die normaal worden uitgedeeld als de gemeente vindt dat een persoon in gebreke blijft bij het zoeken naar betaald werk. Echter, na zes en eventueel opnieuw na twaalf maanden, controleert de gemeente of de deelnemer voldoende inspanningen heeft geleverd om betaalde arbeid te vinden. Wanneer iemand te weinig activiteiten heeft ondernomen, wordt hij of zij uit het experiment gezet;
  – Een groep, de ‘intensiveringsgroep’, die tijdens de experimenteerperiode te maken zal krijgen met extra verplichtingen en taken richting werk en re-integratie op de arbeidsmarkt. (Hier een inkijkje in de ‘producten’ die bijvoorbeeld de gemeente Noord-Beveland op dit punt te bieden heeft). In de praktijk zal dit neerkomen op minstens een verdubbeling van het aantal contacten met ambtenaren, die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de Participatiewet;
• Een groep, de ‘vrijlatinggroep’, die toegestaan wordt om naast hun bijstandsuitkering 50 procent van hun inkomsten uit arbeid te houden met een maximum van 199 euro per maand voor alleenstaanden en 142 euro voor gehuwden. Dat is slechts € 71,- per persoon voor iemand die gehuwd is en minder dan het wettelijk minimumloon waarom betrokkenen gevraagd hadden;
• Een combinatie van bovenstaande groepen, waarbij de eerste twee groepen (de ontheffingsgroep en de intensiveringsgroep) altijd gecombineerd moeten worden in een experiment;
• Een controlegroep;
• Een referentiegroep bestaande uit bijstandsgerechtigden die in dezelfde gemeente wonen, maar niet deelnemen aan het experiment.

Bijstandsgerechtigden ondertekenen een verklaring waarin staat dat hun deelname geheel vrijwillig is. Het is echter verboden om tijdens het experiment te stoppen. Deelnemers zullen gedurende het project hun normale uitkering blijven ontvangen (Sjir Hoeijmakers, e-mail communicatie).

Betrokkenen blijken niet blij met het voorgestelde raamwerk voor de experimenten. In een brief, gericht aan de volksvertegenwoordigers in de beide Kamers, betogen wetenschappers van de vier samenwerkende universiteiten (Tilburg, Utrecht, Groningen en Wageningen), dat betrouwbaar wetenschappelijk onderzoek binnen het voorgestelde kader niet kan worden gedaan.

Zo heeft Professor Dr. Ruud Muffels van de Universiteit van Tilburg kritiek op de introductie van een groep met meer overheidscontrole. “De gevolgen van sancties zijn uitgebreid onderzocht. Ik vraag me af wat deze ingreep toevoegt. Wat wil je weten? Het zal ook de interpretatie van de resultaten van het onderzoek bemoeilijken. Als vrijheid gevolgen heeft … De deelnemer kan na een jaar worden uitgesloten van het experiment wanneer hij of zij ‘niet ‘actief genoeg’ is bij het zoeken naar een betaalde baan. Dus deze lijn van onderzoek kan niet getest worden. Het kan ook zorgen voor een ethisch dilemma, want we zijn op zoek naar vrijwilligers voor het onderzoek, en we moeten de consequenties van hun deelname voor hen verduidelijken.” Betrokkenen vrezen dat hierdoor potentiële deelnemers zullen afzien van deelname aan de experimenten.

De onderzoekers roepen Kamerleden op aandacht te besteden aan hun bezwaren wanneer het Ontwerpbesluit met de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wordt besproken in de parlementaire commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenhei

Divosa (Vereniging van Leidinggevenden in het Sociale Domein) zet ook vraagtekens bij de waarde van de experimenten. “Het is moeilijker om de effecten van de experimenten te meten, want er zijn meer beperkingen dan in het oorspronkelijke plan. Experimenten met een parttime baan, het starten van een bedrijf, de zorg voor kinderen of andere familieleden mogen niet. Gezien de verhoudingen in de huidige coalitie denk ik, dat dit nu het hoogst haalbare is. Maar we hopen op een vervolg,” zegt vice-president Jellemiek Zock.

