Patrick Haverman, plaatsvervangend landendirecteur voor UNDP China, en lid van de Vereniging Basisinkomen, heeft een missie: de UN(DP) warm maken voor een universeel basisinkomen (UBI). Enkele maanden geleden schreef hij voor de website van UNDP China een blog, waarin hij zich afvroeg of een basisinkomen een haalbare beleidsoptie voor armoedebestrijding in Azië zou zijn. Hij heeft ingestemd met een vertaling van dit stuk en plaatsing ervan op de website van de Vereniging Basisinkomen.

Sinds de uitvinding van de stoommachine hebben technologische doorbraken en innovaties onze manier van leven veranderd. Deze veranderingen stimuleren ons om vraagtekens te zetten bij bestaande bedrijfsmodellen en oude systemen te corrigeren, zodat ze beter, sneller en efficiënter worden: klaar voor de toekomst.

Mijn interesse en zoektocht naar de ‘toekomst’ begon twee jaar geleden toen ik (PH) deelnam aan de World Government Summit in Dubai, een jaarlijks evenement, dat prominente leiders uit de publieke en private sector samenbrengt met wereldwijd erkende opinieleiders en pioniers. Tijdens de top nam ik ook de tijd om het Museum van de Toekomst te bezoeken.

Het Museum van de Toekomst neemt je mee naar een wereld waar de mensheid de echte waarde van innovatie heeft begrepen, bestaande technologieën opnieuw zijn uitgevonden en de wereld omgevormd is tot een plek waar het leven voor iedereen dramatisch verbeterd is. Het is een toekomst waarin we normen hebben uitgedaagd en lange termijn oplossingen vonden voor duurzaamheid.

De toekomst van de arbeid is op dit moment een heet hangijzer. Volgens Jack Ma werken mensen over dertig jaar 16 uur per week, terwijl Kai-Fu Lee, oprichter van venture capital-bedrijf Sinovation Ventures, voorspelt dat kunstmatige intelligentie in het komende decennium 50% van alle banen kan vervangen.

Iedere baan, die bestaat uit routinematige handelingen, loopt het risico te verdwijnen door automatisering. Bedrijven over de hele wereld vervangen al advocaten door kunstmatige intelligentie. Zelflerende computers maken artsen in de toekomst overbodig.^[1] Het gevolg is een afname van werkgelegenheid voor mensen en grootschalige technologische werkloosheid. In discussies over armoede en ongelijkheid zullen we daarom rekening moeten houden met deze scenario’s.

Aan deze trends wordt vaak het idee van een universeel basisinkomen (UBI) gekoppeld – een onvoorwaardelijk bedrag dat aan iedereen wordt uitbetaald. Het UBI heeft de laatste tijd veel aandacht gekregen van invloedrijke figuren als Ray Kurzweil, Elon Musk, Andrew Ng en Mark Zuckerberg. Zij hebben allemaal verklaard dat het UBI een belangrijke beleidsoptie voor de toekomst moet zijn.

Sommige landen experimenteren al met andersoortige sociale vangnetten voor hun burgers, Finland bijvoorbeeld. Het land heeft een tweejarig initiatief gelanceerd, dat de traditionele benadering van sociale zekerheid aan de orde stelt. Kan een nieuw soort vangnet – beschikbaar voor iedereen, ongeacht zijn of haar werkstatus, het antwoord zijn op wereldwijde uitdagingen?

Over de hele wereld leren experimenten overheden om creatiever te denken over langetermijnbeleid. Op die manier bevorderen ze een open platform voor politieke betrokkenheid. Sommige ontwikkelingslanden, waaronder India en Namibië, zien het UBI zelfs als een alternatieve aanpak voor het uitbannen van armoede.

Met deze vraag in het achterhoofd, heeft UNDP China besloten om onderzoek naar het UBI te doen en de mogelijkheden, die het voor China zou kunnen hebben, te verkennen. Het doel is om een werkdocument te maken waarvan we hopen dat het in de toekomst een meer diepgaande discussie op gang zal brengen.

Treinkaartje Tianjin-Beijing met QR code.

Het document zal ons aanmoedigen om het huidige beleid, dat is gericht op het leveren van sociale bijstand aan kwetsbare groepen, en meer in het algemeen de Sustainable Development Goals (SDG’s; Duurzame Ontwikkelingsdoelen), opnieuw te overdenken. In het stuk zal zeker gewezen worden op de voordelen van de snelle technologische ontwikkelingen, die nu gaande zijn in China, zoals de mobiele betaaldiensten, die ervoor zorgen dat betalingen een bredere doelgroep kunnen bereiken. Het uiteindelijke doel is om alternatieve opties te verkennen voor de ondersteuning aan mensen, die hulp behoeven, omdat technologische innovaties de aard van de mondiale arbeidsmarkt veranderen en dus ook de rol, die ‘werk’ in ons leven zal spelen.

China heeft één van ’s werelds meest geavanceerde technologische platforms. Ik gebruik nauwelijks nog contant geld en doe de meeste betalingen rechtstreeks op mijn mobiele telefoon via We-Chat. Elke dag doen miljoenen mensen miljarden aan financiële transacties via de eenvoudige scan van een QR-code, waardoor mensen met beperkte toegang tot traditionele financiering kunnen deelnemen aan de economie. De technologie is er.

