Dit is de zesde aflevering van de feuilleton Brieven aan een Paralleluniversum van de Duitse schrijfster Petra Keup. De eerste verscheen op 8 oktober 2017. Sindsdien publiceer ik iedere zondagochtend een hoofdstuk van deze roman. De brieven zijn geschreven door Maximiliane Wonder-Licht, een ‘klant’, en gericht aan Valentin Graumann, de directeur van een instantie, die ‘Hartz-IV’, zeg maar de Duitse sociale bijstand, uitkeert.

Betreft: “Oh jee”
– een aardappelrepubliek

Geachte heer Graumann,

Ik wil u vandaag iets over het verschil, ook wel over de overeenkomsten, tussen een aardappel- en een bananenrepubliek vertellen.

Een belangrijk verschil is wel, dat in een bananenrepubliek bananen worden geteeld, die de inwoners echter niet zelf opeten. Ze lijden liever honger. In een aardappelrepubliek daarentegen worden aardappelen verbouwd en door de inwoners ook opgegeten, naast de bananen uit de bananenrepublieken natuurlijk.

Een wellicht groter onderscheid: In een bananenrepubliek heerst een dictator en in een aardappelrepubliek doen politici alsof ze regeren. De media en leiders van grote internationale bedrijven begrijpen dat intussen heel anders. Zij zijn namelijk de marionettenspelers en onze vrij gekozen politici de marionetten. De kiezers zijn het menselijk kapitaal.

Er spreekt natuurlijk veel domheid uit dergelijke verhoudingen, maar niemand wil dat toegeven. De marionettenspelers verdienen daar zo veel geld mee, dat ze het tellen nauwelijks kunnen bijhouden. Dat noemt onze maatschappij slim, zelfs als ze, op een verre van zakelijke toon, vooral dan, steeds weer over dalende winsten klagen. Het ìs immers ook dramatisch als een concern in plaats van 50 miljard winst per jaar af en toe slechts 49 miljard verdient. Een miljard is toch ook nog gewoon een hoop geld.

Nou oké, spreek je een dictator tegen, betaal je dat met folteringen in een gevangenis en moord. Maar wat, als het menselijk kapitaal en de marionetten onze poppenspelers tegenspreken? Dan wordt dat vereffend met psychische terreur, met bangmakerij en ontslag of lasterpraat in de media en dalende populariteitscijfers, kortom met chantage. Nu ja, in zoverre is een aardappelrepubliek, toch eigenlijk een mijlpaal op de weg naar democratisering. En in één van onze boeken staat ook echt nog geschreven: “De menselijke waardigheid is onaantastbaar”.^[1] Moordenaars en afpersers: maar het is dezelfde criminele geest die sinds mensenheugenis simpelweg niet overwonnen kan worden.

Ik wil u graag eens herinneren aan twee bekende spreekwoorden in onze republiek: “De domste boeren hebben de dikste aardappelen” en “De anderen moeten de broekriem aanhalen”.

Maar omdat we een aardappelrepubliek zijn, hebben wij, ik bedoel natuurlijk u en ik, elkaar immers pas leren kennen. Ik ben eigenlijk een kunstenares, om precies te zijn musicus, strikt genomen zangpedagoge. Voordat we een aardappelrepubliek werden, waren mensen zoals ik, toch echt heel waardevolle medewerkers bij muziekscholen in steden en dorpen.

We kregen een salaris waarmee wij onszelf en onze families konden onderhouden, we hadden betaald verlof, we hadden loondoorbetaling bij ziekte, Kerstmis- en vakantiegeld, uitzicht op een betrouwbare uitkering na pensionering en ontslagbescherming. Kortom, we hadden sociale zekerheid. Maar boven alles waren we vrij, meer daarover in een latere brief. We waren gerespecteerde mensen in onze gemeenschap.

Toen kregen we jarenlang Kohl en nu de aardappelrepubliek.^[2]

We maakten heel snel carrière als “sociale parasieten”. Sommigen noemen ons ook invalkrachten. Het is maar vanuit welke gezichtshoek je er naar kijkt. Hieronder de arbeidsvoorwaarden van een parasiterende invallende leerkracht: Alleen het gegeven lesuur wordt betaald. De vergoedingen zijn karig. Alle sociale verzekeringen en belastingen worden ingehouden op het salaris. Geen uitkering bij ziekte en vakantie. Interessant alleen dat de leerlingen hun bijdragen aan de muziekscholen ook bij lesuitval moeten doorbetalen. Geen bescherming bij ontslag. In plaats van lijfrente of pensioen een gegarandeerd vooruitzicht op een minimumuitkering als oudedagsvoorziening.

Het belangrijkste is echter, dat we maar voor een paar uur in dienst worden genomen, want als we een vast aantal uren zouden werken, zouden we mooi de gelegenheid hebben onze arbeidsvoorwaarden van voor de aardappelrepubliek via de rechter terug te eisen. En zo stom zijn die aardappelboeren nu ook weer niet.

De rest weet u wel. Nu beleven wij samen plezier en om elkaar steeds beter te leren kennen, krijgt u al snel weer post van mij.

Zij groet u,
Maximiliane Wonder-Licht

Een overzicht van alle gepubliceerde hoofdstukken is hier te vinden.
Vertaling: Florie Barnhoorn

Wordt vervolgd op zondag 19 november 2017

<sup>1. In het Handvest van de Verenigde Naties (1945) en Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (2000) staat de menselijke waardigheid centraal.↩
2. Helmut Kohl, geboren in 1930 te Ludwigshafen. Hij was van 1982 tot 1998 bondskanselier van de Bondsrepubliek Duitsland. Hij wordt door velen beschouwd als de architect van de Duitse hereniging.↩</sup>

Het bericht Brieven aan een Paralleluniversum 6. Oh jee, een aardappelrepubliek verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

De voorzitter van de Vereniging Basisinkomen, Alexander de Roo, schetst in een artikel, dat vanmorgen in dagblad Trouw is verschenen, een perspectief dat voor de gemiddelde Nederlander veel aantrekkelijker is dan dat wat Rutte III te bieden heeft: de invoering van een onvoorwaardelijk basisinkomen in combinatie met een vlaktaks van 50%.

Het kabinet Rutte III gaat een vlaktaks van 37 % invoeren voor bijna iedereen. Dat klinkt overzichtelijk en dat is het misschien ook. Maar het kan veel beter.

Immers met alleen deze vlaktaks-maatregel schiet de juf op de basisschool weinig op. Met haar salaris van 2315 euro bruto per maand zal zij na een jaar moeten constateren dat haar zwaar bevochten salarisverhoging van 100 euro in rook opgaat en zij er netto 25 euro op achteruit gaat, aldus Prof. Wouter Keller op Follow the Money. Ook het gezin met een éénverdiener in een huurhuis met twee kinderen heeft niets aan dit belastingplan. Hij of zij verdient nu met 20.000 euro bruto per jaar iets meer dan het minimumloon. Stel, zij vindt een betere baan voor 31.000 euro bruto. Van die 11.000 euro bruto houdt dit gezin slechts netto 500 € over. Hoe kan het dat bijna 100% wegvalt? Dat komt omdat voor deze groepen de huurtoeslag, zorgtoeslag en kindgebonden budget verdampen. Door deze extra lagen in het systeem loont hard werken voor hen helemaal niet. Dit geldt voor vrijwel iedereen tussen minimum en modaal. Het gaat dus niet om kleine aantallen. Zij betalen – schrik niet – in totaal 70, 80, 90 en soms zelfs meer dan 100% effectieve belasting. Zo wordt de door iedereen ongewenste armoedeval door Rutte III toch niet aangepakt.