Een andere belanghebbende voegt toe: “We wilden een eenvoudige proef op basis van vertrouwen in plaats van op repressie. We wilden uitkeringsgerechtigden meer vrijheid, meer keuze, meer koopkracht geven. Nu zitten we met een flinke hoop ingewikkelde regels. Wat overblijft is een puzzel, die het moeilijk maakt om de experimenten vorm te geven en de resultaten te begrijpen. Maar we zijn blij dat we kunnen beginnen.”

De Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is wel tevreden: het voorgestelde ‘Ontwerpbesluit voor Experimenten in het kader van de Participatiewet’ is nog mijlenver verwijderd van een echt onvoorwaardelijk basisinkomen.

Dit artikel is een verkorte versie van 

NETHERLANDS: Design of BI Experiments Proposed

UPDATE

Na publicatie op Basic Income News van het Engelstalige artikel op 26 oktober 2016 zijn de ontwikkelingen doorgegaan. Hierbij enkele aanvullingen.

Eind oktober (25/10) hebben 11 wethouders in het sociale domein een open brief gestuurd aan de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid met daarin een oproep om het ‘Tijdelijk besluit experimenten Participatiewet’ aan te passen.

De vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft op 27 oktober 2016 overleg gevoerd met mevrouw Klijnsma, staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, over het ontwerpbesluit ‘Tijdelijk besluit Experimenten Participatiewet’. Het conceptverslag van deze vergadering is hier te lezen.

Sjir Hoeijmakers tweette op 28-10-2016: Goede, sterke reactie vanuit de Kamer gisteren! Dit kan zo niet

Goede, sterke reactie vanuit de Kamer gisteren! Dit kan zo niet. https://t.co/dFgCqCh8kv

— Sjir Hoeijmakers (@SjirHoeijmakers) October 28, 2016

Dinsdag 8 november 2016 wordt er gestemd over het Ontwerpbesluit (email Alexander de Roo, voorzitter Vereniging Basisinkomen).

N.B. Even iets anders. Op 4 november 2016 staat de teller bij Basisinkomen2018 op 60.026 handtekeningen. De petitie kan hier nog steeds getekend worden ! Op naar de 100.000 !!

Florie Barnhoorn, 04-11-2016

Het bericht Betrokkenen kritisch over het Ontwerpbesluit Experimenten Participatiewet verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

In Plan B, het verkiezingsprogramma van de PvdD 2017, staat een alinea over het basisinkomen: Een basisinkomen zou het mogelijk kunnen maken dat veel meer maatschappelijke activiteiten kunnen worden ontplooid die nuttig zijn voor de samenleving. Uitkeringsgerechtigden hebben nu te weinig mogelijkheden om naast een uitkering iets bij te verdienen, waardoor een parttime baan vaak niets oplevert. We willen dat werkzoekenden vrijwilligerswerk en stages kunnen doen, ook als dat werk niet direct op terugkeer naar de arbeidsmarkt gericht is. Minder uitvoeringskosten, meer helderheid voor de burger. Er komt een onderzoek naar de mogelijkheden voor het (gefaseerd) invoeren van een basisinkomen voor iedere Nederlandse burger. Pilots op dit gebied, zoals in […]

The post Partij voor de Dieren wil een basisinkomen onderzoeken appeared first on Nederlandstalig Netwerk Basisinkomen.

Naast uitgebreide berekeningen is er nu ook een eenvoudig pamflet (1 velletje tweezijdig geprint) over de betaalbaarheid van het basisinkomen. Print dit tweezijdig op een vel papier en verspreid het!

Miljoenen mensen staan positief tegenover een basisinkomen. 40 % volgens Maurice de Hond en 15 % weet het nog niet. Maar velen hebben toch in hun achterhoofd hoe moet dat gefinancierd worden Moeten dan de belastingen omhoog?
Basisinkomen is vooral een herverdeling van inkomen!