Wereldwijd en over het hele politieke spectrum praat men al lang over de potentie van een UBI. Meer linkse argumenten benadrukken het feit dat alle mensen een minimuminkomen behoren te hebben om van te leven – wat haalbaar is onder een UBI – terwijl een gemeenschappelijk thema van rechts is, dat het UBI de omvang van de overheidsbureaucratie verkleint en kan zorgen voor een adequater niveau van betalingen tussen grote groepen mensen.

UBI is geen nieuw concept. Het werd bijna ingevoerd in de Verenigde Staten tijdens de regering van Nixon. Het is tot nu toe vooral behandeld als een theoretisch idee, een ideale situatie, zonder de mogelijkheid om het op grote schaal te testen. Er is nog een lange weg te gaan en veel vragen moeten nog beantwoord worden. Wat is de definitie van een ‘universeel basisinkomen’ precies? Hoe hoog moet het bedrag van de betaling zijn, wat gaat het kosten en hoe gaan overheden het financieren?

Het UBI heeft de potentie om de grote opgaven aan te pakken, die het gevolg zullen zijn van een toekomst zonder banen en grotere ongelijkheid. Dit is van cruciaal belang in de jaren na 2015, waarin alle VN-lidstaten de SDG’s hebben ondertekend en zich hebben gecommitteerd aan de invoering ervan in 2030.

Net als het Museum van de Toekomst vraagt het werkdocument ons na te denken over hoe een toekomstige wereld eruit zou kunnen zien, het stelt bestaande normen ter discussie en neemt het initiatief om uit te zoeken wat werkt en wat niet.

Het uitbannen van extreme armoede heeft nog steeds de hoogste prioriteit. We moeten alles op alles zetten om ervoor te zorgen dat dit zo snel mogelijk gebeurt. Een effectief sociaal zekerheidsstelsel kan dat bereiken en nog veel meer, zoals het bevorderen van inclusieve groei^[2] en de creatie van fatsoenlijke banen, die onze samenlevingen decennialang zullen verrijken.

Ik hoop dat we door middel van dit werkdocument de discussie verder kunnen brengen en nodig belanghebbenden uit de particuliere sector, de academische wereld en de overheid uit om bij elkaar te komen. Laat het ons weten als je mee wilt doen aan de discussie!

Het originele artikel werd 4 augustus 2017 gepubliceerd op de website van UNDP China onder de titel Universal Basic Income: A Viable Policy Option for Poverty Alleviation?
Auteur: Patrick Haverman, Deputy Country Director for UNDP China.

Vertaling: Florie Barnhoorn, 13 mei 2018

Foto’s: Pixabay (China-autumn), Wikipedia (SDG-pyramid; Qr-code), BAM International (Museum of the Future, Dubai).

^{1. Automatisch leren of Machinaal leren is een breed onderzoeksveld binnen kunstmatige intelligentie, dat zich bezighoudt met de ontwikkeling van algoritmes en technieken waarmee computers kunnen leren.}

^{2. Inclusieve groei is economische groei die kansen creëert voor alle segmenten van de bevolking en de opbrengsten van de toegenomen welvaart, zowel in monetaire als niet-monetaire termen, eerlijk over de samenleving verdeelt.}

Het bericht Is het basisinkomen een haalbare beleidsoptie voor armoedebestrijding in Azië? verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Om tot betere experimenten te kunnen komen en een beeld te hebben bij de aanpak van voorgenomen experimenten, is een aanpak gemaakt met 9 punten.
Guy Standing heeft daar in een recent boek een invulling aan gegeven

Om experimenten rond het basisinkomen beter op hun waarde te schatten, is een lijstje van 9 punten opgesteld waarop gelet moet worden, zie Hoe komen we tot een goede aanpak van experimenten met basisinkomen?
De Britse hoogleraar Guy Standing heeft ervaring met het doen van experimenten, o.a. in India.. Hij organiseerde daar een experiment waar zes dorpen een basisinkomen kregen en zes dorpen niet.
In zijn boek Basic Income And How Can We Make It Happen geeft hij zijn zienswijze op de aanpak van experimenten. Hij stelt expliciet dat experimenten zich moeten richten op het hoe en waarom van effecten van interventies, niet op het al dan niet werken van het basisinkomen.

Naast een goed doordachte implementatie van het experiment vindt hij van groot belang dat er aandacht is voor:

• De invloed op de houding van mensen
• De invloed op het gedrag
• Institutionele en beleidsveranderingen ten gunste van basisinkomen.

Onderstaand worden zijn aanbevelingen gerangschikt naar de 9 punten uit Hoe komen we tot een goede aanpak van experimenten met basisinkomen? Sommige punten krijgen daarbij meer aandacht dan de andere, deels omdat deze impliciet samen worden genomen.

