Brieven aan een Paralleluniversum 25. Een toegift!

toegift

Dit is de vijf en twintigste en laatste aflevering van de feuilleton Brieven aan een Paralleluniversum van de Duitse schrijfster Petra Keup. De eerste verscheen op 8 oktober 2017. Sindsdien heb ik iedere zondagochtend een hoofdstuk uit deze roman gepubliceerd op deze website. De brieven zijn geschreven door Maximiliane Wonder-Licht, een ‘klant’, en gericht aan Valentin Graumann, de directeur van een instantie, die ‘Hartz-IV’, zeg maar de Duitse sociale bijstand, uitkeert.

Betreft: “O, een toegift! Mijn hemel!”

– En nu wordt het menens in dit theater …

 

Beschrijving van een daadwerkelijk ingediende aanvraag voor een werkloosheidsuitkering.
Feiten en dus niet aan de verbeelding van de schrijfster ontsproten.[1]

– Bij de verwerking van de aanvraag waren betrokken:

  1. de receptionist
  2. iemand, die kopieën uitprint
  3. de medewerkster, die de aanvraag in ontvangst neemt
  4. de medewerkster, die de aanvraag voorbewerkt
  5. de medewerkster, die de aanvraag verwerkt
  6. de medewerkster, die bezwaarschriften afhandelt
  7. de teamleider
  8. de directeur
  9. de keuringsarts

 

  • 30 kantjes grijsbruine aanvraagformulieren
  • toegift

  • 1 folder met instructies op helderwit papier
  • 11 grijsbruine pagina’s met invulinstructies
  • 24 pagina’s voor de beschikking ook in grijsbruin
  • 16 pagina’s ander bedrukt papier toch ook in grijsbruin
  • 28 kantjes bedrukt wit papier van de aanvraagster
  • 1 besluit
  • 3 wijzigingen op een besluit
  • 3 bezwaarschriften
  • 2 bijlagen bij een bezwaarschrift
  • 3 brieven van de directeur
  • 1 brief van de teamleider
  • 1 brief van de medewerkster, die de aanvraag verwerkt
  • 4 brieven van de medewerkster, die de aanvraag voorbewerkt
  • 5 brieven van de medewerkster, die bezwaarschriften afhandelt
  • 2 brieven van de keuringsarts
  • 5 e-mails van de directeur

 

  • 1 ingevuld vel papier voor de afdeling klantenreacties

 

  • 3 brieven aan de medewerkster, die de aanvraag voorbewerkt
  • 4 brieven aan de medewerkster, die bezwaarschriften afhandelt
  • 1 brief aan de medewerkster, die de aanvraag verwerkt
  • 1 brief aan de teamleider
  • 6 brieven aan de directeur
  • 1 brief aan een dame, die een gesprek weigerde

 

  • talloze e-mails naar de directeur

 

  • 2 gesprekken met de directeur en de teamleider
  • 1 gesprek met de directeur onder vier ogen
  • 2 gesprekken met de medewerkster, die de aanvraag in ontvangst neemt
  • 1 gesprek met degene die kopieën uitprint
  • 1 gesprek met de receptionist
  • 2 gesprekken met de arbeidsbemiddelaar
  • 1 geweigerd gesprek

 

  • een gecrashte ARGE-computer, die de naam niet meer wilde vinden

 

  • 2 gesprekken met een advocaat
  • 1 onderhoud bij een zelfhulporganisatie
  • 1 gesprek met de keuringsarts
  • 1 bezoek van twee buitendienstmedewerkers, ook wel “tandenborsteltellers” genoemd

 

  • een uur bijles over § 24 SGB II voor de directeur
  • ontelbare werkuren van de kant van de aanvraagster
  • wellicht exact bepaalde werkuren door medewerkers

toegift

  • ontelbare slapeloze nachten
  • 2 nachtmerries
  • 1 bijna-zenuwinzinking met een grote tranenvloed
  • 1 woedeaanval met wilde verwensingen
  • 4 weken stressgerelateerde maagpijn
  • daardoor twee dagen inkomstenderving van de bijbaan
  • de een of andere fles wijn
  • heel veel chocolade tegen de zenuwen
  • heel veel ijs om af te koelen
  • 1 cadeau, een boek, “Generatie Dom. Hoe stom zijn wij eigenlijk?”, voor de directeur, maar dat helaas niet aangenomen werd

 

  • een nagenoeg onvolbrachte pedagogische nascholing, waarbij de aanvraagster als deelnemer iets had moeten leren, doch als docente gegarandeerd een beter figuur had geslagen

 

  • 20 sollicitaties op aangeboden vacatures voor muzieklerares en -pedagoge
  • 1 sollicitatiegesprek
  • 4 afwijzingen
  • 2 sollicitaties, die in portefeuille gehouden worden, eventueel voor later
  • van de rest niets meer gehoord
  • ook niet van door de Dienst bemiddelde arbeidsplaatsen

 

  • doorlooptijd van de aanvraag: na 5 maanden nog lang niet afgesloten
  • goedkeuringsperiode van de aanvraag: 6 maanden en daarmee te overzien

 

  • 1 procedure voor het Sociaal Gerecht[2]

 

  • 1 teruggetrokken procedure voor het Sociaal Gerecht, omdat de krachten om het te doorstaan, niet meer opgebracht konden worden
  • 1 gesprek met een afgevaardigde van de Groenen in de Bondsdag, die een volslagen gebrek aan inzicht toonde voor het failliet van hun rampzalige beleid

 

… en wat zit er voor mij in het vat![3]

Een overzicht van alle gepubliceerde hoofdstukken is hier te vinden.
Vertaling: Florie Barnhoorn

Einde


1. Hier een overzicht van formulieren nodig voor het aanvragen van een werkloosheidsuitkering in Duitsland.↩
2. Meer informatie over een sociale rechtbank in Duitsland is hier te vinden.↩
3. … und unterm Strich zähl ich! Is de reclameslogan van de Postbank, een Duitse kredietinstelling.↩

Het bericht Brieven aan een Paralleluniversum 25. Een toegift! verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Inkomensverschillen en schulden beperken met een UBI

toeval

 

 

Joop Böhm knikt instemmend bij het lezen van het artikel van Paul de Beer in het Financieel Dagblad: “Ons levenslot is een combinatie van eigen keuzes, toeval en de maatschappelijke context.” Een Universeel Basisinkomen zou uitkomst bieden!