De getallen in het pamflet zijn gegrond op het VBi-rapport Basisinkomen: haalbaar en betaalbaar van april 2016, dat instemmend is besproken in de ledenvergadering van mei 2016.

Het pamflet laat eerst kort zien wat een basisinkomen van € 800 betekent en hoe dat gefinancierd kan worden.
Het is duidelijk dat dat zeker voor alleenstaanden niet voldoende is. Daarom ook wat een basisinkomen van € 1.100 betekent en hoe dat gefinancierd moet worden.

De Vereniging Basisinkomen ijvert er voor om het basisinkomen niet te financieren uit een verhoging van de loon- en inkomstenbelasting. De belasting op de factor arbeid moet juist omlaag, zodat er meer werkgelegenheid ontstaat. Door het basisinkomen wordt arbeid al fors goedkoper.

Als toekomstbeeld heeft de vereniging een basisinkomen van € 1.400. Dan kunnen alle toeslagen worden afgeschaft. Alleen een klein fonds bijzondere bijstand voor mensen die niet kunnen werken blijft dan bestaan. Voor een dergelijk basisinkomen moeten wel de vermogensbelasting en de inkomstenbelasting omhoog. Herverdeling van inkomen en vermogen.

Download de tekst van het pamflet via deze link!

Geplaatst door Reyer Brons (redactie), november 2016

Het bericht Pamflet betaalbaarheid basisinkomen verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Op het jubileumcongres van D66 van oktober 2016 is een amendement aangenomen voor een wijziging in het programma waar experimenten om te komen tot een basisinkomen duidelijker worden ondersteund. Met 650 stemmen voor en 100 stemmen tegen is de volgende tekst opgenomen in het programma: D66 ondersteunt de principes die ten grondslag liggen aan het de gemeentelijke experimenten met een basisinkomen: gelijke kansen, vertrouwen en meer ruimte voor eigen keuzes en ondernemerschap. Daarnaast kan een basisinkomen de grote complexiteit van het stelsel van sociale zekerheid verminderen. De gemeentelijke experimenten leveren nuttige ervaringen op die in combinatie met landelijk en internationaal onderzoek in de komende kabinetsperiode duidelijkheid moeten verschaffen over haalbaarheid […]

The post D66 voor experimenten om te komen tot een basisinkomen appeared first on Nederlandstalig Netwerk Basisinkomen.

Bij de invoering van basisinkomen ontstaat ruimte voor een echte debureaucratisering, om de  betutteling en beknotting van burgers door de overheid weg te nemen en het leger van ambtenaren dat hier opzit, voor ander zinvoller werk te doen omscholen.
Inkomen via betaald werk zal in de toekomst aan belang gaan inboeten. Basisinkomen is hard nodig om de burger de middelen te verschaffen zijn inkomen ‘op te krikken’. Het basisinkomen is een instrument om te kunnen blijven besteden en zo de productiecijfers, de economie in stand te houden.
De onvermijdelijkheid van het basisinkomen moet heel Nederland helpen een fundamenteel andere kijk op arbeid/werk te krijgen.

Dit is een vervolg op het eerdere PLEIDOOI van Eric Binsbergen uit september 2015 (Pleidooi voor invoering van een basisinkomen in Nederland.
Eric houdt zich aanbevolen voor suggesties om dit pleidooi te versterken (e.binsbergen@kpnmail.nl)

Samen met mijn vrouw geniet ik via de AOW een basisinkomen. Ons huishouden (geen kinderen meer in huis) heeft voor twee personen een vaste grond onder de voeten van tenminste ± €1500 per maand.
Zo’n vaste grond onder de voeten is mijn doel voor alle bewoners  in ons land: een STELSEL BASISINKOMEN dus, vanaf het 18^e jaar met de mogelijkheid -zonder verplichte tegenprestatie- individueel/ maatschappelijk bezig te zijn met

• (opnieuw) naar school te gaan, te studeren en/of daarbij
• een betaalde (deel)baan te gaan doen/houden en/of daarbij
• huisman/vrouw zijn, mantelzorger, vrijwilliger, in deeltijd
• te ‘hobbyen’, reizen te maken, cursussen te volgen en daarbij
• alleen te wonen of een woning te delen: gezin, groep/vrienden.