De toeslagen zijn door de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving onlangs zelfs ziekmakend genoemd. Niet echt een bodem, waarop je stevig staat. Wil je mensen echt belonen voor hun werk en het betalen van belasting overzichtelijker maken, dan biedt een heel heldere maatregel soelaas. Dat instrument kan wel een echte bodem bieden: het heet basisinkomen. Maurice de Hond peilde al dat 51% van de Nederlanders dit geen gek idee meer vindt. In ieder geval niet gekker dan het huidige onoverzichtelijke heffingen- en toeslagen systeem. Zorg dat volwassenen over een basisinkomen van 650 euro en kinderen over 300 euro kunnen beschikken. Voeg daarbij een algemene woontoeslag van 600 euro per huishouden. Dan heeft een alleenstaande gegarandeerd 1.250 euro per maand (het sociale minimum volgens het NIBUD). Een stel start met 1.900 euro. Dit plan kost jaarlijks 40 miljard euro. Maar dan heb je ook wat. De inkomstenbelasting moet omhoog naar 50% en alle belastingvoordelen voor werkenden vervallen, maar werken loont dan wel. Altijd houdt iedereen 50% over, naast het basisinkomen dat er als bodem ook nog is.

Alexander de Roo

Deze vereenvoudiging van de verzorgingsstaat heeft niet alleen effect voor de werkenden tussen minimum en modaal. Het resoneert ook verder in de economie en de maatschappij als geheel. Mensen durven meer risico te nemen bij het beginnen van een eigen bedrijf. Werknemers hebben een betere onderhandelingspositie en zijn ook gemotiveerder. Werkgevers zijn niet meer zo totaal verantwoordelijk voor het bestaan van hun werknemers. Mensen hoeven niet per se meer fulltime te werken, krijgen minder snel een burn-out en kunnen zich inzetten voor andere maatschappelijke doelen, zoals mantelzorg en vrijwilligerswerk. De economische zelfstandigheid van mensen in relaties wordt versterkt. En het functioneren van het sociale vangnet is niet meer afhankelijk van de grote bureaucratie.

Het belastingsysteem mag met Rutte III overzichtelijker worden. Maar de armoedeval blijft bestaan. Het oude systeem van de verzorgingsstaat is aan een reset toe. Gemeenten beginnen nu te experimenteren met het basisinkomen. Laat het Centraal Planbureau (CPB) de effecten van het basisinkomen eens goed onderzoeken. Een basisinkomen voor iedereen en 50% vlaktaks voor iedereen. Werken gaat dan altijd lonen.

Alexander de Roo,
Voorzitter Vereniging Basisinkomen

10 november 2017

Foto’s: Pixabay, Wikipedia

Het bericht Maak betaald werk lonend met een vlaktaks + een basisinkomen verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Kijk naar het kanaal voor beeld en geluid over basisinkomen. Word abonnee om de zichtbaarheid te vergroten.
Meld nieuwe producties. Help ons die te vinden en geef deze daar via je via het contactformulier, kies redactie of webmaster.
Ook eigen producties graag melden, uiteraard!
Betere rubricering. De huidige indeling naar afspeellijsten is voor verbetering vatbaar

Er zijn in de loop der tijd heel wat filmpjes en geluidsfragmenten gemaakt over het basisinkomen en de daarbij behordende zijpaden. Het begon allemaal met de Zwitserse film  “Grundeinkommen ein Kultureinpuls” Een Duitstalige film met Nederlandse ondertitels, bekijk de film hier.

Bekijk ook ons youtube kanaal.

Kijk naar het kanaal voor beeld en geluid over basisinkomen. Word abonnee om de zichtbaarheid te vergroten.

Over het basisinkomen worden veel teksten geschreven, die voor de gerichte zoekers goed te vinden zijn via diverse websites over basisinkomen, waaronder die van onze Vereniging Basisinkomen (VBi).
Voor een deel van de mensen is inmiddels beeld en geluid veel belangrijker dan geschreven tekst. Op de website van de VBi is een rubriek met alle video’s en geluidsopnamen die via de website gepubliceerd zijn (Beeld en geluid over Basisinkomen), te vinden via de menu balk > informatie > beeld en geluid.
Zie bijvoorbeeld een recent gesprek met onze voorzitter op Radio Rijnmond en de al een paar jaar oude Duitse film met uitleg over het basisinkomen (Basisinkomen de film (vertaling van Grundeinkommen der Film).

Maar er wordt veel meer materiaal gepubliceerd en we proberen dat te verzamelen op een eigen You-tube kanaal. Hier zijn inmiddels diverse filmpjes verzameld en geordend naar een aantal afspeellijsten, zoals interviews, lezingen, anti, België etc.

Wij zoeken drie soorten hulp bij deze verzameling :

• Word abonnee. Dan kun je op de hoogte blijven van nieuwe producties. Een als we voldoende abonnees hebben kunnen we het adres (de URL) met de cijfers vervangen door een adres waarin het woord basisinkomen prominent naar voren komt.
• Meld nieuwe producties. Help ons die te vinden en geef deze daar via je via het contactformulier, kies redactie of webmaster.
• Ook eigen producties graag melden, uiteraard!
  Betere rubricering. De huidige indeling naar afspeellijsten is nog wat provisorisch, tips voor verbetering zijn welkom

Redactie, november 2017

Het bericht Basisinkomen in Beeld en Geluid verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

De experimenten in Nederland met regelarme bijstand beginnen inmiddels te lopen in ruim 10 gemeenten. Er worden ruim 3.000 mensen bij betrokken. Dat betekent dat de omvang voldoende begint te worden om wetenschappelijk iets te betekenen.

In de Tweede Kamer heeft Linda Voortman heeft hard gevochten om experimenten met de bijstand mogelijk te maken. Uiteindelijk is het gelukt en net voor de zomer van 2017 was er het groene licht (AmvB) van Staatssecretaris Jette Klijnsma voor ( maximaal) 25 gemeentelijke experimenten met regelarme bijstand. Hoe staat het daar nu mee?

Een eerste overzicht.
Aanvullingen, verbeteringen gewenst.

Wageningen, Groningen ( + gemeente Ten Boer), Deventer, Tilburg en Nijmegen zijn officieel aan de slag.