 

 

In De Telegraaf van maandag 12 maart 2018 geeft Annemarie van Gaal haar opinie over het schuldenprobleem. Ze wijst erop dat het totale bedrag aan problematische schulden in ons land 2,1 miljard euro bedraagt en dat het Nibud heeft uitgerekend dat we voor de “geldslurpende schuldenindustrie” er omheen jaarlijks een bedrag van 11 miljard euro moeten ophoesten. Vele mensen verdienen daar hun brood mee.

In haar column stelt ze onverbloemd: “De meeste mensen met forse betalingsachterstanden hebben te royaal geleefd of zijn zelf onverantwoorde schulden aangegaan. Dat is hun eigen keuze geweest.” Maar zo simpel is het niet. Schulden ontstaan vaak als gevolg van sterk wisselende inkomensverschillen.

Ik voel meer voor de opinie van Paul de Beer, hoogleraar arbeidsverhoudingen aan de Universiteit van Amsterdam, die in het Financieel Dagblad betoogt dat ons levenslot een combinatie is van eigen keuzes, toeval en de maatschappelijke context.

Van die combinatie kan de overheid alleen op de maatschappelijke context enige invloed uitoefenen, aldus de hoogleraar. Hij stelt, dat de ontstane inkomensverschillen als gevolg van eigen keuze en toeval, via een meer progressieve belastingheffing sterk kunnen worden beperkt.

Wat Paul de Beer niet met name noemt maar waarschijnlijk wel bedoelt, is een Universele Negatieve Inkomstenbelasting: de periodieke uitbetaling van een fors bedrag aan ieder lid van onze samenleving. Dit Universeel Basisinkomen (UBI) vindt terecht wereldwijd steeds meer enthousiaste voorstanders.

Een bijkomend voordeel zou zijn dat het werk, waarmee mensen nu hun brood verdienen in de schuldhulpverlening, overbodig wordt, zodat er weer werkers beschikbaar komen om het nijpende personeelstekort op de arbeidsmarkt aan te pakken.

Joop Böhm
Amersfoort, 15 maart 2018

Het bericht Inkomensverschillen en schulden beperken met een UBI verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Overzicht bezwaren en weerstanden tegen het basisinkomen en de invoering daarvan

Onderverdeeld naar 12 thema’s zijn circa 70 bezwaren verzameld, voorzien van een korte toelichting en een weerlegging of relativering.
Doel van deze verzameling is om voorstanders van basisinkomen die geconfronteerd worden met bezwaren, te helpen in hun gesprek met degene die het bezwaar naar voren brengen.

De bezwaren zijn in het Nederlands gepubliceerd op de website van het Netwerk Politiek Innovatie (NPI) in een en worden daar ook aangevuld of bijgewerkt als er aanleiding voor is.
Ze zijn ook gepubliceerd op de website van de Vereniging Basisinkomen (VBi) in een speciale categorie bezwaren, maar worden daar niet geactualiseerd.

Onderstaand worden, gerangschikt naar de thema’s, alle bezwaren genoemd, met links naar de volledige teksten

Misvattingen

  • Basisinkomen is een utopie of een fantasie
  • Basisinkomen is een hype of en cult
  • Basisinkomen betekent gratis geld en dat kan niet
  • Basisinkomen een nieuw en nog onrijp idee
  • Basisinkomen is anders verpakte sociale zekerheid
  • Basisinkomen is onbetaalbaar of asociaal


Waarden en Mensbeeld

  • Wederkerigheid is noodzakelijk voor de legitimiteit van de sociale staat en haar morele ondersteuning, dus een onvoorwaardelijk basisinkomen is niet solidair
  • Arbeid adelt, basisinkomen maakt mensen lui.
  • Met basisinkomen nemen jongeren niet meer de moeite om te gaan studeren
  • Veel mensen zullen niet goed met de vrijheid van een basisinkomen kunnen omgaan.
  • Basisinkomen leidt tot toename van het gebruik van drank en drugs
  • Basisinkomen is slecht voor de emancipatie van de vrouw
  • Het basisinkomen verlaagt de arbeidsparticipatie van vrouwen (o.a. omdat zij thuis zullen blijven om voor de kinderen te zorgen)
  • Talenten blijven onbenut
  • Basisinkomen bevordert overbevolking
  • Mensen willen zelf altijd iets meer dan ze bij een ander zien, dat betekent dat ze een ander geen basisinkomen zullen gunnen.
  • Er is een groep free-riders, onaangepasten of asocialen en die zal groeien als er basisinkomen voor iedereen is.
  • Velen ergeren zich aan het gedrag van free-riders, profiteurs en asocialen. Zij zijn geen basisinkomen waard en dat is de doodslag voor de acceptatie er van.


Maatschappijvisie en ideologie

  • Het idee van een basisinkomen gaat in de richting van communisme, en dat is slecht.
  • Basisinkomen is een socialistisch idee, dat kan dus niet werken
  • Het is een verwerpelijk neo-liberaal idee.
  • Het basisinkomen zorgt voor een onwenselijke (versterking van een) klassenverdeling in de samenleving.
  • Basisinkomen vergroot de kans op ghettovorming
  • Basisinkomen vergroot de macht van de staat en maakt burgers passief en afhankelijk
  • Basisinkomen vereist onrechtvaardige herverdeling en is eigenlijk gewoon diefstal
  • Basisinkomen is een paard van Troje, zodra het er is worden allerlei bezuinigingen doorgevoerd


Economie

  • Basisinkomen is onbetaalbaar
  • Basisinkomen maakt geen gebruik van verfijnde informatie en werkt daardoor log en beperkt doelgericht.
  • Een basisinkomen veroorzaakt een gigantische inflatie
  • Hogere belastingen zijn slecht voor innovatie en bedrijven
  • Basisinkomen verslechterd de positie van Nederland op de internationale markt
  • Basisinkomen zal de informele economie, zwarte transacties en fraude aanjagen
  • Basisinkomen bevordert de consumptie en is dus slecht voor het milieu
  • Basisinkomen betekent dat minder mensen gaan werken en dus zal de economie stagneren of krimpen