Dit staat mij voor ogen en daarvoor heb ik mij eind 2014 aangesloten bij de landelijke Vereniging Basisinkomen en in Amsterdam een gezelschap opgericht als onderdeel van die landelijke vereniging. Om de twee maanden komen wij bijeen in het Amsterdamse, in het Huis van de Wijk Rivierenbuurt. Ons gezelschap telt een 20-tal deelnemers. Activiteiten:

• facebook pagina RIVIERENBUURT AMSTERDAM
• artikel PLEIDOOI INVOERING BASISINKOMEN IN NEDERLAND
• flyer VOOR IEDEREEN WELVAART?
• organisatie van een symposium over BASISINKOMEN (april j.l.)
• bespreken landelijke, politieke, lokale, internationale   ontwikkelingen, successen, tegenslagen.

De laatste tijd is het basisinkomen landelijk en internationaal  veel ter sprake gekomen. Zwitserland (referendum), Finland (start  groot experiment), Nederland (artikelen Rutger Bregman c.s. in de Correspondent, de door de landelijke vereniging georganiseerde expertmeetings over de financiële haalbaarheid van een basisinkomen, het burgerinitiatief Basisinkomen2018, het plan basisinkomen van de sector Uitkeringsgerechtigden van de FNV). Alleen: CPB/SER/WRR, Universiteiten, de Hilversumse media en de Nederlandse politiek wijzen het basisinkomen bijna categorisch naar de prullenbak (zie onder andere de behandeling door de 2^e Kamer van Norbert Klein’s initiatiefnota basisinkomen en Rutte’s antwoord op Marjan Thieme’s basisinkomensvraag tijdens de algemene beschouwingen).

Recentelijk is wel door de regering besloten bij maximaal 25 gemeenten experimenten goed te keuren ter zake van de zogenaamde ‘regelloze’ bijstand. Die experimenten betreffen maar een klein deel van onze bevolking, zijn minimaal onvoorwaardelijk en het gehele huidige stelsel sociale zekerheid blijft in takt. Voor de zoveelste keer vindt een magere en tegelijk complexe poging plaats dit stelsel aan te passen, in plaats van onze sociale zekerheid met al zijn wetten, regels, toetsen etc., inclusief het eraan verbonden beleidsmatige en uitvoerende ambtenarenapparaat, werkelijk op de schop te nemen. Pas dan ontstaat ruimte voor een echte debureaucratisering, om de  betutteling en beknotting van burgers door de overheid weg te nemen en het leger van ambtenaren dat hier opzit, voor ander zinvoller werk te doen omscholen. Misschien wel naar de zorg toe? Is er geen schreeuwend tekort aan een luisterende oor voor de eenzamen onder ons, handen aan het bed, of om mensen die ondanks het basisinkomen toch in de schulden terecht komen, bij te staan en op weg te helpen naar een betere plek in de samenleving, in hun gezin?

Overigens, ‘overtollige’ ambtenaren die anders aan de slag moeten of zonder betaald werk komen te zitten, wijzen duidelijk naar het  probleem van vandaag de dag van forse structurele werkeloosheid. Wij moeten erkennen dat het genoemde aantal van 500.000 werkelozen, feitelijk 3,5x hoger is (DNB Bulletin februari 2016): ZZP-ers die meer betaald werk willen en niet-werkenden die een betaalde baan zoeken. Er is dus een enorm overschot van aanbod voor betaald werk. Maar ondanks dit overschot is er totaal geen sprake van afname van productiviteit. Robotisering, de hele it en automatisering, geeft werkgevers instrumenten in handen – zowel in de industrie als in de dienstensector – steeds meer betaalde vaste en flex banen weg te strepen zonder dat cijfers over productiviteit dalen. Inkomen via betaald werk zal in de toekomst aan belang gaan inboeten. Het basisinkomen is dus hard nodig de burger de middelen te verschaffen zijn inkomen ‘op te krikken’.  Het basisinkomen als instrument om te kunnen blijven besteden en zo de productiecijfers, de economie in stand te houden.