In Wageningen gaat het om 250 deelnemers ( van de 630 bijstandsgerechtigden) en op 1 oktober is de proef van als eerste van start gegaan. De Wageningen Universiteit en de Universiteit van Utrecht zijn als wetenschappelijke begeleiders ingeschakeld.
In Groningen gaat het om 400 deelnemers. De aankondiging haalde het NOS journaal met GroenLinks wethouder Mattias Gijsbertsen en Jette Klijnsma. De Rijksuniversiteit Groningen doet het onderzoek. Groningen startte al in 2015 een pilot project PartOndernemen met 110 mensen in de bijstand, waarvan er 18 zelfstandig ondernemer werden.
In Deventer is de proef ook al begonnen met 200 deelnemers uiteindelijk is het plan dat 800 van 2900 bijstandsgerechtigden mee doen. De Hoge School Saxion doet het onderzoek naar de effecten. In Tilburg doen 800 van de 7.000 mensen in de bijstand mee. Kosten 1,8 miljoen, de Universiteit van Tilburg begeleid.
Nijmegen gaat op 1 december beginnen en de Radboud Universiteit doet het onderzoek. Zie hier een filmpje van Nijmegen.

Amsterdam wilde ook mee doen, maar mocht niet van Staatssecretaris Klijnsma.
Utrecht haakte zelf af vanwege de opgelegde beperkingen.

Dat kwam onder meer omdat Amsterdam niet in de gemeentelijke verordening heeft opgeschreven dat de 30.000 bijstandsgerechtigden verplicht zijn om een tegenprestatie te leveren. Op initiatief van GroenLinks fractievoorzitter Rutger Groot Wassink heeft de Amsterdamse gemeenteraad besloten ook zonder Haagse toestemming een proef te gaan doen. Precieze invulling nog onbekend.
In Utrecht (dat ook internationaal de aandacht trok) heeft D66 wethouder de beslissing om wel of niet mee te doen aan de gemeenteraad overgelaten. Hier heeft GroenLinks fractievoorzitter Heleen de Boer gezegd dat zij de mogelijkheden om bij te verdienen in de proef te beperkt vindt. Een alleenstaande mag maximaal € 200 per maand bij verdienen gedurende de proef van 2 jaar.

Er is nog ruimte voor gemeenten die met deze proef mee willen doen. Ik weet niet precies wie zich nog beraden.

Den Bosch heeft eerder te kennen gegeven ook mee te willen doen. Eerder wilden wel 20 gemeenten meedoen.

Er zijn ook gemeenten die experimenteren zonder zich te beroepen op het experimenteer artikel van de participatie.
En die dus geen Haagse toestemming nodig hebben. Zij willen met regelarme bijstand aan de slag. Onder andere Apeldoorn (450 mensen) , Oss, Epe (90) (filmpje), Geldrop-Mierlo (120) , Zwolle (300). De Universiteit van Tilburg begeleid ook hier.

In totaal gaat het nu al om circa 3.000 mensen die mee gaan doen. Dat is meer dan de 2.000 werklozen in Finland die aan de basisinkomen proef meedoen, die in januari 2017 is gestart en twee jaar duurt. 3.000 mensen zijn net genoeg om wetenschappelijke conclusies te trekken.
Opvallend is dat de groep wethouders in al deze gemeenten politiek gezien zeer pluriform is samengesteld.
De prijs in coalitieland Nederland is wel dat het woord basisinkomen vermeden wordt, maar er worden wel degelijk aspecten van het basisinkomen onderzocht. Uitgaan van vertrouwen, meer mogelijkheden om bij te verdienen. Daarom worden de proeven in Nederland weldegelijk meegenomen in buitenlandse overzichten van basisinkomen experimenten.
Zie een recent artikel op de website van BIEN: Overview of Current Basic Income Related Experiments (October 2017).

Gemeente Leeuwaarden wil een proef doen met niet alleen mensen uit de bijstand.
De Friese hoofdstad wil ook andere inwoners laten deelnemen ( gemeenschapseffect) en zij willen ook nadrukkelijk breder kijken dan alleen de effecten op de arbeidsmarkt. Meer een proef zoals in de Canadese provincie Ontario van start is gegaan. Ze zoeken nog naar financiële middelen en lopen tegen de beperking aan dat gemeenten niet aan inkomenspolitiek mogen doen. Misschien biedt een experimenteer artikel van Binnenlandse Zaken uitkomst.

De bedoeling van de VVD met de Participatiewet wordt slechts door weinig gemeenten uitgevoerd.
Rotterdam is het meest bekende voorbeeld.
Hier is gekozen voor Workfare. Bijstandsgerechtigden moeten bv in oranje hesjes de koopgoot van Rotterdam vrijwaren van afval. Het echte afval ophalen gebeurt natuurlijk door de reinigingsdiensten, anders zou de FNV te veel in opstand komen.
Buurgemeente Spijkenisse maakt het ook bont. Hier zijn vier mensen in dienst om de bijstandsgerechtigden op fraude te controleren. Deze vier met een salaris jaarlijks van 4 ton hebben tot nu toe € 90.000 aan fraude opgespoord. Info van Alfred Blokhuizen ( Voormalig Raads- en Statenlid van GroenLinks).

Alexander de Roo, november 2017

Het bericht Experimenten met regelarme bijstand in Nederland/ Nederland staat op de wereldkaart verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Dit is de vijfde aflevering van de feuilleton Brieven aan een Paralleluniversum van de Duitse schrijfster Petra Keup. De eerste verscheen op 8 oktober 2017. Sindsdien publiceer ik iedere zondagochtend een hoofdstuk van deze roman. De brieven zijn geschreven door Maximiliane Wonder-Licht, een ‘klant’, en gericht aan Valentin Graumann, de directeur van een instantie, die ‘Hartz-IV’, zeg maar de Duitse sociale bijstand, uitkeert.

Betreft: “O”
– zucht: nachtmerrie plus dagdroom is binnenkort werkelijkheid!

Zeer geachte heer Graumann,

U hebt mij niet tegengesproken en daarmee is uw interne dienstinstructie dus een feit. Als pedagogisch onderlegd persoon vind ik het ook altijd erg belangrijk om mensen te confronteren met de gevolgen van hun daden. De mens leert immers van zijn fouten, tenminste dat beelden zijn opvoeders zich graag in. Alleen geschiedenisleraren zien dat misschien anders. De anderen blijven onverstoorbaar geloven in het goede van de mens.
Daar u en uw organisatie zich zo intensief met onze familie-aangelegenheden en ons meest intieme privé-leven wilt bemoeien, heb ik besloten, u regelmatig over onze wederwaardigheden in kennis te stellen.

Vandaag eerst een voor u verheugend bericht: uw plan werkt. Uw medewerkers hebben het warempel voor elkaar gekregen, wij kunnen dag en nacht aan niets anders meer denken dan aan u en uw personeel. Zo gaat dat met je favoriete vijand: daar denk je dag en nacht aan. Daarin lijkt u heel erg op de geliefde. Aan die ene moet je ook dag en nacht denken, in ieder geval zo lang men op hem verliefd is.