1. Omschrijving van het onderwerp van het experiment, de te onderzoeken beleidsmaatregel

Het basisinkomen moet algemeen zijn, voor allen die in het gebied wonen.
Het kan niet later teruggeëist worden.
Het moet niet op de ‘armen’ gericht zijn maar op iedereen.
Het kan niet aan een selectieve groep gegeven worden.
Het kan niet voorwaardelijk zijn.
Het dient aan het individu beschikbaar gesteld te worden, niet aan gezin of andere sociale eenheid.
Voor wat betreft de hoogte, het moet een bedrag zijn dat betekenisvol is, maar geen totale zekerheid geeft.
Het inkomen in geld moet voorspelbaar en regelmatig beschikbaar zijn, bijvoorbeeld maandelijks.

2. Welke effecten worden verondersteld door de invoering van basisinkomen

Zie onder punt 4.

3. Bepaal welke veronderstellingen het meest voor toetsing in aanmerking komen.

Veronderstelling gaan vooraf aan de opzet van het project en het formuleren van de hypothesen. Het is daarom belangrijk deze te expliciteren in de voorbereidings- en implementatie fase. Zie onder punt 4

4. Formuleer toetsbare hypotheses bij de te toetsen veronderstellingen.

Formuleer de hypothese voordat het experiment begint en voor de nulmeting plaatsvindt.
Dit dient zeer zorgvuldig te gebeuren tijdens de voorbereiding.

Bovendien is een zorgvuldige en uitgebreide verslaglegging van het experiment nodig, die niet gerelateerd is aan de geformuleerde hypothesen maar aan de ervaringen tijdens het experiment, die herhaaldelijk teruggekoppeld worden tijdens de voortgang, opdat naderhand de verslagen gebruikt kunnen worden voor toetsing in retrospectief, en als basis voor hypothesen in parallelle of vervolgtrajecten.

5. Zoek uit wat de technisch-wetenschappelijk randvoorwaarden zijn

Tijdens het experiment kan geen ander sociaal beleid ingevoerd worden.
Een experiment moet helder en duurzaam zijn.
Het experiment kan niet tussentijds veranderen.
De omvang van het experiment dient passend te zijn, te klein zegt niets (> 1.000).
Het experiment moet lang genoeg duren (invloed, aanpassing, gewenning, leren; >= 2 jaar)
Kijk uit voor projectvermoeidheid bij de onderzoekers en responsevermoeidheid bij de deelnemers.
Het experiment moet herhaalbaar en schaalbaar zijn

6. Ontwerp experiment of een paar verschillende experimenten

Wordt niet expliciet genoemd, is natuurlijk wel gebeurd bij de concrete uitwerking van het experiment in India.
Wordt ook gedaan in een voorstel voor een experiment basisinkomen Amsterdam, waar de omschrijving van een basisinkomen-experiment een onderdeel van is. Ook als idee/concept/voorzet/luchtballon/etc. om de discussie en meningsvorming op gang te brengen.

7. Bekijk of hoe voor de experimenten de bestaande regelgeving aangepast moet worden..

Wordt niet expliciet genoemd door Guy Standing.
In de Nederlandse situatie heeft de staatsecretaris van bij de Participatiewet in een AMVB bepaald welke experimenten gehouden mogen worden en onder welke omstandigheden. De formuleringen van de AMVB sluiten experimenten met echt basisinkomen uit.

8. Zoek experimenteerplekken en een experimenteeromgeving.

Zorg voor realistische kosten en budgetteer goed.
Houd de steekproef stabiel.
Zorg voor een transparant uitbetalingssysteem.
Zorg dat eventuele problemen ergens een stem krijgen, bijvoorbeeld in geval van misbruik.
Tijdens het experiment kan geen ander sociaal beleid ingevoerd worden.

9. Preciseer een aantal concrete experimenten

Er moeten onwillekeurige controlegroepen zijn,
Er moet met regelmatige tussenpozen onderzoek gedaan worden.
Nulmeting, meting na 6 maanden, na 12 maanden, na 18 maanden en eindmeting met telkens dezelfde vragen.

Daarnaast dienen sleutelfiguren bevraagd te worden zoals ambtenaren, leraren, medische dienstverleners en anderen die informatie kunnen geven die niet bij de respondenten is te vinden.
Ook hier steeds dezelfde neutrale vragen; ook bruikbaar voor parallelle onderzoeken

De analyse moet een multivariabele analyse zijn

Individuele -, huishoudens-, relatie -, en gemeenschapsvariabelen (zoals de economische multiplier; placebo (?), non-effect, apathie, verslonzing, verdringing).
Nadrukkelijk toetsen voor wederkerige effecten tussen individu en gemeenschap.
Inventariseren van zowel houdingsvariabelen als gedragsvariabelen

Gebruik numerieke indicatoren zoals die van Likert:

1. Zeer mee oneens
2. Mee oneens
3. Noch oneens, noch eens
4. Mee eens
5. Zeer mee eens

Waarderingen van 0 – 10, of beeldende positionering, kunnen ook.

Met de numerieke waarden kunnen P wel + P niet = 1,000 = 0,950 + 0,050 of scherper geformuleerd worden, zodat de hypothese al dan niet verworpen moet worden.

Tenslotte.