Deze onvermijdelijkheid van het basisinkomen moet heel Nederland helpen een fundamenteel andere kijk op arbeid/werk te krijgen. Er is een mentale hersenspoeling nodig. Betaald en niet-betaald werk staan naast elkaar en niet onder/boven elkaar. Afhankelijk van meer of minder slagen van die mentale omschakeling zal invoering van een basisinkomenstelsel rust en energie bij burgers brengen, door het besef van het hebben van vaste grond onder de voeten en ruimte voor werken aan eigen zingeving zonder verplichting van de staat tot tegenprestatie. Minder (gezondheids-)zorgkosten?

Mijn idee is dat gekozen moet worden voor een bedrag tussen de €1000 en €1500 per maand, afhankelijk van welke belastingvrije voet wordt gehanteerd. Het basisinkomen geschiedt met behoud van mogelijk een wat ruimere kinderbijslag en een ingroeiregeling voor jeugdigen vanaf 18 jaar naar die €1000/1500, toe tot aan hun 23/25ste jaar. Zo’n nieuw onvoorwaardelijk, meer of minder belastingvrij basisinkomenstelsel is haalbaar voor de in ons land wonende burgers met een Nederlands paspoort. Over Poolse arbeiders, asielzoekers, hier werkende Amerikanen, buitenlandse studenten, Hollandse pensionado’s aan de Costa Bravo, spreek ik nu niet. Er is hiervoor verdieping nodig in bestaande EU-regels en internationale wetgeving.

Het uitkeren van een basisinkomen aan iedere Nederlandse ingezetene is een relatief simpele, niet-fraudegevoelige handeling: via ons individueel Burgerservicenummer. Er zal enkel onderscheid in uit te keren basisinkomen bedragen zijn op grond van leeftijd. Welke instantie de uitbetaling gaat uitvoeren (Belastingdienst, SVB) kan later worden vastgesteld.
Het financiële gat dat ontstaat door uitbetaling van een basisinkomen, is berekend – na aftrek van uitgaven aan AOW/ANW, Bijstand, allerlei toeslagen etc. – op zo’n 25 a 30 miljard (Zie pagina 12 uit mijn eerdere PLEIDOOI).
Dit financiële gat vraagt om ruimere interpretatie van de 3% EU-norm voor overschrijding van landsbegrotingen. Andere extra steunmaatregelen zijn liefst maatregelen die ook effect hebben op een duurzamer Nederland en/of tegenwicht bieden tegen het huidige ongebreidelde kapitalisme. Denk aan verhoging individuele vermogensbelasting en milieubelastingen/heffingen.

Ik sluit af met twee kanttekeningen:
Het basisinkomen is onvoorwaardelijk, de staat vraagt geen enkele tegenprestatie, of toch een beetje? Iets in de trant van het leveren van een bijdrage aan de maatschappij door alle rangen en standen, kleuren, achtergronden en leeftijden heen? Ik wil in dit verband verwijzen naar de idee van ‘burgerbanen’ en/of dat elke burger iets in een openbaar CV meldt omtrent zijn bijdrage aan de maatschappij, over wat en wanneer. De definiëring van die bijdrage is aan de burger.

In algemene zin zal gelden dat de burger er met die €1000/1500 moet zien uit te komen, door creatief te zijn met huisvesting, een betaald baantje te nemen als dat lukt, of niet (helemaal) te stoppen met werken, of van vermogen/eventuele pensioen te genieten etc.
Toch zullen er ook in dit nieuwe stelsel vanwege een veelheid van oorzaken ‘tekortkomers’ blijven. Voor deze groep moet een kwalitatief met meerdere disciplines opgetuigd, goed op elkaar afgestemd, rechtvaardig vangnet komen op lokaal niveau om het basisinkomen zo nodig aan te vullen. De huidige bestaande schuldhulpverlening dient in dit nieuwe vangnet te worden opgenomen, tezamen met ambtenaren uit het ‘verdwenen’ sociale zekerheidsstelsel.