Afgelopen nacht maakte mijn dochter mij wakker, omdat ze door een enge nachtmerrie geteisterd werd. Ze droomde van een groot huis, waar we naar binnen moesten gaan, en waar alleen maar mensachtige mieren ijverig bezig waren, alle denkbare plannen te smeden om ons te schaden. Plotseling wilde haar vader de alimentatie niet meer betalen, die ze ooit moeizaam met hem overeengekomen was. Toevallig lag die hoger dan wettelijk voorgeschreven. De mieren brachten hem op het idee dat hij ook minder kon betalen, ja, volgens de wet zelfs verplicht was minder te betalen. Tegelijkertijd organiseerde onze huisbaas een vreugdefeest, omdat hij eindelijk van een jarenlange huurster af was en hij nu bij een volgende huurder een aanzienlijk hogere winst kon opstrijken. Nadat wij dus naar het goedkoopste deel van de stad O verhuisd waren, werden al onze sollicitatiebrieven reeds op grond van het adres van de afzender afgewezen. Mijn dochter werd gedwongen haar carrièreplannen op de vuilnishoop te gooien en toen werd ze met handboeien geketend aan een zeer ijverige mier uit het grote huis. De hoofdmier dwong ondertussen haar moeder steeds weer in schuiflades, maar de laden gingen gewoon niet meer dicht. Eerst was de hoofdmier radeloos, maar opeens haalde zij een mes te voorschijn. Alles wat niet in de lade paste, kapte ze af.

Meneer Graumann, herkent u zichzelf en uw Dienst in deze droom? Onze nachtrust was in ieder geval verdwenen en nu schrijf ik u dus moe en uitgeput.

Ik ga nu, vrij naar Wilhelm Busch, een fles sterke drank leegmaken en mij overgeven aan een dagdroom over mijn toekomstige carrière.^[1] Als ik mij uw kantoor lang genoeg met deze goed smakende drank voor de geest geroepen heb, zou ik, milder gestemd, in een niet zo verre toekomst in joggingbroek en op slippers, in een wolk van natuurlijk parfum, bij u kunnen opduiken en zou ik een hulpverlener krijgen, die mij gaat helpen om de juiste motivatie te ontdekken, en wat het belangrijkste is, ik zou eindelijk, zoals Hans Huckebein, in één van uw lades passen. Dan zou u gelukkig zijn en ik zou rust hebben.

Genoeg voor vandaag, zij groet u,
Maximiliane Wonder-Licht

Een overzicht van alle gepubliceerde hoofdstukken is hier te vinden.
Vertaling: Florie Barnhoorn

Wordt vervolgd op zondag 12 november 2017

^{1. Wilhelm Busch (*1832; † 1908) was één van de belangrijkste dichters en tekenaars in Duitsland. Hij geldt als pionier op het gebied van stripverhalen. Eén van zijn bekendste werken is het verhaal over de ontembare raaf – of pechvogel – Hans Huckebein. Zie voor de originele tekeningen hier.↩}

Het bericht Brieven aan een Paralleluniversum 5. Nachtmerrie binnenkort werkelijkheid! verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Het NPI (Netwerk Politieke Innovatie) beoogt eenvoud in het openbaar bestuur. Een verbeterd, minder ideologisch bevangen debat over het basisinkomen zou daar aan kunnen bijdragen. Daartoe werd door het NPI een programma voor onderzoek opgesteld en verspreid. Gedachte daar achter: als we meer kennis hebben, gaan we verstandiger praten.
Het spreekt allemaal niet vanzelf, zo blijkt na onze ontmoeting in Nieuwspoort.

In deze reportage geven we een korte inhoud van de presentaties, waarvan de documentatie op de website van het NPI te vinden is. De verslaglegging is uiteraard niet woordelijk en vrij compact. In ons eigen, cursief commentaar, pogen wij niet zozeer verslag  te doen, als wel perspectieven aan te bieden, waarmee de discussie verder kan worden gebracht. Daarmee zijn wij trouw aan onze opdracht: we willen verandering bewerkstelligen.

De bijeenkomst (Den Haag, Nieuwspoort, 16 oktober 2017) wordt geopend door Peter van Hoesel, voorzitter van het NPI.
Hij onderstreept het doel van de bijeenkomst, namelijk het op gang brengen van een meer rationele discussie over het basisinkomen, waarvoor volgens het NPI meer en beter onderzoek en kennis nodig is.
Hij toont zich verheugd over de drie bijzondere sprekers van deze middag. Te beginnen met het Belgische parlementslid Nele Lijnen die haar boek presenteert dat zij over het basisinkomen heeft geschreven. Daarin beveelt zij onder meer het NPI-onderzoeksvoorstel sterk aan. Vervolgens de directeur-generaal Sociale Zekerheid Bernard ter Haar, die zijn visie  komt geven over het basisinkomen in het licht van de beleidsdoelstelling om iedereen aan het werk te krijgen. Tenslotte senioronderzoeker Egbert Jongen van het CPB die vertelt over reeds uitgevoerd rekenwerk en de mogelijkheden voor verder onderzoek.

De eerste spreker: Nele Lijnen

Nele Lijnen houdt een gloedvol betoog over de merites van het basisinkomen. Zij wijst onder meer op de individuele vrijheid die invoering mee kan brengen, op mogelijk meer creativiteit, productiviteit en levensgeluk. Zij noemt enkele reeds uitgevoerde experimenten, die tonen zien dat deze gevolgen van een basisinkomen plausibel zijn.
Zij besteedt de nodige aandacht aan de financierbaarheid van het basisinkomen, waarbij zij de benadering van Marcel Canoy volgt. Zij betoogt voorts dat het huidige stelsel van sociale zekerheid mensen inactief houdt (de armoedeval) en dat een basisinkomen meer mensen gaat activeren. Zij wijst op het momenteel veelbelovendste experiment op het gebied van het basisinkomen, namelijk het experiment in Finland.
Zij overhandigt haar boek tenslotte aan Bernard ter Haar, ambtelijk vertegenwoordiger van de Staat der Nederlanden. Hij belooft haar het boek te gaan lezen. (Win for Life, Pelckmans Pro, 2017; www.winforlifeboek.be.

Een paar elementen vallen op aan haar betoog. Wij vermelden die, omdat zij ons kunnen inspireren, want de Belgen lijken wel heel anders dan wij, maar zijn toch ook heel verwant. 

1. Nele Lijnen hoort tot de liberale partij en lijkt ook duidelijk te staan in een liberale en libertaire denktraditie. Dat logenstraft de ideologische verwachting dat voorstanders van een basisinkomen linkse potverteerders zouden zijn, evenzeer de idee dat liberalen harde marktdenkers zijn, die niets op hebben met de “zachtere” resultaten die van een basisinkomen mogen worden verwacht.
   
2. Nele Lijnen vindt onderzoek en meer kennis over het basisinkomen van groot belang voor België. Zij steunt het NPI-onderzoeksprogramma onverkort. Ook de experimenten met de bijstandswet in Nederland hebben haar belangstelling, hoewel zij ook twijfelt of daaruit voldoende inzicht over het basisinkomen te halen valt.
   Of in de politieke context in België een positief besluit te verwachten is over het financieren en uitvoeren van een onderzoeksprogramma zoals het NPI voorstelt, is niet helder. Voor de Nederlandse politieke context geldt overigens het zelfde.
   
3. Zoals presidentskandidaat Hillary Clinton af zag van het basisinkomen, toen zij de cijfers niet overtuigend rond kreeg, is ook niet helder geworden hoe een verwacht begrotingstekort van 30 miljard in de benadering van Canoy zou moeten worden gedicht. Een Engels rapport zegt: “affordability and distributional effects cannot be separated; rather than claiming UBI is unaffordable per se, a more apt characterisation of opposition is that an affordable UBI would be inadequate, and an adequate UBI would be unaffordable.”
   Het zou kunnen: een betaalbaar basisinkomen is ontoereikend, maar een toereikend basisinkomen is onbetaalbaar. Juist dit spanningsveld is de reden voor ons voorgestelde NPI-onderzoeksprogramma. We weten nog onvoldoende, zowel over de effecten als over de betaalbaarheid.