Opvallend in dit overzicht is de grote aandacht voor de technisch-wetenschappelijke kant. Is uiteraard niet vreemd voor een wetenschapper.
Maar ook opvallend  is de stelligheid dat het om ‘echt ‘ basisinkomen moet gaan. De eis van een echt basisinkomen is noodzakelijk om onderzoeken en resultaten van onderzoek met elkaar te kunnen vergelijken. Ons valt op bij veel onderzoeken dat dit lang niet altijd mogelijk is.
Die eis is mogelijk gemakkelijker te stellen in een ontwikkelingsland dan in een westerse samenleving.
In een ontwikkeld land als Nederland zijn de politieke stellingen betrokken en de loopgraven juridisch en administratief vastgelegd om te voorkomen dat zich alternatieven kunnen ontwikkelen.
Dit past het bij het uitoefenen van macht, namelijk door de handelingsalternatieven te beperken.

Reyer Brons en Johan Horeman, 8 mei 2018

Zie ook andere artikelen over experimenten op deze website.

Het bericht Guy Standing over de aanpak van experimenten met basisinkomen verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Op één van deze eerste meidagen – dagen waarop we de vrijheid vieren – breekt Joop Böhm een lans voor een Universeel Staatspensioen (USP), natuurlijk in combinatie met een Universeel Basisinkomen (UBI)!

Impasse
In het Algemeen Dagblad van dinsdag 1 mei 2018^[1] wordt aandacht besteed aan de impasse waarin het pensioenoverleg zich bevindt. Onderhandelaars zoeken naar dé meesterzet om het stelsel te moderniseren. Welnu, die meesterzet is de instelling van een Universeel Staatspensioen (USP), dat mensen recht geeft op een pensioenuitkering op basis van afgedragen loon- en inkomstenbelasting.

Het vertrouwen in ons pensioenstelsel is verdampt. Dat is niet te herstellen met een simpele aanpassing. Het is tijd voor een rigoureuze omwenteling die zowel simpel als eerlijk is, zonder onderscheid des persoons. Dat ons pensioensysteem te boek staat als “één van de beste, zo niet het beste pensioensysteem ter wereld”, waag ik te betwijfelen. Het is een lappendeken aan fondsen die blijkens de praktijk hun leden weinig zekerheid kunnen bieden. Ons land heeft behoefte aan een stelsel waarbij iedereen die inkomen geniet daar op latere leeftijd gelijke pensioenrechten aan kan ontlenen. Flexibilisering op de arbeidsmarkt, de opkomst van zzp’ers, de vergrijzing en de rentegevoeligheid mogen daarbij niet van invloed zijn. Tijd dus voor een structurele ommezwaai!

Universeel Staatspensioen (USP) in combinatie met een Universeel Basisinkomen (UBI)
Waarom gaan we niet over op een universeel staatspensioen, waarvan de uitkeringen gebaseerd worden op de betaalde bedragen aan vlaktaks (bijv. 40%) inkomstenbelasting? Verheugend daarbij is dat meer inkomstenbelasting leidt tot een hoger pensioen. Dat geeft een prikkel om meer betaald werk te verrichten en ontwijking of ontduiking van belasting achterwege te laten.

Een dergelijk staatspensioen maakt geen onderscheid naar leeftijd en is immuun voor flexibiliteit of de hoogte van de marktrente; trekt er zich niets van aan of men zzp’er is of een vaste baan heeft, of inkomsten heeft uit beleggingen. Het bedrag aan inkomstenbelasting dat betaald is, daar draait het om.

Basis voor de hoogte ervan is de pensioengrondslag: het bedrag dat, rekening houdend met geldontwaarding, in de loop der jaren aan de overheid is afgedragen. Het hier geschetste systeem bespaart vele miljarden, geeft een eerlijker inkomensverdeling, een eerlijker belastingaftrek (iedereen 40%), meer koopkracht, meer vrije tijd, minder criminaliteit en kostenbesparing op armoedebestrijding, bureaucratie, het ambtelijk apparaat, enz.

Wil men de oude pensioenfondsen opheffen, dan kan het bedrag waarop de aangesloten leden recht hebben, worden toegevoegd aan hun pensioenaanspraken op grond van het USP. Om het onrecht van een vlaktaks voor lagere inkomens te compenseren pleit ik ervoor om tegelijkertijd een Universeel Basisinkomen in te voeren. Desgewenst kunnen pensioenuitkeringen dan tegelijk met het UBI aan belanghebbenden worden overgemaakt.

Recht op pensioenuitkering
Wanneer een bepaalde leeftijd wordt bereikt (bijvoorbeeld 65 jaar) krijgt men dan recht op de USP-uitkering als aanvulling op het Universeel Basisinkomen, dat voor iedere volwassene zal gelden. Op deze wijze ontstaat een samenleving waar men zich deelgenoot van voelt. Men zal er zich voor willen inzetten, betaald of onbetaald. Wil men (nog) geen betaald werk gaan doen maar eerst levenservaring opdoen, zich ergens in gaan verdiepen of juist relaxen, dan kan men toch een menswaardig leven leiden. Mensen moeten in de korte tijd van hun bestaan op deze planeet vooral kunnen doen wat hun hart hen ingeeft. Waar hun belangstelling naar uitgaat, waar hun kracht ligt.

Op 5 mei herdenken we de bevrijding, maar voor wezenlijke vrijheid moet het politieke roer om.