Eric Binsbergen,oktober 2016

NB. Voor het gemak van de lezer hierbij een link naar het Financieel overzicht basisinkomen, van Harry Ebbink, behorende bij mijn eerdere PLEIDOOI.

Geplaatst door Reyer Brons (redactie)

Het bericht Pleidooi II voor een stelsel Basisinkomen in Nederland verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Op 25 oktober 2018 is de petitie van het Burgerinitiatief Basisinkomen 2018 met tegen de 60.000 ondertekenaars, aangeboden aan de Tweede Kamer.

Dit ging gepaard met behoorlijk wat publiciteit op de sociale –
en de meer traditionele media.
Een aantal links naar berichten in de pers:

• Een basisinkomen voor iedereen in 2018?
  Dagblad de Limburger-25 okt. 2016
• Burgerinitiatief basisinkomennaar Kamer: haalbaar plan?
  Opinie-Elsevier-22 uur geleden
• Burgerinitiatief Basisinkomen2018 gaat naar de Tweede Kamer
  Diepgaand-RTL Nieuws-24 okt. 2016
• Een basisinkomen voor iedereen in 2018?
  AD 24-10-2018, met eenvoudige 8 poll (44 % goed idee, 56 % slecht idee)
• Burgerinitiatief basisinkomen naar Kamer: haalbaar plan? Elsevier
• De Telegraaf hield op 25-10 een opiniepeiling. Op 26-10 is een bericht geplaatst door de Telegraaf met een zeer summier verwoorde uitslag, die niet erg positief is: Uitslag Stelling: ’Geld krijgen maakt lui’

Geplaatst door Reyer Brons (redactie)

Het bericht Burgerinitiatief Basisinkomen 2018 naar de Tweede Kamer verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Bij de bijeenkomst op 11-9 over rekenmodellen voor het basisinkomen kon Leon Segers niet aanwezig zijn. Daarom mailde hij zijn opvattingen, die hieronder volgen.
De berekeningen, waarvoor Leon overigens alle waardering uispreekt, zeker voor de gedetailleerde wijze waarop ze zijn uitgevoerd, hebben aan de inkomenskant allemaal een forse “inkomstenbelasting post”. Dit baart hem zorgen als het gaat over de verwezenlijking; immers we moeten hier rekening houden met de calculerende burger. Zoals iedereen weet is bij de huidige regelingen, iedereen die een uitkering heeft, verplicht om ev. “bijverdiensten” te vermelden bij de uitkeringsinstanties en vervolgens ook om deze aan te geven op zijn aangiftebiljet voor de IB. Leon en ik zouden degenen die dat laatste verzuimen (meestal ook het eerste..) niet de kost willen geven.
Bij invoering van een OBi ligt het dan ook voor de hand dat degenen die (naast het OBi) andere inkomsten hebben deze niet of slechts zeer mager zullen aangeven, tenminste als ze daar dan vervolgens (fors) belasting over moeten betalen. Als het gaat over loondienst en dan vervolgens loonbelasting, kan dit nog wel meevallen omdat “de werkgever” deze loonbelasting als kosten kan aftrekken van zijn winst, maar voor de “vrije jongens”, waarvan er alsmaar meer zijn (en nog meer zullen komen) ligt aangeven en dan dus (inkomsten)belasting betalen, veel minder voor de hand. In deze sector is nu naar schatting van Prof. Heertje meer dan 60 miljard aan “zwarte” inkomsten, inkomsten dus waarover geen (inkomsten)belasting wordt betaald. Bij de invoering van een OBi zoals nu wordt voorgesteld zal deze post naar redelijke verwachting gigantisch toenemen, waardoor aan de inkomstenkant grote gaten zullen vallen.