De tweede spreker, Bernard Ter Haar

Bernard ter Haar (DG SZW) houdt een openhartig betoog over het huidige beleid van het ministerie van SZW. Hij toont wat er allemaal gedaan wordt aan de verbinding tussen beroepsbevolking en arbeidsmarkt. Hij geeft impliciet toe dat dit alles tot een enorme bureaucratie en complexiteit heeft geleid, die eigenlijk beteugeld moet worden.
Hij wijst erop dat de groeiende economie voldoende mogelijkheden biedt om veel meer mensen aan het werk te krijgen. Een basisinkomen ziet hij daarbij als een onnodig middel, om niet te zeggen een verkeerd middel dat er vooral toe kan leiden dat er juist minder mensen aan de slag gaan. De dalende arbeidsparticipatie is wel plausibel, maar de zaal interrumpeert met de vraag hoe erg dat zou zijn voor moeders met jonge kinderen.
Dalende arbeidsparticipatie zal een enorm begrotingsgat mee brengen, waarvoor eigenlijk alleen een forse (onwenselijke) belastingverhoging als remedie kan dienen, is zijn repliek. Aanknopingspunten voor onderzoek naar het basisinkomen ziet hij alleen in die zin dat er wat te leren zou zijn van de experimenten die bij sommige gemeenten op gang zijn gekomen

Omdat Ter Haar eerder weg moet, krijgt de zaal meteen na zijn presentatie gelegenheid om met hem in discussie te gaan.
Desgevraagd blijkt hij niet bang voor de gevolgen van robotisering, want alle eerdere fasen van de industriële revolutie hebben niet geleid tot een structurele daling van de werkgelegenheid. Er is weinig reden te denken dat nu massale werkloosheid zal ontstaan.
Hij erkent dat het basisinkomen een middel kan zijn tegen de bureaucratie in de sociale zekerheid, maar dat middel is volgens hem veel te duur. Er zijn andere mogelijkheden om hier wat aan te doen, maar hij wordt niet concreet op dit punt.
Hij toont zich niet toegankelijk voor het pleidooi om onderzoek te doen naar het basisinkomen, anders dan wat zou kunnen worden geleerd van genoemde gemeentelijke experimenten.
Diverse toehoorders, inclusief Nele Lijnen, bestoken hem met allerlei maatschappelijke voordelen van een basisinkomen, maar Ter Haar geeft geen krimp en blijft van mening dat het basisinkomen geen goede benadering is van de arbeidsmarkt en de sociale zekerheid

Op zich was de stelling van Ter Haar geen verrassing voor het NPI. In de voorbereiding was zijn positie redelijk helder gemarkeerd. De omstandigheden waren voor een hoge ambtelijke spreker ook minstens ongemakkelijk: een vers regeerakkoord, nog ontbrekende bewindslieden. Daarom past lof en waardering voor zijn bijdrage.
Toch willen wij, vanuit het perspectief van het NPI, een aantal opmerkingen plaatsen bij zijn betoog, sheets en cijfers.

1.  Analyses hebben behoefte aan conclusies. In het betoog van Ter Haar vallen die nogal dun en impliciet uit. Zijn voorlaatste sheet telt vier “uitdagingen”, die programmatisch of als forse zelfkritiek kunnen worden gelezen.
   Het lijkt niet vol te houden dat de arbeidsmarktpositie van kwetsbare groepen is verbeterd. Het thema complexiteitsreductie zou topprioriteit moeten zijn. Maar dat is de moeilijkste taak van ons openbaar bestuur. Hoe effectief is eigenlijk het beleid dat focust op werk voor de kwetsbaren? Onderzoek is er weinig en effectiviteit lijkt twijfelachtig.
   Juist daarom wil het NPI, ‘sine ira et studio’, onderzoek naar de mogelijkheid van een basisinkomen. Wat wij onderzocht willen hebben staat in ons onderzoekprogramma en in Win for Life van Nele Lijnen.(p. 156-160.
2. Het NPI hoopte op meer belangstelling voor het experimentenregime vanuit het beleid voor de sociale zekerheid. SZW experimenteert met enkele proefgemeenten met minder strakke voorwaarden voor de bijstand.
   De praktijk daarvan wordt sterk bepaald door een beschikking hierover, waardoor lokaal vrijwel geen ruimte ontstaat in de relatie tussen Rijk en Gemeenten.
   Het zou waardevol zijn voor het inzicht, als de experimenten meer ruimte zouden verschaffen aan de lokale overheden en de lokale creativiteit.
   Onhelder blijft nu hoe SZW zich zou kunnen instellen op een geleidelijke invoering van een basisinkomen of varianten daarvan.
3. Volgens het regeerakkoord wil het nieuwe kabinet sleutelen aan proeftijd, loonkostensubsidie en loonkostendispensatie. Hoe precies die beleidsmaatregelen op elkaar zullen worden afgestemd en inwerken, is nog niet helder.
   Maar de teneur lijkt: verkrappen van de inkomens en rechtspositie van arbeidsgehandicapten, teneinde hun financiële prikkel om te werken te vergroten. Dat lijkt een geloof in stimulus-response mechanismen, die misschien voor gezonde mensen en organisaties gelden, maar bij de ‘kwetsbaren’ twijfels oproepen.

De derde spreker, Egbert Jongen, CPB

Egbert Jongen vertelt over de berekeningen die het CPB heeft gemaakt m.b.t. het basisinkomen. Steevast bleek daaruit naar voren te komen dat de arbeidsparticipatie met 5% zou gaan dalen na invoering van het basisinkomen. Hij denkt niet dat dit bij nieuw onderzoek anders zou komen te liggen, hoewel hij moet toegeven dat een volwaardige maatschappelijke kosten/baten analyse (MKBA) tot nu toe niet is uitgevoerd.
Hij geeft ook enkele uitkomsten van het Canadese Mincome-project, waarbij overigens niet duidelijk naar voren komt of die al of niet in overeenstemming zijn met genoemde 5% daling van de arbeidsparticipatie.
Interessant is verder dat Jongen van mening is dat de huidige experimenten in binnen- en buitenland nauwelijks de effecten kunnen laten zien van een grootschalig ingevoerd basisinkomen, waarbij onder meer het belastingsysteem op de schop zou moeten gaan.

Tijdens de discussie met de zaal wordt Jongen bestookt met argumenten die proberen de 5% daling van de arbeidsparticipatie aan te pakken, maar hij blijft volhouden dat die 5% min of meer onontkoombaar is.
Wouter Keller betoogt, vanuit de zaal, dat het bestaande systeem van sociale zekerheid een armoedeval tot en met de middeninkomens betekent. Hij krijgt deels gelijk van Jongen:  dat  geldt voor eenoudergezinnen, maar niet voor tweeoudergezinnen.
Veel toehoorders wijzen Jongen op andere maatstaven dan het BNP voor het waarderen van het basisinkomen. Jongen beaamt dat zoiets als ‘bruto nationaal geluk’ best zinvol kan zijn, maar blijkt niet erg happig te zijn op meer onderzoek naar het basisinkomen bij het CPB. Het CPB bedient de politiek, een onafhankelijke onderzoeker is het CPB niet.