Joop Böhm
Amersfoort, 1 mei 2018

Foto: Arch’educ Flickr.com

^{1. Peet Vogels, Impasse over het pensioen, Algemeen Dagblad, 1 mei 2018.}

Het bericht Gewenst: een structurele herziening van ons pensioenstelsel verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Om tot betere experimenten te kunnen komen en een beeld te hebben bij de aanpak van voorgenomen experimenten, is een aanpak gemaakt met 9 punten.
Nadere invulling van deze punten is welkom!

We zien dat er in binnen- en buitenland allerlei experimenten plaatsvinden met basisinkomen of een afgezwakte vorm daarvan, het verlichten van de regels en voorwaarden in de sociale zekerheid.
Daar is veel geharrewar omheen en soms zie je ook dat experimenten niet van de grond komen of halverwege worden ingeperkt.
Pers en sociale media doen hun best het geharrewar aan te zwengelen!

Onderstaand probeer ik een ideaaltypische aanpak te duiden hoe we tot goede experimenten kunnen komen.

Niet met het idee dat alles op deze manier uitgevoerd zal gaan worden, daarvoor zijn er te veel spelers met verschillende belangen. Maar wel met het idee een goed beeld neer te zetten hoe een zinvolle aanpak van experimenten rond het idee basisinkomen zou kunnen.

Dat beeld moet in elk geval bruikbaar zijn:

• als hulpmiddel om goede experimenten te ontwerpen
• als toets of  voorgenomen experimenten verbeterd kunnen worden
• als uitgangspunt om belemmeringen voor goede experimenten in de bestaande regelgeving op te sporen en bespreekbaar te maken

Een ideaaltypische aanpak

Wil een experiment zinvol verlopen, dan moet een aantal zaken helder zijn voordat er wordt begonnen.
Onderstaand worden deze opgesomd, in een volgorde die volgens mij het meest logisch is. Als later genoemde punten eerder aan de orde komen, zal in elk geval gecheckt moeten worden of de eerder genoemde zaken helder zijn.Hierbij nodig ook iedereen uit om bij te dragen aan de uitwerking van onderstaande punten (of combinaties daarvan).

1. Omschrijving van het onderwerp van het experiment, de te onderzoeken beleidsmaatregel

Stel dat we willen experimenteren met basisinkomen, dan moeten we het eens zijn waarover het gaat.
Als we de omschrijving van de Vereniging Basisinkomen kiezen, dan gaat het dus om het volgende:
Een basisinkomen is een periodiek bedrag voor iedere burger, dat voldoende is om volwaardig van te leven, zonder dat daar een verplichting tegenover staat en ongeacht het inkomen, vermogen of de samenstelling van het huishouden.
Het onvoorwaardelijk basisinkomen heeft de volgende kenmerken: universeel, individueel, onvoorwaardelijk en hoog genoeg om een volwaardig bestaan te kunnen leiden.
Als een andere omschrijving gekozen wordt, is het de vraag of het experiment echt als een experiment met basisinkomen beschouwd moet worden.
Veel van de experimenten die thans spelen, staan tamelijk ver af van het bovenomschreven basisinkomen!
(Dat hoeft overigens niet te betekenen dat geen bruikbare resultaten opgeleverd kunnen worden.)

2. Welke effecten worden verondersteld door de invoering van basisinkomen

De beleidsmaatregel invoering basisinkomen beoogt een aantal positieve effecten, maar mogelijk zijn er ook negatieve effecten of worden die door sommigen verwacht.
Samen met de beschrijving van de maatregel (basisinkomen) zou je de opsomming van deze veronderstelde effecten een beleidstheorie kunnen noemen, maar die term hoeft niet gebruikt te worden!
De kunst is om een redelijk volledig en toch enigszins compact overzicht te maken.
Er zijn her en der lijstjes met positieve en negatieve effecten die als toets op volledigheid kunnen dienen.
Niet ondenkbaar is overigens dat experimenten die thans lopen zonder dat het om echt basisinkomen gaat, wel een bijdrage kunnen leveren aan de toetsing van een aantal relevante veronderstellingen.
Uiteraard zijn er ook veel experimenten denkbaar die vanuit een andere beleidsmaatregel vertrekken dan invoering basisinkomen.

3. Bepaal welke veronderstellingen het meest voor toetsing in aanmerking komen.

Hiervoor kan gebruik gemaakt worden van de beschikbare kennis, maar ook van de oordelen en vooroordelen die in het publieke debat het meeste naar voren komen.
Voor deze stap is redelijk belangrijk dat er een behoorlijk draagvlak ontstaat voor de gemaakte keuzes, omdat anders de waarde van het experiment bij voorbaat in twijfel wordt getrokken.
Punt daarbij is ook dat voor sommige veronderstellingen een experimenten altijd te kleinschalig of van te korte duur zal zijn.

Ook lenen sommige veronderstellingen zich waarschijnlijk slecht voor falsifiëring of bevestiging door experimenten, of zelfs voor de vaststelling van enige plausibiliteit of causaliteit. Neem als voorbeeld de uitspraak van sommige tegenstanders ‘basisinkomen is onbetaalbaar’. Waarschijnlijk geldt dit voor veel meer macro-economische veronderstellingen.
Er moet dus ook enige consensus bestaan over wat wel en niet toetsbaar is en waar de maatregel (invoering basisinkomen) een sprong naar een onbekende nieuwe wereld zal zijn!