Arbeidsmarkt

  • Niemand wil meer onaangenaam werk verzetten
  • Veel mensen zullen genoegen nemen met het basisinkomen
  • Het wegvallen van inkomen door het werkloos raken zal met een basisinkomen een veel groter effect hebben dan nu.
  • Als je mensen een basisinkomen geeft, schuif je ze terzijde
  • Basisinkomen betekent dat betaald werk niet nodig is en dat ontneemt veel zin aan het bestaan


Overheid en bureaucratie

  • Te afhankelijk van de overheid
  • Geld verschaffen aan mensen is geen overheidstaak
  • Een basisinkomen, dat betekent iedereen een uitkering
  • Basisinkomen is nooit hoog genoeg om alle bureaucratie op te heffen
  • Basisinkomen bevordert corruptie bij de overheid


Grenzen en migratie

  • Alleen Nederland is te klein voor het basisinkomen
  • Basisinkomen bevordert immigratie, o.a. van economische vluchtelingen
  • Basisinkomen werkt discriminerend voor buitenlanders die hier willen komen
  • Basisinkomen bevordert ongewenste emigratie
  • Basisinkomen bevordert dat de grenzen gesloten worden


Het lost de echt belangrijke problemen niet op

  • Mensen met veel schulden zijn niet geholpen bij een beetje basisinkomen
  • Het kwaad van de groeiende ongelijkheid wordt niet verholpen
  • Het milieu schiet er niets mee op
  • Het is een oplossing uit de systeemwereld, problemen in de echte leefwereld worden er niet mee opgelost


Belangen

  • Vakbonden verliezen hun positie en zijn dus tegen
  • De werkgelegenheid van uitvoeringsinstanties voor de sociale zekerheid staat op de tocht
  • Basisinkomen betekent een ingrijpende verandering van onze manier van samenleven en daar heeft de heersende elite geen belang bij
  • De meeste mensen zijn tegen het basisinkomen


Procedures en instituties

  • We gaan er niet over, het is aan anderen over basisinkomen te beslissen
  • Het is een te grote operatie voor ons, we gaan maar 4 jaar mee als regering
  • Eerst moet nog dit en dat
  • Het basisinkomen haalt de aandacht weg bij belangrijkere hervormingen.
  • Experimenten zijn te kleinschalig om de echte effecten van een basisinkomen te kunnen inschatten.
  • Als we het ingevoerd hebben en het valt tegen, dan kunnen we er niet meer van af.
  • Het kan in elk geval niet in ons land.


Amendering en modificering

  • Politieke besluitvorming leidt altijd tot waterige compromissen waar we eerder slechter dan beter van worden
  • We voeren onder de naam basisinkomen iets heel anders in
  • Anderen dan degenen voor wie het bedoeld is, zullen er van profiteren


Invoering

  • We beginnen er niet aan, het is veel te complex
  • Een basisinkomen is niet goed gefaseerd in te voeren met betrekking tot hoogte.
  • We beginnen vol goede moed, maar slaan alle waarschuwingen voor uitvoeringsproblemen in de wind.
  • We kunnen de lange termijn effecten niet overzien

 

Uitleg

Dit is een onderdeel van een (project om te komen tot een) overzicht van bezwaren en weerstanden tegen het basisinkomen en de invoering daarvan. Zie de hoofdpagina op de NPI-site.

Eerder verschenen op de VBI-site de volgende onderdelen:

Overzicht op deze site: https://basisinkomen.nl/bezwaren-basisinkomen-overzicht/

Reyer Brons, 22-3-2018

Het bericht Overzicht bezwaren en weerstanden tegen het basisinkomen en de invoering daarvan verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

DonutDDay 15-9-18 – duurzaamheid, monetaire hervorming, basisinkomen – over de donut van Kate Raworth

Kate Raworth pleit voor een weidser en rijker beeld van menselijke vooruitgang. Daartoe heeft ze haar donut-model ontworpen. De kern van dit model is om ieder mens toegang te verschaffen tot elementaire levensbehoeften. Bij het bereiken van dit doel echter mag de planeet niet worden overbelast.

Op 15 september organiseren een aantal organisaties naar aanleiding van haar boek de DonutDDay in Amsterdam.
Een dag land voordrachten en discussies over basisinkomen, hervorming van het monetaire systeem en duurzaamheid. Van 10 tot 17 uur in de Keizersgrachtkerk in Amsterdam,  Keizersgracht 566.  Schrijf deze datum alvast in de agenda!

De organisaties zijn:

Er is contact met enkel andere organisaties die mogelijk ook mee willen doen.

 

donut-economieOver het boek van Kate Raworth (Donuteconomie. In zeven stappen naar een economie voor de 21e eeuw) heeft Alexander de Roo een recensie geschreven, zie Niet bij basisinkomen alleen! Recensie van Donut Economie van Kate Raworth.
Het onderwerp is ook aan de orde geweest in een uitzending van VPRO Tegenlicht.

Hieronder volgt een samenvatting van het boek, gemaakt door de Werkgroep Basisinkomen Nijmegen.

De economische wetenschappen zijn nog steeds gebaseerd op gedachtengoed dat dateert uit de jaren ’50, dat op zijn beurt weer geënt is op theorieën die stammen uit 1850. Dit gedachtengoed is dus zwaar verouderd en dient zodoende te worden vervangen door nieuwe ideeën over economie, welke behoren te zijn gericht op welzijn en planetaire integriteit. Dit zijn immers de waarden die er nú toe doen.

De Britse econome Kate Raworth zet zich af tegen de groeidoctrine die het economisch denken nog altijd overheerst. Haar model, genaamd ‘the doughnut’, moet de weg wijzen naar de economie van de 21ste eeuw. Bij het realiseren van zo’n nieuw model behoort de kernvraag te zijn welke vitale functies ervoor zorgen dat de aarde al zo lang stabiel blijft en hoe ons economisch handelen moet worden gericht zodanig dat deze functies niet te zeer op de proef worden gesteld.

Vooralsnog weigert het grote publiek te onderkennen welke de schadelijke gevolgen zijn van ons consumeergedrag. Voor zover men dit wél doet neigt men er voor weg te vluchten, o.a. door nóg meer te consumeren. Van belang hierbij is te realiseren dat overconsumptie wordt gevoed door het gebrek aan bevrediging van primaire levensbehoeften, die liggen op het gebied van fysieke en sociale geborgenheid en veiligheid.