Bij verder nadenken en voor mensen die de praktijk enigszins kennen, is een OBi systematisch onverenigbaar met het systeem van inkomstenbelasting, vanwege de uitholling van de heffingsbasis dus.

Om deze stelling mede nader te onderbouwen, het volgende citaat van Frank Scholtens : Hoe het OBI te financieren?

Een basisinkomen in combinatie met het huidige systeem waarin arbeid wordt belast gaat mijn inziens niet werken. Een onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen gaat wellicht wel werken indien we het principe loslaten dat arbeid moet worden belast. Waarom belasten we arbeid eigenlijk? We willen toch graag dat iedereen werkt ? Dan is belasten niet echt zinvol. Maar wat is werk eigenlijk ? Is dat uitsluitend een regelmatige activiteit die door de overheid wordt belast?
Een basisinkomen is misschien wel te realiseren als we het dogma werk, en belasting op werk loslaten. We zouden het kunnen realiseren door belasting te gaan heffen op dingen die we juist niet willen, zoals vervuilende producten en vervuilende activiteiten. Volgens het principe de vervuiler betaalt kunnen we een variabele heffing invoeren die het basisinkomen financiert en die tevens er voor zorgt dat we naar een duurzame en schone samenleving toegroeien.
Behalve een schone samenleving, immers schoon en hergebruik is goedkoper, krijgen we dan ook een eerlijker samenleving, waar werk altijd loont, bijklussen mag en zwart werk niet meer bestaat. Tel uit uw winst. Het huidige op eeuwige groei gebaseerde model, waarin enkelen alles krijgen en anderen niets, is allang over de datum en stinkt. Dit nieuwe samenlevingsmodel verdient een kans.
(bron Facebook, groep Nederlandstalig Netwerk Basisinkomen, 7 juni 2016)

Leon is dus niet de enige die over deze combinatie valt! De conclusie is: “inkomstenbelasting en OBi zijn onverenigbaar”. Deze conclusie is overigens in zijn effect niet zo dramatisch als het lijkt. In de Nederlandse nationale rekeningen is de post “inkomstenbelasting” verwaarloosbaar, zeker met het huidige systeem van hypotheekrente-aftrek is de inkomstenbelasting veelal negatief. Dat betekent dat er in totaal meer loonbelasting wordt betaald (dat heet “ingehouden”) dan aan inkomstenbelasting verschuldigd is. Of met andere woorden : bedrijven betalen (toch) ± alle belastingen zowel loonbelasting, als sociale lasten, als BTW en dan ook nog Vennootschapsbelasting. De bedrijven rekenen die belasting door in hun prijzen (uiteraard).

De manier waarop die belastingen nu “verdeeld” zijn, hebben tot gevolg dat producten die arbeidsintensief zijn (met relatief veel arbeid worden gemaakt), het merendeel van de belastingen “dragen”; zowel inkomsten/loonbelasting, sociale lasten als het merendeel van de BTW drukken immers op de lonen op het werk, dus ook op met name de producten van de arbeid. Deze manier van belastingverdeling werkt in de hand dat arbeid wordt vervangen/uitgeschakeld door lage lonen-arbeid c.q. door automatisering/robots. Maar vervolgens wordt ook door onze manier van “belonen”, het kapitaal/ de robots steeds meer en de lonen (de mensen) alsmaar minder “beloond”. Dat de ontwikkelingen die kant uitgaan wordt dus voor een belangrijk deel in de hand gewerkt door wijze van belastingheffing.

Wij moeten dus volgens Leon op een andere manier belasting gaan heffen, laat de robots bv. ook sociale lasten betalen, immers dan “houden” we de verhoging van de productie en de productiviteit (via die belasting) ter verdeling over. Die verdere verdeling moet dan natuurlijk niet via de lonen geschieden (zoals nu automatisch gebeurt) maar eerder via de mensen die vervangen zijn door robots of zo.
Enfin via een OBi natuurlijk.