4. Formuleer toetsbare hypotheses bij de te toetsen veronderstellingen.

Hierbij is interactie met wetenschappers van groot belang.
Opgemerkt zij wel dat experimenten in een sociale context (en niet in een goed afgrensbaar laboratorium) in dat opzicht vrij lastig zijn!

5. Zoek uit wat de technisch-wetenschappelijk randvoorwaarden zijn

Een experiment moet aan bepaalde voorwaarden voldoen qua omvang, tijdsduur, controlegroepen, stabiliteit van de aansturing etc. wil het significante resultaten op kunnen leveren.
Dat kunnen overigens per veronderstelling best heel verschillende voorwaarden zijn.
Het is dus denkbaar dat meerdere naast elkaar lopende experimenten zinvol zijn.
Mogelijk is het verstandiger een paar verschillende eenvoudig experimenten naast elkaar te zetten, dan één groot en complex experiment.
Zeker zal ook de neiging onderdrukt moeten worden om op korte termijn resultaten te verwachten.

6. Ontwerp experiment of een paar verschillende experimenten

Kwalitatief moet dit experiment aansluiten op de eerder geformuleerde hypotheses, de uitwerking moet sporen met de technisch-wetenschappelijke voorwaarden.
De hoogte van het basisinkomen is een cruciale variabele. Het maakt al enorm uit of je kiest voor € 1.000 euro of € 1.200 euro per maand, om maar niet te spreken over lagere of hogere bedragen.  Dat zal dus een weloverwogen keuze moeten worden.
Het basisinkomen zelf is slechts één van de experimentele variabelen (natuurlijk wel de belangrijkste).
Er zullen keuzes gemaakt moeten worden m.b.t. variabelen zoals: belastingheffing, mate van uitschakeling van de huidige uitkeringen, aanpassing van het loongebouw, mate van uitschakeling van de bestaande bureaucratie, aanpassingen in de arbeidsbemiddeling, e.d.
Het probleem is hier vooral dat er erg veel mogelijkheden zijn die je lang niet allemaal kunt meenemen.
We moeten een onderscheid maken tussen soorten variabelen zoals experimentele variabelen (zie hierboven), afhankelijke variabelen (zoals: arbeidsparticipatie, welzijn, inkomens) en contextuele variabelen (zoals: de lokale/regionale conjunctuur, de structuur van de lokale/regionale economie, demografische samenstelling van de bevolking).
De duur van het experiment is van groot belang. Sommige effecten zullen pas na langere tijd zichtbaar worden en andere effecten zullen na korte tijd wellicht niet blijvend blijken.

7. Bekijk of hoe voor de experimenten de bestaande regelgeving aangepast moet worden.

Dit is een springend punt: gij zult werken is de centrale gedachte achter alle huidige regels van sociale zekerheid. Dat loslaten is vermoedelijk een groot probleem.
Sommige regels hebben innovatie en experiment regimes: die moeten in beeld gebracht worden. Als die niet kunnen worden geactiveerd, komt een wetgevingstraject aan de orde. Of rebellie van ‘lagere’ overheden.
Ook zijn ongetwijfeld zinnige experimenten te verwachten waarbij het belastingstelsel betrokken moet worden, hoe lastig dat ook te regelen zal zijn met de krakkemikkige belastingdienst die we op dit moment in Nederland hebben!

8. Zoek experimenteerplekken en een experimenteeromgeving.

Dit klinkt heel vanzelfsprekend, maar we zien vaak dat juist eerst de plek zich aandient en dat daarna pas de eerder genoemde zaken aan bod komen.
Binnen Nederland zou je bijvoorbeeld kunnen denken aan een op bepaalde punten goed afgrensbaar gebied, zoals het eiland Texel. Daar kun je praten over enkele tientallen ambtenaren in de uitkeringsbureaucratie, een relatieve optelsom van uitkeringen maken, de geldstromen in beeld brengen naar zorginstellingen, etc. Vooral ook een heldere: alleen als je ingezetene bent van Texel, dan…
Ander voorbeeld:
Nele Lijnen heeft voor een EU-experiment het land Estland als optie voorgesteld, zowel omdat het relatief klein is als omdat daar de levensstandaard qua kosten nog niet hoog is.
Overigens moet vooral ook wel gekeken worden of zich ergens een kans voor doet (een ‘window of opportunity’), waarbij dan gecheckt moet worden hoe het zit met alle bovengenoemde punten.

9. Preciseer een aantal concrete experimenten.

Hiervoor zijn in elke geval opdrachtgevers, sponsoren en wetenschappers nodig, die in een goede projectorganisatie met elkaar acteren.
Daar hoort in elk geval bij:
– een solide en flexibel projectbestuur waarin een duidelijke opdrachtgever alle eindverantwoordelijkheid neemt voor het succes,
– een scheiding der machten voor advies en toezicht (kan in samenwerking met bijv. een universiteit of hbo),
– goed stakeholder management en
– een voortdurend actuele, gedragen en transparante aanpak (business case in projecttermen).

Tenslotte een oproep

Hierbij herhaal ik mijn oproep aan alle lezers om bij te dragen aan de uitwerking van de genoemde punten (of combinaties daarvan).
Reactie graag via het contactformulier (kies redactie).