Momenteel zitten we gevangen in het principe van oneindige groei. Wanneer de immer stijgende lijn van productie en consumptie stagneert, laat staan wanneer deze daalt, ontstaat er crisis, met o.a. banenverlies als gevolg. Panisch als men is voor een dergelijke gebeurtenis klampt men zich vast aan het huidige economische model.

De economische groei zoals we deze de afgelopen 100 jaar hebben beleefd is voornamelijk gebaseerd op de olie-industrie. Voorstanders hiervan betogen dat de schade die deze industrie veroorzaakt is te herstellen, zo niet op korte dan toch zeker op lange termijn. Dit argument is echter allang d.m.v. wetenschappelijk bewijs achterhaald.

Kate Raworth pleit voor een weidser en rijker beeld van menselijke vooruitgang. Daartoe heeft ze haar doughnut-model ontworpen. De kern van dit model is om ieder mens toegang te verschaffen tot elementaire levensbehoeften. Bij het bereiken van dit doel echter mag de planeet niet worden overbelast.

Praktisch gezien biedt de circulaire of -hergebruikseconomie alternatieven voor de huidige verbruikseconomie. Dit is echter geen simpel gegeven, omdat er a.h.w. een geheel nieuw economisch ecosysteem moet worden gecreëerd, bestaande uit elkaar voedende en ondersteunende ondernemingen. Hierin bestaan reeds talrijke onafhankelijke initiatieven, die echter een groot risico lopen om in de valkuilen van het oude economische stelsel te tuimelen. Om die reden is het noodzakelijk dat politieke besluitvorming, lees: de overheid, moet helpen om zo’n economisch ecosysteem te doen ontstaan. Aldus zullen overheden moeten breken met de tendens om terug te treden uit het domein van de economie door daarin juist een grotere rol te gaan spelen. In China is dat reeds het geval, maar ook in Europa heeft Denemarken de stap gezet naar meer regulering. De investeringen die de Deense overheid hierbij heeft gedaan betalen zich inmiddels met winst terug.

Al met al blijken er dus praktische opties te bestaan voor het scheppen van een nieuwe economie, temeer daar de technologie die hiervoor nodig is reeds beschikbaar is en zich bovendien razendsnel ontwikkelt.

 

Samenvatting door de Werkgroep BasisInkomen Nijmegen, februari 2018
Redactie Reyer Brons, maart 2018

Het bericht DonutDDay 15-9-18 – duurzaamheid, monetaire hervorming, basisinkomen – over de donut van Kate Raworth verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Brieven aan een Paralleluniversum 24. “Charade”

charade

 

Dit is de vier en twintigste aflevering van de feuilleton Brieven aan een Paralleluniversum van de Duitse schrijfster Petra Keup. De eerste verscheen op 8 oktober 2017. Sindsdien publiceer ik iedere zondagochtend een hoofdstuk uit deze roman. De brieven zijn geschreven door Maximiliane Wonder-Licht, een ‘klant’, en gericht aan Valentin Graumann, de directeur van een instantie, die ‘Hartz-IV’, zeg maar de Duitse sociale bijstand, uitkeert.

 

Charade

“When we played our charade[1]
we were like children posing,
playing at games, acting out names,
guessing the parts we played.
Oh, what a hit we made,
we came on next to closing;
Best on the bill,
lovers until love left the masquerade …”

(Titelsong van de Film „Charade“, Tekst & Muziek van Johnny Mercer & Henry Mancini)

Een overzicht van alle gepubliceerde hoofdstukken is hier te vinden.
Vertaling: Florie Barnhoorn

De slotaflevering volgt op zondag 25 maart 2018


charade 1. Volgens Van Dale betekent het woord ‘charade’ – schertsvertoning, poppenkast; lettergreepraadsel; een gezelschapsspel waarbij de deelnemers lettergrepen of een woord uitbeelden en de omstanders deze moeten raden.

De Nederlandse vertaling gaat ongeveer zo:

O, wat een vertoning!

“De dagen dat we onze woordraadsels speelden
waren we als kinderen, die zich voordeden
als woorden, woorden uitbeelden, woordspelletjes
raden bij de rollen die we speelden.
Oh, wat hadden we een succes,
we dansten door tot sluitingstijd;
De sterren van het programma,
liefhebbers tot de liefde de voorstelling verliet …”

Zie voor een bespreking van de film hier en de gezongen tekst hier.

Het bericht Brieven aan een Paralleluniversum 24. “Charade” verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Hoe moet het basisinkomen betaald worden?

simpel systeem

 

 

Hoe moet het basisinkomen betaald worden? Dat is niet in een paar woorden uit te leggen, zegt Joop Böhm, voer een simpel systeem in, zoals een universeel basisinkomen, verdeel de lasten eerlijk en laat ook burgers profiteren van de Europese geldverruiming.

 

 

  • Breng niet langer mensen in geldnood om ze er dan met behulp van veel geld weer uit te helpen. Neen, je kunt beter mensen geld geven zodat ze niet in nood komen.  Voor een deel betaalt het UBI zichzelf: Minder kosten wegens armoedebestrijding en criminaliteit, minder bureaucratie, betere volksgezondheid en opbloei van de economie door toename van de koopkracht!
  • De automatisering bespaart het bedrijfsleven enorm veel geld. De overheid had niet de bedrijfswinsten lager, maar juist hoger moeten gaan belasten. Het bedrijfsleven is er voor de bevolking, niet andersom!
  • Door te lobbyen zijn er allerlei regelingen gekomen die groepen mensen, zoals beleggers en ondernemers, extra voordeel geven. In een democratie zou men juist de zwakkeren in de samenleving extra moeten ondersteunen!
  • Mensen met een hoog inkomen betalen relatief minder aan belasting en kosten van levensonderhoud dan mensen met een laag inkomen. De overheid moet zorgen voor een eerlijker verdeling!
  • En dan is er nog de mogelijkheid van Kwantitatieve Verruiming of Quantitative Easing for People, kortweg QE4People. De ECB heeft lange tijd extra euro’s uitgegeven om effecten e.d. op te kopen. Nu gaan er stemmen op om dit middel te gebruiken om te investeren in een UBI.[1], [2]

 

Maar ik zou het laten bij: Een Universeel Basisinkomen is gewoon wat mensen nodig hebben om van te kunnen leven! Een oproep voor steun aan de beweging voor Quantitative Easing gaat hierbij. Zie de noten hieronder.