Gelet op het inmiddels gevorderde tijdstip zag de middagvoorzitter af van een afsluitend betoog. Tijdens de geanimeerde borrel werd er door velen lang nagepraat en werden er allerlei onderlinge contacten gelegd.

Voor een onderzoeker van het CPB is de ruimte beperkt. De onderzoeker wordt bepaald door zijn opdrachtgever. Dat maakt zijn positie kwetsbaar.
Opmerkelijk voor het NPI is dat het CPB van oordeel is dat 5% verlies aan arbeidsparticipatie onvermijdelijk lijkt te zijn, terwijl de enige basis daarvoor de doorrekening van de partijprogramma’s lijkt te zijn. Maar Jongen vond dat die afnemende arbeidsparticipatie zich altijd zou voor doen. Is het een dominant mensbeeld? (“Mensen zijn lui”.)
Ook de experimenten met de bijstand komen ter sprake. Maar veel nieuw inzicht verwacht Jongen daar niet van. Zie ook hiervoor. Beter onderzoek en andere experimenten zijn nodig.
In de discussie gaf hij toe dat geen MKBA is uitgevoerd over het basisinkomen. Dat zou zinvol kunnen zijn en tot andere uitkomsten kunnen leiden dan de doorrekening van de partijprogramma’s. Maar een opdracht hiertoe zou uit de politiek moeten komen.
Uit de opstelling van Bernard ter Haar is af te leiden dat dit niet voor de hand ligt.

Hoe het NPI met de gebrachte inzichten verder zal opereren, zullen we in rust bespreken. Het scheppen van nieuwe dynamiek moet met een nieuwe regering kunnen lukken.

Tom van Doormaal, Peter van Hoesel, november 2017
Geplaatst door Reyer Brons
Deze terugblik is eerder verschenen op de website van het NPI

De sheets van de drie sprekers op maandag 16 oktober jl. zijn als PDF-document beschikbaar via de website van het NPI:

• NPI 16 okt. 2017 – Nele Lijnen: Win for Live
• NPI 16 okt. 2017 – Barend ter Haar: Focus op werk voor alle kwetsbaren
• NPI 16 okt. 2017 – Egbert Jongen: Het basisinkomen, onderzoeksuitkomsten en onderzoeksmogelijkheden

Het bericht Terugblik Studiemiddag ‘Basisinkomen verdient rationele afweging’ verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Ferdinand Grapperhaus, nu minister van Justitie en Veiligheid, stelde in een interview dat de ongelijkheid in kansen slecht is voor de rechtsstaat. Volgens Joop Böhm kan meer gelijkheid het beste bereikt worden door de invoering van een universeel basisinkomen.

Geachte heer Grapperhaus, Excellentie,

Allereerst past het mij u te feliciteren met uw recente benoeming tot minister.

In het interview met u van 10 mei 2017 dat is afgedrukt in De Groene Amsterdammer kwam die benoeming al ter sprake. Op de vraag of er een rol in het nieuwe kabinet voor u zou zijn weggelegd, gaf u het diplomatieke antwoord: “Velen zijn geroepen, weinigen zijn uitverkoren. Ik heb in ieder geval wel de roeping om mijn nek uit te steken.” Proficiat! U hebt uw doel bereikt.

Het doel dat ik nog hoop te bereiken is de invoering van een Universeel Basisinkomen (UBI), een basisinkomen, hoog genoeg voor een onbekommerd bestaan, dat door de overheid periodiek en onvoorwaardelijk aan een ieder zal worden uitbetaald. Ik kan u zeggen dat deze open brief aan u deel uitmaakt van mijn strategie om dat doel te bereiken.

Tijdens een debatavond van “Rode Ondernemers in de PvdA” over ‘Ontslagrecht in Beweging’ bood ik u op 18 juni 2013 een UBI-flyer aan waarop u geïnteresseerd reageerde en mij toezegde zich er weer eens in te zullen verdiepen. Blijkens uw uitlatingen in het interview van 10 mei jl. is daar weinig van terecht gekomen. Maar als ik lees dat u zich ergert aan “hoe de politiek versplintert en de polemiek almaar platter wordt, zonder dat er wordt nagedacht over constructieve oplossingen”, dan zie ik toch nog een lichtpuntje.

Het Universeel Basisinkomen (UBI) kan namelijk als weinig andere ideeën leiden tot constructieve oplossingen. In de kern draait het volgens u om de verdeling van kansen in de maatschappij en de rol van de overheid daarin. Een UBI biedt daarvoor de oplossing. Mensen kunnen leven van hun UBI en uitzien naar kansen om werk te vinden dat hen boeit en waar hun ambitie naar uitgaat. Het geld dat in ruil voor het werk wordt ontvangen is dan van minder belang dan de voldoening die het werk hen geeft!

U bent ook van mening dat Nederland een democratische rechtsstaat is, maar is dat wel zo? De kiezer kan stemmen op een persoon van de politieke partij van zijn keuze. Maar die partij voert vervolgens een beleid uit dat de belangen behartigt van de achterban en van lobbyisten. Het gezamenlijk belang van de samenleving komt daardoor op de tocht te staan. Ons kiessysteem leidt daardoor tot een nepdemocratie. Het is daarom hard aan vervanging toe!

In een rechtsstaat mag worden verwacht dat de overheid opkomt voor de zwakkere in de samenleving en het gezamenlijk belang van de bevolking. In een welvarende rechtsstaat is er geen armoede en geen behoefte aan voedselbanken en schuldhulpverlening. Er is een UBI waardoor iedere inwoner zich gerespecteerd voelt en zich medeverantwoordelijk voelt voor het reilen en zeilen van de maatschappij.

Artikel 25 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens bepaalt ondermeer “Een ieder heeft recht op een levensstandaard, die hoog genoeg is voor de gezondheid en het welzijn van zichzelf en zijn gezin, waaronder inbegrepen voeding, kleding, huisvesting en geneeskundige verzorging en de noodzakelijke sociale diensten.” Maar de rechterlijke macht bekommert zich er niet om dat er in ons land wel welvaart is, maar dat het vele ingezetenen desondanks aan welzijn ontbreekt.

Het belastingstelsel moet gebaseerd zijn op het principe dat iedere burger er naar draagkracht aan meebetaalt. Het huidige belastingstelsel schiet daarin schromelijk tekort. Dat leidt tot grote ongelijkheid die funest is voor onze samenleving. Professor Henk de Vos wijst in zijn artikel ‘Kan het kapitalisme de democratie in stand houden?’ op zijn blog TOEGEPASTE SOCIALE WETENSCHAP ook op de gevaren van die ongelijkheid. Ik bepleit daarom de invoering van een te ontvangen belasting (het UBI) om de schadelijke inkomenseffecten van de te betalen belasting te corrigeren.