Reyer Brons, 3 mei 2018

Zie ook andere artikelen over experimenten op deze website.

Het bericht Hoe komen we tot een goede aanpak van experimenten met basisinkomen? verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Het Finse experiment Basisinkomen heet mislukt te zijn. Het Finse experiment is een experiment met socialere bijstand. Dit zal hooguit opleveren dat mensen uit de bijstand verdwijnen, zonder dat ze echt een goede baan hebben.
Is een experiment met echt Basisinkomen wel zinvol? Waarschijnlijk niet als dat maar twee jaar duurt.
We moeten het Basisinkomen gewoon invoeren, desnoods geleidelijk!

Het Finse experiment Basisinkomen heet mislukt te zijn. Dat verbaast mij niets. Het Finse experiment is er een met socialere bijstand, zoals de experimenten in Nederland experimenten met een socialere bijstand.
Voor de Sociale Dienst is een dergelijk experiment geslaagd als mensen uitstromen, met andere woorden geen uitkering meer nodig hebben. En zonder een echt Basisinkomen blijft dat het probleem.
Op dit moment zijn er heel veel banen in de zorg en techniek, maar niet iedereen is geschikt voor de zorg en niet iedereen is technisch. Blijft er dus een hele grote groep mensen over die ander werk zoeken en in dat werk gaat het meestal om tijdelijke, parttime banen.
Zonder een echt Basisinkomen betekent een parttime baan, uitgaande van het minimumloon, dat je nog aanvullend bijstand nodig hebt, er dus geen uitstroom uit de bijstand is.

Het echte probleem is en blijft dat er niet voor iedereen werk is waarmee je financieel onafhankelijk bent. Om te denken dat met mensen achter de broek aan zitten of met een experiment socialere bijstand, die banen er opeens wel zijn, is naar mijn idee het probleem omdraaien.
Ons huidige sociale verzekeringsstelsel is zo ingericht dat je letterlijk van alle kanten vastzit, zolang je die fulltime baan niet gevonden/gekregen hebt.

Zie ik iets in een experiment met echt Basisinkomen? Ook niet. Stel je doet 2 jaar lang zo’n experiment in Nederland. Gaan mensen met een fulltime baan minder werken omdat ze tijdens die 2 jaar een Basisinkomen erbij krijgen? Dat betwijfel ik. Want na die 2 jaar vallen mensen dan helemaal terug in inkomen.
Gaan ze dat risico lopen? Hooguit mensen die een eigen zaak willen beginnen zullen deze kans aangrijpen. Moeders met kleine kinderen waarschijnlijk ook, maar die maken zonder experiment Basisinkomen waarschijnlijk ook al die keuze.
Naar mijn idee geeft een experiment met echt Basisinkomen dus ook een vertekend beeld.

Ik vind dat we het Basisinkomen gewoon moeten invoeren, desnoods geleidelijk.

We beginnen als eerste met € 600,- per gezin per maand.
Dat moet dan groeien naar uiteindelijk een Basisinkomen van € 650,- per volwassenen persoon, plus € 600,- per gezin en € 300,- per minderjarig kind.
Na invoering bij de start van een Basisinkomen van € 600,- per gezin, kun je na een tijd kijken wat de resultaten zijn. Gaan mensen met een fulltime baan minder werken, waardoor er voor anderen ook weer meer werk is?
Ook met dit gedeeltelijke Basisinkomen wordt het voor degenen die nu helemaal geen werk hebben lonend om parttime werk te doen.
Immers je hoeft dan niet een fulltime baan te hebben om financieel onafhankelijk te zijn.

Els Roumen, 30 april 2018

Lees ook andere berichten op deze website over experimenten

Het bericht Sla het experiment maar over…. verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Veel misplaatste vreugde op sociale media na het besluit het Finse experiment met regelarme bijstand niet te verlengen. Lastig, die zwalkende politici!
Kunnen we hier iets van leren?

Na 20 april was er een explosie van vreugde in de pers en op de sociale media bij tegenstanders van het basisinkomen. Gejuich omdat het Finse experiment met het basisinkomen om zeep geholpen is.
Onderstaand een paar voorbeelden van het gejuich op Twitter:

• Finland stopt zijn experiment met basisinkomen wegens geen succes (!) en gaat nu iets proberen dat N-VA al jaaaaaaaaaaaaaren doet: activering v werklozen met stok achter de deur. (Bert Bulckens, 20-4)
• De linkse vrienden van het #BasisInkomen kunnen weer naar huis. Finland breekt experiment tussentijds af. (Gert-J van Ulzen, 21-4)
• Weer een linkse fabel doorgeprikt. Gratis geld bestaat niet en basisinkomen is verkapte herverdeling van geld. Je kan het nog zo een vriendelijke naam geven, socialisme zal altijd falen. (Yernaz Ramautarsing, 21-4)
• Gratis geld geven is geen oplossing. Goed dat de Finnen dat nu ook zien. Finnen stoppen alweer met basisinkomen. (Marijke Glasbergen, 22-4)
• Bij de Finnen werkt het basisinkomen dus niet. (Mark Visser, 22-4)
• De dag die je wist dat zou komen. Kun je nagaan hoeveel politieke tijd we de afgelopen jaren hadden kunnen besteden aan iets anders dan het basisinkomen. Nadat Zwitserland het afwees stopt ook Finland nu met de proef. (Harry van der Molen, 23-4)
• Met een hoop poeha en opzien gestart en nu heel stilletjes gestopt: het Finse experiment met een basisinkomen. (G van Dorp, 24-4)
• Laat het non-debat over het basisinkomen nu eindelijk stoppen. Het werkt niet, het zal niet werken, het kan niet werken. (Karel Pereboom, 24-4)