Joop Böhm,
Amersfoort, 14 maart 2018


1. Sinds maart 2015 heeft de Europese Centrale Bank (ECB) meer dan 1800 miljard euro’s gecreëerd – een bedrag groter dan het Bruto Binnenlands Produkt van Spanje. Dit noemen economen Kwantitatieve Verruiming (geldverruiming), Quantitative Easing of QE. De ECB gebruikt het meeste van dit geld om financiële producten op te kopen van investeerders, banken en pensioenfondsen, waardoor de eigenaren van deze bezittingen nog rijker worden. Een deel van dit geld wordt zelfs gebruikt om enkele van de meest asociale en vervuilende multinationale bedrijven te financieren. Er is echter een alternatief. In plaats van financiële markten te overvoeren met geld of het aan bedrijven te geven zou de ECB het geld ook in de Europese economie kunnen steken, zodat het voor alle EU-burgers werkt. Bijvoorbeeld door duurzame investeringen te financieren, zoals woningbouw of simpelweg iedere EU-burger 1000 euro per maand te geven. Een idee waar een groot deel van de bevolking achter staat! (Stan Jourdan, Head of Positive Money Europe, persoonlijke email)

2. Hier een korte video, die laat zien wat Quantitative Easing is. De beweging – onder de (nieuwe) naam Positive Money Europe – groeit, doe mee op Facebook en Twitter!

Het bericht Hoe moet het basisinkomen betaald worden? verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Reactie op Daniel Zamora over ‘Het basisinkomen: genese van een neoliberaal idee’

Uit België komt vaak een stevig geluid uit de linkerhoek met als strekking dat basisinkomen een valkuil is waar de neoliberalen ons graag in willen laten trappen. Peter van Hoesel laat zien dat dit een eenzijdige en beperkte zienswijze is.

In september 2017 verscheen een artikel van Daniel Zamora met als titel Het basisinkomen: genese van een neoliberaal idee in het Tijdschrift Lava.
Het artikel is een bewerking van een hoofdstuk uit het boek van Alaluf Mateo en Daniel Zamora  Contre l’allocation universelle (ook downloadbaar als PDF via Academia).

De strekking van het artikel is dat je moet oppassen met het basisinkomen omdat het eigenlijk uit de neoliberale hoek komt. De auteur ziet het basisinkomen niet als een mooie brug tussen de socialisten en liberalen, maar als een neoliberale list waarmee de verworvenheden van de sociale heilstaat kunnen worden aangepakt.
Ik wil ingaan op de argumenten waarmee de auteur zijn betoog onderbouwt. Niet om te laten zien dat het allemaal onzin zou zijn, maar omdat het een tamelijk eenzijdige benadering is die niet recht doet aan de verdiensten die een basisinkomen kan hebben voor zowel socialisten als liberalen.

Zamora betoogt dat voorstanders van het basisinkomen zich beroepen op Thomas More plus nog wat auteurs die eeuwen geleden al pleitten voor een basisinkomen en meer recent op ervaringen in sommige ontwikkelingslanden, maar dat dit totaal niet te vergelijken is met moderne verzorgingsstaten met al hun verworvenheden. In relatief primitieve landen kan een klein basisinkomen zegenrijk zijn, maar daar zitten we in ons soort landen niet op te wachten. Het geeft volgens hem dan ook geen pas zich daarop te beroepen.

De auteur heeft wel een punt, maar volgens mij toont hij daarmee niet aan dat een modern beroep op een basisinkomen misplaatst zou zijn omdat dit vanwege bestaande sociale voorzieningen, cao’s e.d. onnodig zou zijn. Zo gaat hij voorbij aan allerlei artefacten en neveneffecten van het bestaande systeem, zoals diverse armoedevallen, regels die het vinden van werk belemmeren, dure onoverzichtelijke bureaucratie, vele gemiste kansen bij werkzoekenden en werkgevers om elkaar te treffen, tweedeling op de arbeidsmarkt. Zulke onwenselijke effecten kunnen met een basisinkomen worden vermeden.
Het viel me trouwens op dat hij bij het bespreken van negatieve IB (hij noemt als voorbeeld het Canadese Mincome-project) totaal niet ingaat op het verschijnsel armoedeval, maar dit terzijde.

Hij gaat ook voorbij aan de positieve bijdrage die het basisinkomen kan hebben aan:

  • het vermijden van hoge werkdruk,
  • terugdringen van overbodige arbeid en criminaliteit,
  • ruimte voor vrijwilligerswerk,
  • terugdringen ziekteverzuim,
  • meer werksatisfactie en hogere productiviteit,
  • levenslang leren,
  • een hoger niveau van welzijn.

Als historische of geografische observatie klopt wat hij aanvoert wel, maar daarmee laat hij volgens mij alleen maar zien dat een basisinkomen in ontwikkelde landen niet vergelijkbaar kan zijn met een basisinkomen in weinig ontwikkelde landen.

De auteur meent verder dat de roep om een basisinkomen de bijl legt aan de wortels van onze moderne verzorgingsstaat. Hij verdenkt voorstanders ervan niet alleen uit te zijn op het afschaffen van alle bestaande sociale zekerheid en van het arbeidsrecht, maar ook van het volledig privatiseren van collectieve diensten zoals onderwijs en zorg, waardoor dit onbetaalbaar wordt voor mensen met alleen een basisinkomen.

Wat betreft de bestaande sociale zekerheid is wat mij betreft te hopen dat hij gelijk heeft, want dat systeem is werkelijk verschrikkelijk, vooral ook voor degenen die ervan afhankelijk zijn.
Het is overigens wel zo, dat afschaffing van de bestaande sociale zekerheid alleen zou kunnen wanneer het basisinkomen hoog genoeg is. Op dat punt heeft de auteur natuurlijk gelijk. Een ministelsel zou voor de huidige uitkeringsgerechtigden negatief uitpakken.