Men moet op de overheid kunnen vertrouwen. Gepensioneerden moeten ervan op aan kunnen dat zij het pensioen zullen ontvangen dat hen in het vooruitzicht is gesteld. Hun pensioen, waarvoor tientallen jaren premie is betaald, kan beschouwd worden als ‘uitgesteld loon’. Ik pleit ervoor dat de rechten en plichten van het pensioenstelsel door de overheid van de pensioenfondsen worden overgenomen. Ouderen hebben behoefte aan betrouwbare inkomsten. Hun inkomsten moeten niet afhankelijk zijn van een beleggingsresultaat of van nieuwe regelgeving die hen dupeert met hoge koopkrachtdaling!

Door de pensioenen te baseren op de afgedragen inkomstenbelasting kan een simpel en eerlijk staatspensioen worden gerealiseerd. De overheid betaalt mensen dan vanaf een bepaalde leeftijd een staatspensioen uit dat gebaseerd is op de inkomsten uit hun werkzame verleden, als aanvulling op het UBI waar iedereen recht op heeft.

U vertolkt naadloos mijn mening wanneer u zegt: “Volgens mijn definitie komt het erop neer dat een overheid dient te waarborgen dat iedereen aan de samenleving kan deelnemen volgens de beginselen van gelijkheid, vrijheid en rechtvaardigheid. Equality of resources betekent dat iedereen bij geboorte aanspraak heeft op dezelfde kansen en mogelijkheden in de maatschappij”. Maar volgens mij is dat alleen te realiseren door een UBI in te voeren! Of hebt u een beter idee?

Voor de vele zzp’ers, kunstenaars en flexwerkers is de invoering van een UBI een zegen. Het geeft een vaste basis aan hun bestaan. Een UBI zal ook dikwijls kunnen voorkomen dat relaties stranden als gevolg van financiële problemen. Bovendien geeft het de financieel zwakkere partij (vaak de vrouw) steun wanneer een relatie dreigt uiteen te vallen. Het maakt vrouwen tevens minder kwetsbaar bij dreigend intimiderend machtsmisbruik. Het UBI is vooral ‘vrouwvriendelijk’!

Ook op uw vakgebied biedt het UBI enorm veel voordelen. Thomas More wist meer dan 500 jaar geleden al dat je, om diefstal te voorkomen, mensen van geld zou moeten voorzien. Met een UBI zal veel misdaad worden voorkomen. Daardoor is er minder politie nodig op straat en kunnen strafzaken worden uitgezocht die anders door tijdgebrek zouden blijven liggen. Bovendien kan de rechterlijke macht de achterstanden inlopen die door tijdnood zijn ontstaan.

Wanneer misdadigers geïnterneerd worden kan hun UBI worden ingehouden als tegemoetkoming in de kosten. Zodra ze op vrije voeten komen krijgen ze weer zelf de beschikking over hun UBI, zodat ze direct na hun vrijlating weer over eigen geld kunnen beschikken. Veel gevangenen vallen na hun detentie terug in strafbaar gedrag wat leidt tot overlast, onveiligheid en hoge maatschappelijke kosten. Met een UBI zal dat veel minder vaak voorkomen.

In feite is een UBI ook een kwestie van fatsoen, van beschaving. Niemand zal van mening zijn dat gevangenen de kosten van hun detentie zelf maar moeten ophoesten. Maar waarom moeten mensen met een smetteloos blazoen dan wel zelf de kosten van het bestaan opbrengen?

Onderzoek door het SCP heeft uitgewezen dat arme mensen 7 jaar korter leven dan hun rijke landgenoten.^[1] Korter leven kan dus worden voorkomen door een UBI in te voeren. Is er geen sprake van ‘dood door schuld’ wanneer de politieke macht nalaat een UBI in te voeren om daarmee vroegtijdig sterven te voorkomen?

U stelt: “De vrijemarkteconomie heeft ervoor gezorgd dat in onze meritocratische samenleving een steeds grotere groep uit de boot valt. Het gaat om mensen die hun baan zijn kwijtgeraakt en nooit meer aan de bak komen. Ze worden het “precariaat” genoemd. Daar maak ik me grote zorgen over.” Volgens mij heeft Guy Standing (mede-oprichter van Basic Income Earth Network – BIEN) het woord ‘precariat’ bedacht. Hij schreef erover in zijn boek (pdf) The Precariat. The New Dangerous Class.

Regeren is vooruitzien. We leven in een periode waarin steeds meer betaald werk wordt overgenomen door robots. Robots doen het werk sneller en beter dan de mens. Dat is goed voor de economie. Maar mensen raken daardoor werkgelegenheid kwijt, waardoor zij minder inkomsten krijgen. Dat stagneert de economie, want door minder koopkracht neemt de vraag naar producten af. Met de invoering van een UBI kan dat euvel gelukkig worden hersteld. Het is trouwens eerlijk wanneer bedrijven extra belasting gaan betalen voor de vervanging van mensen door robots. Het profijt daarvan zou voor een belangrijk deel ten goede moeten komen aan onze samenleving!

Over het basisinkomen gaat u in het interview trouwens wel erg kort door de bocht. U beweert: “Ik ben niet voor een basisinkomen; dat is mensen maatschappelijk afkopen, in wezen vergelijkbaar met de WAO in de jaren negentig waar bijna een miljoen ‘zieke’ mensen in werden geduwd.” Dat is appels met peren vergelijken! U vergelijkt een basisinkomen met een uitkering, terwijl het basisinkomen er juist is om uitkeringen te voorkomen! Door invoering van een UBI worden veel uitkeringen namelijk overbodig.

Ik hoop dat u uw mening over het Universeel Basisinkomen zult willen heroverwegen. Mag ik daarna van u horen of uw afwijzende houding ten opzichte van het UBI door dit schrijven aan het wankelen is gebracht? Ik popel om dat van u te vernemen.

Met vriendelijke groet,

Joop Böhm,
Amersfoort, 2 november 2017

^{1. Zie bijvoorbeeld ook het artikel Gezonde levensverwachting korter bij de lage inkomens van het Centraal Bureau voor de Statistiek↩}

Het bericht Open brief aan de Minister van Justitie en Veiligheid, Ferdinand Grapperhaus verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

De “Basic Income Grant pilot” van Namibië (2008) was het eerste  universal cash transfer experiment in de wereld.

De “Basic Income Transfer pilot” van India (2010) is het invloedrijkste universal cash transfer experiment in de wereld m.b.t. de politieke discussie op wereldniveau.

De “Basic Income pilot” van Kenia (2017) gaat het grootste en meest uitgebreide universal cash transfer experiment van de wereld zijn.

Hier volgt de PDF-versie van de presentatie van Hilde Latour tijdens de ALV van de VBi op 29 oktober 2017 over deze experimenten.
Naast aandacht voor de effecten van het basisinkomen binnen de dorpen die een basisinkomen ontvingen, worden ook de verschillen in onderzoeksopzet duidelijk.
Hilde besteedt tevens uitgebreid aandacht aan de ‘spin off’ van de experimenten: zowel in de landen zelf, als op wereldniveau.