Leon werkt aan een model dat (grond)stoffen e.d. belast (dus belasting op niet-arbeid i.i.g.). Maar je kunt ook denken aan andere belastingmiddelen zoals Tobintax, overdrachtsbelasting, poortjes bij autowegen, erfbelasting, beursbelasting, vermogensbelasting etc.
Leon is stellig van mening dat we de samenleving anders moeten inrichten en dat een onderdeel daarvan het OBi moet zijn; dan zal er vervolgens ook een hele andere, een nieuwe manier van samenleven (kunnen) ontstaan waarin de macht van het privé kapitaal (voor een groot gedeelte) vervangen zal worden door de macht van de “gekapitaliseerde” mensen (menselijk kapitaal zoals dat tegenwoordig heet dwz. de mensen zelf).

Bron: Leon Segers, e-mail geredigeerd door Reyer Brons op 26-10-2016

Het bericht Basisinkomen en inkomstenbelasting gaan niet samen verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Kort voor de expertmeeting over rekenmodellen voor het basisinkomen ontvingen de organisatoren een rapport van Arjen Jansons, één van de ambassadeurs voor het Burgerinitiatief Basisinkomen 2018 .
Het meest onderscheidend in zijn benadering tov de op de bijeenkomst besproken andere modellen is dat hij heel expliciet laat zien dat een bepaalde manier van uitvoeren via de Belastingdienst een flinke inperking van de geldstromen met zich mee kan brengen.Het rapport van Arjen Jansons is te downloaden als PDF.

In de inleiding benoemt Arjen 7 problemen benoemd, waar de politiek vandaag de dag mee worstelt en waarvoor het basisinkomen een oplossing vormt: werkeloosheid, armoede, complex belastingstelsel, gebrek aan ruimte voor mantelzorg en vrijwilligerswerk, inkomensverzekering ZZP-ers, AOW-leeftijd en hoge kosten controlerende instanties.

Voor 3 varianten is de hoogte van het basisinkomen gekozen:

1. Lage drempel zonder belastingverhoging en zonder bezuinigingen: € 750 per maand;
2. Hoog basisinkomen met beperkte belasting verhoging: € 900 per maand;
3. Hoog basisinkomen met beperkte belasting verhoging en bezuinigingen
   € 1.100 per maand.

(De term hoog bij de varianten B en C is van Arjen – de meeste leden van de VBi zullen deze term niet gebruiken voor deze bedragen!)

In het gepresenteerde rekenmodel zijn de bedragen voor het basisinkomen onderbouwd.
De kostenkant van het basisinkomen wordt gedekt uit: bijstand, WW, AOW, toeslagen, arbeidsongeschiktheid en toezicht c.q. belastingverhoging (B,C) en bezuinigingen (C).

De uitkering van het basisinkomen wordt verrekend met de belastingen als een negatieve belastingaanslag,  “de verlichtingsaanslag”. Hogere inkomens blijven hetzelfde totaalbedrag aan inkomstenbelasting betalen en gaan er dus noch op vooruit noch op achteruit. Dit laatste is in het rapport onderbouwd met cijfers.

Het rapport van Arjen laat zien dat basisinkomen best betaalbaar is.

Interessant is ook dat door de uitbetaling via de belastingdienst en de directe verrekening met te betalen belasting, de geldstromen tussen burgers en overheid niet veel groter worden dan nu. Door de directe verrekening stijgen ook de collectieve lasten maar beperkt, en dat is iets wat veel politici zal aanspreken.

Hij bereikt daarmee voor de collectieve lasten ongeveer hetzelfde als Michiel van Hasselt met zijn duale benadering (zie zijn boek: Democratie doe wel – BASISINKOMEN.NL, januari 2016 ).
Het is de moeite waard deze aanpakken naast elkaar te zetten en verder uit te werken.

Reyer Brons, 21 oktober 2016.

Het bericht Rekenmodel basinkomen van Arjen Jansons, ambassadeur Basisinkomen2018 verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.