Wat betreft het arbeidsrecht kan hij ook wel gelijk hebben, maar daar zijn twee kanttekeningen bij te plaatsen. Werkgevers zullen juist bij laagbetaald werk hun best moeten doen mensen te interesseren voor het werk dat zij bieden, waardoor laagbetaalden er per saldo vermoedelijk op vooruit gaan. Verder zal er in de meeste sectoren nog steeds behoefte zijn om cao’s af te spreken, ook aan de kant van werkgevers, misschien juist wanneer cao’s niet langer verbindend worden verklaard.

Wat betreft zijn verdenking m.b.t. de privatisering van onderwijs en zorg, schiet de auteur volgens mij zijn doel voorbij. Invoeren van een basisinkomen om dit vervolgens voor een belangrijk deel weer in te moeten leveren voor betaling van publieke diensten heeft op voorhand geen enkele zin en vergroot zelfs de inkomensongelijkheid, terwijl het basisinkomen onder meer bedoeld is om die ongelijkheid juist te verkleinen. Geen enkele voorstander bepleit zoiets, liberaal of niet.
Je moet wel heel wantrouwend zijn om hier een complot te vermoeden. Maar zelfs als er zo’n complot zou bestaan bij een kleine groep neoliberalen is het wat mij betreft ondenkbaar dat zoiets erdoor zou komen. De overgrote meerderheid van de samenleving zou dat niet pikken.

Financiering van het basisinkomen is trouwens goed mogelijk zonder bezuinigingen op essentiële voorzieningen als onderwijs en zorg. Er is daarnaast heel wat overheidsbeleid waarop juist prima bezuinigd kan worden, zoals overbodige bureaucratie (bv. bij politie, zorg, gemeenten), subsidies voor het bedrijfsleven, veiligheidsbeleid (bv. via legalisering softdrugs), en natuurlijk de huidige sociale zekerheid.

Het lijkt erop dat de auteur niet graag afscheid neemt van het bestaande systeem van sociale zekerheid in ontwikkelde landen, net als trouwens de meeste politieke partijen in Nederland. Alleen de Partij voor de Dieren en Groen Links tonen de enige durf op dit gebied, zij zijn dan ook de meest uitgesproken voorstanders van een basisinkomen. Kijkend naar deze twee partijen kun je in Nederland moeilijk spreken van een neoliberaal complot.

De auteur betoogt voorts dat het basisinkomen misschien goed is voor het bieden van gelijke kansen, maar dat het geen effect heeft op de steeds grotere verschillen tussen arm en rijk. Hij zegt het niet met zoveel woorden, maar hij is wellicht bang dat het basisinkomen al gauw zal verdwijnen in de zakken van de rijken.
Dit is zeker een aandachtspunt. Alleen al prijsverhogingen in supermarkten kunnen ervoor zorgen dat het basisinkomen geleidelijk aan weer verdampt, terwijl de betreffende aandeelhouders dit geld vervolgens binnen kunnen harken. Het is dan ook zaak het basisinkomen zo vorm te geven dat prijsinflatie zoveel mogelijk wordt bestreden. Het basisinkomen dient te functioneren als harde ondergrens van de inkomensverdeling. Daarmee is er vooral aan de onderkant sprake van de nodige nivellering, terwijl tevens wordt voorkomen dat het basisinkomen zal ontaarden in enigerlei denivellering aan de bovenkant.

Het basisinkomen moet overigens niet worden beschouwd als het belangrijkste instrument waarmee de inkomensverdeling minder scheef wordt gemaakt. Daarvoor zal je diverse andere maatregelen moeten nemen, zoals afschaffen van speculatieve handel, inkomen uit vermogen even hoog belasten als inkomen uit arbeid, aanpakken van belastingontwijking e.d.

Ook mag het basinkomen niet worden beschouwd als een panacee voor alle maatschappelijke problemen in ontwikkelde landen. Aan de andere kant moeten de gunstige effecten van het basisinkomen ook weer niet worden onderschat. Per saldo kan het basisinkomen op diverse gebieden een positieve bijdrage leveren, mits er wordt gezorgd voor een goede afstemming met alle relevante beleidsdomeinen.

Tenslotte pleit de auteur in meerdere passages voor het overeind houden van de collectieve sector en het terugdringen van de marktsector. Hij vreest dat het basisinkomen een glijbaan betekent in omgekeerde richting. Het is mij niet duidelijk geworden waarop hij dat baseert, anders dan zijn angst voor eerdergenoemd complot van neoliberalen.

Volgens mij betekent een basisinkomen in de eerste plaats juist het versterken van de collectieve sector, omdat de staat dit linksom of rechtsom zal moeten financieren. Het betekent hopelijk ook dat de markt er beter door gaat functioneren, bijvoorbeeld via productiviteitsverbetering. En het zou mooi zijn als ook de collectieve sector er beter door gaat functioneren, bijvoorbeeld via vermindering van de bureaucratie.
Er wordt aldus een nieuw evenwicht mogelijk gemaakt tussen markt en overheid, waarbij het basisinkomen voor beide sectoren als platform functioneert.

Peter van Hoesel, maart 2018
Illustratie creative commons pitfall trap
Dit bericht is eerder geplaatst op de website van het NPI
Zie ook dit genuanceerde Engelstalige betoog: Universal Basic Income – A Not so Radical History

Het bericht Reactie op Daniel Zamora over ‘Het basisinkomen: genese van een neoliberaal idee’ verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Bezwaren basisinkomen – 1b : Waarden en mensbeeld

Mensen willen zelf altijd iets meer dan ze bij een ander zien, dat betekent dat ze een ander geen basisinkomen zullen gunnen.
Er is een groep free-riders, onaangepasten of asocialen en die zal groeien als er basisinkomen voor iedereen is.
Velen ergeren zich aan het gedrag van free-riders, profiteurs en asocialen. Zij zijn geen basisinkomen waard en dat is de doodslag voor de acceptatie er van. 

In het kader van het project basisinkomen van het NPI werk ik aan een verzameling bezwaren tegen het basisinkomen. Ik heb er circa 70 verzameld en gerubriceerd in 12 thema’s, zie  Bezwaren en weerstanden tegen het basisinkomen en de invoering daarvan.