Het bericht Basisinkomen in Namibie, India en Kenia verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Twintig deelnemers telde de bijeenkomst van CNV vakmensen over het basisinkomen in Duiven nabij Arnhem.
Precies 10 mannen en 10 vrouwen.
Vrijwel alle vrouwen waren voor het basisinkomen. Argumenten: het geeft zekerheid dat je je uitkering krijgt. De etiketten op ieder mens (uitkeringstrekker) worden weggehaald, want iedereen krijgt dat basisinkomen. Vaak werd ook het argument van de steeds snellere automatisering aangehaald. Waarom solliciteren naar banen die er niet zijn. Het meest gehoorde argument van de vrouwelijke kant was dat met een basisinkomen onbetaald werk zoals vrijwilligerswerk, zorgtaken ( als ouder), mantelzorg dan erkend wordt en beloond wordt. Ook in een recent onderzoek in Engeland bleek dit het meest genoemde argument.
De meeste mannen waren ook voor het basisinkomen, maar hier was meer twijfel. Kan het wel hoog genoeg worden als het ingevoerd wordt? Blijven er wel genoeg mensen betaald werk doen? Gememoreerd werd dat 30 jaar geleden de CNV deze discussie ook had gevoerd en toen afgesloten met een positieve opstelling tav het basisinkomen, maar ook dat het niet actief naar buiten zou worden gedragen omdat er toen te weinig draagvlak was. In 1993 was 20 % van Nederland voor en 80 % tegen werd gememoreerd. Nu is 50 % voor en 50 % tegen.

De CNV discussie was heel anders van aard dan die bij de FNV. Daar leeft de zorg of het basisinkomen wel financiële vooruitgang brengt voor mensen met laag betaald werk. In het FNV wordt het heel moeilijk gevonden om niet Nederlanders, bijvoorbeeld mensen uit Oost Europa die hier ook legaal verblijven een basisinkomen te geven. Zij moeten eerst maar eens 18 jaar in Nederland wonen. Nu geldt er een soort wachttijd van 5 jaar voordat deze groep aanspraak kan maken op bijstand. Deze geluiden ontbraken volkomen bij het CNV.

Alexander de Roo 31 oktober 2017

Zie voor meer informatie over de bijeenkomsten van het CNV over basisinkomen deze link.

Het bericht Impressie van de bijeenkomst in Duiven van het CNV over basisinkomen verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Dit is de vierde aflevering van de feuilleton Brieven aan een Paralleluniversum van de Duitse schrijfster Petra Keup. De eerste verscheen op 8 oktober 2017. Sindsdien publiceer ik iedere zondagochtend een hoofdstuk van deze roman. De brieven zijn geschreven door Maximiliane Wonder-Licht, een ‘klant’, en gericht aan Valentin Graumann, de directeur van een instantie, die ‘Hartz-IV’, zeg maar de Duitse sociale bijstand, uitkeert.

Betreft: “O, jee”
– mijn excuses!

Geachte heer Graumann,

Ik moet mij verontschuldigen.

Het was niet eerlijk van mij om in mijn laatste brief zo uitvoerig over uw medewerkers te klagen. Niet incompetentie en onvermogen in de omgang met mensen, ook niet beroepsmatige paranoia voor “sociale parasieten” zijn het probleem, maar een interne dienstinstructie die uw medewerkers opdraagt, het de aanvragers zo moeilijk mogelijk te maken, zodat zij afzien van de betaling waar ze recht op hebben, omdat ze de gekmakende psychologische oorlogsvoering niet langer kunnen verdragen.

Dat begreep ik helaas pas gisteren toen mijn klacht al onderweg was. Een man die al ruimschoots ervaring met uw dienst heeft opgedaan en zelfs ervaren mocht, dat deze, uw dienstinstructie, niet eens voor onwettige berekeningen terugschrikt, vertelde mij daarover. Een dienstaanwijzing, hetzij openbaar of intern, wordt door de directeur gemaakt en dat bent u – of vergis ik mij? Uw arme medewerkers. Die treiteren nu mensen, omdat ze zelf niet gekweld willen worden.

Wat als uw medewerkers zich niet aan uw interne dienstinstructie houden? Als ze dus alle aanvragers zonder problemen de uitkeringen toewijzen waar ze volgens de wet recht op hebben, wat dan? Als ze de aanvragers zelfs vriendelijk en voorkomend zouden wijzen op alle rechten en mogelijkheden die hen ter beschikking staan?

Zij zouden dan vroeg of laat weliswaar nog steeds in dezelfde kamer zitten, maar niet meer op dezelfde stoel. En tenslotte weten ze allemaal van tevoren en tot in detail, wat hun daar op de andere stoel te wachten staat. Ze hebben immers dag na dag de afschuw in de ogen gekeken, die ze zelf moesten aanrichten.

Wat ben ik blij en dankbaar dat ik muzikante ben, zelfs nu ik op de “andere” stoel zit en het door u opgedragen getreiter moet ondergaan. Als musicienne krijg ik in ieder geval geen officiële dienstaanwijzingen, om mensen die in de concertzaal voor mij op de stoelen zitten, met valse en schrille tonen te kwellen. Wat dat betreft zit ik dan toch liever op de stoel voor het bureau van uw medewerkers en ik beloof u dat ik voortaan geduldiger met hen zal zijn, want ze hebben mijn volledige sympathie.

U wil ik evenwel graag uitdrukkelijk met de titel “favoriete vijand” eren. Geloof me, dat is een onderscheiding, die alleen nog wordt overtroffen door “excellente geliefde”. Dat kunt u zich niet voorstellen? U zult vanaf nu steeds weer van mij horen, dan zal ik u dat uitleggen.

Op dit moment wil ik u aansporen om te onderzoeken, wat deze ene aanvraag tot nu toe gekost heeft. Het aantal mensen, dat in uw huis een enkele aanvraag behandelt, wordt steeds groter en die willen allemaal een salaris hebben.

1. de receptionist
2. iemand, die een uitdraai van de aanvraag maakt
3. de medewerkster, die de aanvraag in ontvangst neemt
4. de medewerkster, die de aanvraag voorbewerkt
5. de medewerkster, die de aanvraag verwerkt
6. de medewerkster, die bezwaarschriften afhandelt
7. de teamleider
8. de directeur
9. de keuringsarts
10. de arbeidsbemiddelaar, die heeft ook nog zijn handen vol aan mij

Meneer Graumann, hebt u ook niet een dienstinstructie? Ik denk dat het er één is om kosten te besparen?

Met vriendelijke groet,
Uw Maximiliane Wonder-Licht

PS:
Ik kreeg een oud boek in handen, dat de titel draagt “Dienstanweisung für einen Unterteufel”, van CS Lewis.^[1] Lezenswaardig, of het iets met u te maken heeft, laat ik aan uw leesijver en uw oordeelsvermogen over.

Mij bevielen vooral de volgende twee citaten:
“De duivel … die hoogmoedige geest … kan het niet uitstaan, beschimpt te worden.” (Thomas More)
“De beste manier om de duivel uit te drijven, als hij voor de Schrift niet wijken wil, is hem te bespotten en uit te lachen, want verachting kan hij niet verdragen.” (Maarten Luther)

Een overzicht van alle gepubliceerde hoofdstukken is hier te vinden.
Vertaling: Florie Barnhoorn

Wordt vervolgd op zondag 5 november 2017

^{1. Nederlandse titel “Brieven uit de Hel”.↩}

Het bericht Brieven aan een Paralleluniversum: Oh jee, excuses verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.