Iedereen wordt van harte uitgenodigd deze bezwaren aan te vullen, ook de toelichting daarbij en uiteraard de weerlegging of relativering.

Dit bericht bevat een tweede aanvulling bij het thema Waarden en mensbeeld, zie hier de eerste aflevering en hier de eerste aanvulling.

Uitwerking

Mensen willen zelf altijd iets meer dan ze bij een ander zien, dat betekent dat ze een ander geen basisinkomen zullen gunnen.

Toelichting
Jaloers gedrag is veel voorkomt bij mensen (en zelfs bij dieren) , dat maar in beperkte mate beheerst kan worden door meer altruïstische beschaafde vernislaagjes.

Weerlegging
Dat mensen iets willen hebben dat een ander wel heeft maar zij zelf niet, is een niet te ontkennen verschijnsel. Dat is tot op zekere hoogte te voorkomen door te zorgen dat iedereen ‘genoeg’ heeft, maar daarmee wordt jaloezie niet voorkomen. Basisinkomen zal deze gevoelens niet kunnen voorkomen, maar zonder basisinkomen zullen ze er evengoed zijn. Een basisinkomen dat voldoende is om in de levensbehoeften te voorzien, zal wel de echte armoede verkleinen en daarmee minder uit lokken tot actie om bij anderen te halen wat ze niet zelf hebben of kunnen krijgen.
Basisinkomen maakt het gemakkelijke om een acceptabel plek in de sociale rangorde te krijgen.

Er is een groep free-riders, onaangepasten of asocialen en die zal groeien als er basisinkomen voor iedereen komt.

Toelichting
Iedereen kent wel iemand die op geen enkele manier wil of kan bijdragen aan de maatschappij.  Types die ook met een basisinkomen echt niet nuttig vrijwilligerswerk gaan doen. Die zich niet beschaafd aan een moestuintje, vrienden, hobby of mantelzorg wijden.  Zo’n persoon is voor de mensen die hem  of haar uit de eerste, tweede of zoveelste hand kennen een uiterst krachtig argument tegen het basisinkomen.

Weerlegging
Deze ergernis is begrijpelijk maar het is jammer om die leidend te laten worden voor onze houding.

Want natuurlijk is het voor iedereen veel goedkoper en kost het veel minder negatieve energie om zo’n hopeloos geval in zijn sop te laten gaar koken.
Het is nuttig de emoties rond deze ergernis onderscheiden en de feiten te duiden.
Het aantal echte uitkeringsfraudeurs bedraagt hooguit een paar procent, zowel in Nederland als in de landen om de buurt. Dat is dus heel weinig. Ieder zinnig persoon die er redelijk naar kijkt zou tekenen voor zo’n foutenmarge.  En het is ook nog maar de vraag of dat percentage helemaal als oneigenlijk gebruik te beschouwen is.
Als we eenmaal accepteren dat  een kleine groep niet nuttig kan of wil zijn voor de maatschappij, en dat het verloren energie is om te proberen ze te veranderen, dan snapt iedereen vanzelf dat ook bij die mensen een basisinkomen verreweg de efficiëntste optie is. Als we ons maar over die krachtige gevoelens, die boze verontwaardiging en  jaloezie heen kunnen zetten.
Met circa 2% van de beroepsbevolking is niets aan te vangen, dat is al decennialang bekend. Welk beleid je er ook op loslaat, het helpt helemaal niets. We noemen met een oneerbiedige term ook wel het arbeidsmarktresidu. Een beschaafde samenleving zal ook die groep altijd financieel moeten ondersteunen, onder welk tem dan ook!
Het basisinkomen heeft als voordeel dat het geen bijkomende bureaucratische kosten met zich meebrengt.

Velen ergeren zich aan het gedrag van free-riders, profiteurs en asocialen. Zij zijn geen basisinkomen waard en dat is de doodslag voor de acceptatie er van.

Toelichting
Dat er altijd free-riders of asocialen zijn is waarschijnlijk niet te vermijden. Maar het gaat te ver hun gedrag te faciliteren met basisinkomen waar helemaal niets tegenover staat. Als je het toch verschaft, nodigt dat anderen uit tot hetzelfde slechte gedrag.

Weerlegging
Er zijn altijd mensen geweest (en die zullen er altijd blijven) die kans zien om te profiteren van de vruchten van de aarde en de inspanningen van anderen, zonder zelf actief bij te dragen aan het in stand houden van de maatschappij. Soms vinden we dat prima, zoals bij kinderen en ouderen.
Ook van  mensen met veel geld (hoe dan ook verkregen) accepteren we dat. Maar van anderen lijken we wederkerigheid te eisen en zijn we bereid zware middelen van controle en  sanctie in te zetten om misstanden te voorkomen.
Het zou veel beter zijn daar over heen te stappen en deze beperkte groep voor lief te nemen.

De essentie van het basisinkomen is dat het zonder enig moreel, economisch of maatschappelijk onderscheid wordt toegekend. Iemand die geen zin heeft om ervoor te werken krijgt het dus ook, en dat wekt bij velen inderdaad de nodige weerzin.
De gedachte dat het huidige systeem mensen aanzet tot nuttige arbeid berust op diverse onjuiste veronderstellingen. Van een basisinkomen mag worden verwacht dat per saldo meer mensen aan de slag gaan dan nu het geval is, of een opleiding volgen dan wel een nuttig maatschappelijk doel om zich voor in te zetten.
Wellicht kan de naaste omgeving een beroep op hen doen zich actief te participeren in hun omgeving. Het kan ook zijn dat specifieke programma’s nodig zijn een deel van deze mensen te steunen. Maar het levert heel veel ongewenste neveneffecten op als dat gebeurt door of namens de overheid via financiële sancties, bijvoorbeeld door hen een uitkering of een basisinkomen te onthouden.

Uitleg

Dit is een onderdeel van een (project om te komen tot een) overzicht van bezwaren en weerstanden tegen het basisinkomen en de invoering daarvan. Zie de hoofdpagina op de NPI-site.

Eerder verschenen op de VBI-site de volgende onderdelen:

Overzicht op deze site: https://basisinkomen.nl/bezwaren-basisinkomen-overzicht/

Reyer Brons, 13-3-2018

Het bericht Bezwaren basisinkomen – 1b : Waarden en mensbeeld verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Brieven aan een Paralleluniversum 23. “O – Help!”

Help!

 

Dit is de drie en twintigste aflevering van de feuilleton Brieven aan een Paralleluniversum van de Duitse schrijfster Petra Keup. De eerste verscheen op 8 oktober 2017. Sindsdien publiceer ik iedere zondagochtend een hoofdstuk uit deze roman. De brieven zijn geschreven door Maximiliane Wonder-Licht, een ‘klant’, en gericht aan Valentin Graumann, de directeur van een instantie, die ‘Hartz-IV’, zeg maar de Duitse sociale bijstand, uitkeert.

“Oh, help!”

 

Help! De meest aangename openbare ruimte van onze stad O is voor velen het stoom- of wellnessbad, maar bovenal is dat het attractiebad. Aan de verleiding om op deze plek handelingen ter ontspanning uit te voeren, kan een burger van stad O geen weerstand bieden.

In het kruidenstoombad zagen zij elkander nog niet, vermoedden elkaars aanwezigheid niet. Twee parallelle universa nog door nevel barmhartig versluiert.

Maar bij het Banja-ritueel staan ze dan des te onverwachter tegenover elkaar – precies zoals God ze geschapen heeft.[1]

Valentijn was voor het eerst, sinds hij Maximiliane kende, heel blij dat er geen bureau tussen hen in stond, want de naakte feiten aan beide zijden zouden dan in de documenten en in de huiscomputer van zijn ARGE-dienst immers tot onbeheersbare verwarringen geleid hebben. Zo precies wilde zijn ARGE het toch ook niet weten. Bovendien was hij ook maar een man en een bureau zou het wonderbaarlijke schouwspel wellicht in de weg gestaan hebben.

Een genotvol gekreund “O” was van beiden te vernemen, want het werd heet, zeer heet zelfs. De thermometer stond op 90 graden, ze sloegen zich met berkentakken tot ze rood waren, ze stortten zich met doodsverachting in het ijsbekken. Ter afsluiting bood men hen een wodka aan en uiteindelijk lagen ze heel vredig op het waterbed. Met een glimlach ontspanden ze zich en beiden gaven zich over aan dromen over een betere toekomst.

Misschien ging Valentijn Graumann een wondermooi licht op, misschien realiseerde Maximiliane Wonder-Licht zich dat achter een grijze, troosteloze man ook een droomman schuil kan gaan …

PS : O, hoe verleidelijk! O, wat bedrieglijk!

Help! Of Maximiliane en Valentijn hun schermutselingen in de toekomst blijven uitvechten op kantoor of dat ze deze naar de dansvloer verleggen, om zo in een paar jaar de kampioenstitel in Tango Argentino te winnen, of zij samen de tragikomedie naar hun thuisomgeving verplaatsen en gelukkig worden in een hulpbehoeftig bijstandsgezin of op een dag toch maar met stille trom uit elkaar gaan, laat de schrijfster aan de fantasie van de lezer over.[2]

Misschien staat het ook in de sterren geschreven.

Een overzicht van alle gepubliceerde hoofdstukken is hier te vinden.
Vertaling: Florie Barnhoorn

Wordt vervolgd op zondag 18 maart 2018


1. Het Banja-saunaritueel is een oude Russische traditie waarbij de deelnemers zichzelf of elkaar met berkentwijgen slaan om de bloedcirculatie te stimuleren. Hier een voorbeeld op YouTube.↩
2. Hier een YouTube filmpje met de Duitse finalisten van Tango Argentino 2011 Torsten Thiele en Viktoria Baumann. ↩

Het bericht Brieven aan een Paralleluniversum 23. “O – Help!” verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Wat u zegt: Bijstand is niet meer van deze tijd!

inkomstenbelasting

 

 

Een nieuwe Joop! Vandaag veegt hij de vloer aan met het verplichte vrijwilligerswerk in de Bijstand. Een Universeel Basisinkomen is wat mensen nodig hebben. Hoe dat betaald gaat worden? Uit de Inkomstenbelasting!

 

De kwestie
Het verplichten van mensen tot onbetaalde maatschappelijk nuttige activiteiten, zoals de Participatiewet vereist, is niet meer van deze tijd. Mensen in de bijstand verkeren in mensonwaardige omstandigheden. Bovendien gaat bijstand gepaard met onnodig veel bureaucratie. Het is geldverkwisting en peperduur! Door tegenprestaties af te dwingen wordt dat alleen maar erger.

 

Gelukkig is er een oplossing:

Universeel Basisinkomen (UBI)
Voor mensen die deel uitmaken van onze samenleving dient op zo kort mogelijke termijn een Universeel Basisinkomen (UBI) te worden ingevoerd dat hoog genoeg is voor een onbekommerd bestaan. Als tegenprestatie dienen mensen zich te houden aan de wetten die hier gelden.

Herziening belastingstelsel
Met een vlaktaks inkomstenbelasting (bijv. 40%) plus een topbelasting (bijv.30% op inkomsten boven modaal), gecombineerd met een forse belasting op vermogen, kan deze simpele en rechtvaardige vereenvoudiging gestalte worden gegeven.

Herziening pensioenstelsel
Maar ook het pensioenstelsel moet op de schop! Door een universeel staatspensioen in te voeren, kunnen de pensioenfondsen opgeheven worden. Het pensioenvermogen, compleet met opgebouwde rechten en verplichtingen, zou door de overheid kunnen worden overgenomen.

Betaald uit: Inkomstenbelasting
De uitkeringen kunnen dan gebaseerd worden op de betaalde inkomstenbelasting.
Interessant daarbij is dat belastingontwijking dan niet meer loont, omdat minder inkomstenbelasting een lager pensioen zal opleveren. Desgewenst kan nog bepaald worden dat werkgevers ook nog pensioenpremie gaan bijdragen.

Een dergelijk staatspensioen maakt geen onderscheid naar leeftijd, flexibiliteit of hoogte van de marktrente; noch of men zzp’er is of een vaste baan heeft, of inkomsten heeft uit beleggingen. Het bedrag aan inkomstenbelasting dat betaald is, daar draait het dan om.

Joop Böhm
Amersfoort, 8 maart 2018.

Het bericht Wat u zegt: Bijstand is niet meer van deze tijd! verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.