Gelukkig waren er ook andere geluiden, zoals:

• Interessant: minister v financiën Orpo (Finland) stopt na dit jaar met experiment basisinkomen omdat het mensen te weinig activeert. Zweden gaat nu het Britse ‘universal credit’ systeem testen. (Sywert van der Linden, 21-4)
• Een experiment #basisinkomen met een veel te klein bedrag…, is geen serieus #experiment; dat heeft geen kans van slagen. (Harry ten Elzen, 22-4)
• #Finland zal het experiment met #basisinkomens voor #werklozen stopzetten. Dat project werd sinds vorig jaar getest en zou in 2019 uitgebreid worden naar niet-werklozen. (Sceptr, 22-4)
• Dankzij het basisinkomen hadden de werklozen minder stress. De leiders van het experiment hebben alleen niet kunnen aantonen dat een basisinkomen meer werk oplevert. (Tayelrand, 23-4)
• Het Finse ‘basisinkomen’ crasht, en dat is niet erg. (Yve Marx, 24-4)
• Een gebrek aan standvastige politici in #finland – #basisinkomen is sprong in het donker – laten we in ons land dan een deftig experiment + onderzoek doen onze sociale zekerheid schiet helder tekort en not futureproof. (Nele Lijnen, 24-4)
• Nog voor bekend is of het werkt, staakt Finland zijn experiment met een basisinkomen. (Trouw, 25-4)
• Helemaal oneens! Dit was geen basisinkomen maar experiment rond minder condities voor uitkeringen. Wordt nu vervangen door super geconditioneerd universal credit systeem. Een strop voor wie opkomt voor meer universele toegankelijke uitkeringen. (Anne van Lancker, 25-4)

Wat er aan de hand is is dat het experiment dat in Finland in 2017 en 2018 loopt, niet wordt verlengd. De organisatoren vinden dat jammer, maar hadden dit al aan zien komen, zie dit bericht uit januari 2018 The Basic Income Experiment will continue for another year – Analysis of the effects will begin in 2019.
Inmiddels is ook vanuit Finland gereageerd op de dubieuze berichten in de pers, zie Finland’s basic income organisers correct inaccurate media reports of trial’s premature death.
Het liefst hadden de onderzoekers  gezien dat het experiment werd verlengd en uitgebreid met een groep werkenden, maar de politieke leiding is ongeduldig en wil het gevoel hebben dat er onmiddellijk iets gebeurt aan het terugdringen van de zeer hoge werkloosheid in Finland. Activerend beleid heet dat met een mooi woord – de uitwerking in de praktijk die achter deze term schuilt is ongetwijfeld niet veel vrolijker dan wat wij in Nederland kennen van UWV en Sociale Diensten, of van het Duits ARGE zoals op de website van de VBi is beschreven in het feuilleton Parallel Universum.

Zie ook dit uitgebreide artikel dat vandaag verscheen in De Standaard: Is het basisinkomen nu al dood?

Zoals de Vlaamse politica Nele Lijnen tweette – geen standvastige politici.
Wellicht kreeg  de Finse regering ook nog een duwtje om te gaan zwalken in een recent rapport van de OECD OECD: Basic income would increase poverty in Finland. Terzijde, de hoofdauteur van dat rapport was de vorige premier van Finland …..
Met een eerder OECD rapport (Basic income as a policy option: Can it add up?, mei 2017) is eerder op deze website de vloer aan geveegd (OECD creëert verwarring over Basisinkomen), maar dat is natuurlijk niet door gedrongen in het Finse regeringscentrum.

Een interessant commentaar komt van de Vlaamse hoogleraar Ive Marx  in een artikel Het Finse ‘basisinkomen’ crasht, en dat is niet erg, waaruit ik het volgende citeer:
Moeten we hier nu rouwig om zijn? Welnee. Om te beginnen werd het experiment nooit wat het had moeten worden. Oorspronkelijk was het idee dat duizenden willekeurig gekozen Finnen een deftig basisinkomen zouden krijgen. Dat bleek dus snel te duur. Uiteindelijk draaide het erop uit dat zo’n tweeduizend langdurig werklozen een uit­kering mochten behouden zonder dat er veel vragen werden gesteld. Het ging om 560 euro – een kwart van het mediaan inkomen van een alleenstaande……. 

Maar zelfs als de Finnen het oorspronkelijke opzet hadden gerealiseerd, is het maar de vraag wat het ons had kunnen leren. Voorstanders van het basisinkomen beweren, geheel aannemelijk, dat de écht gunstige effecten zich maar kunnen voordoen als iedereen een basisinkomen krijgt en niet alleen een handvol gelukkigen.

Ive Marx eindigt zijn betoog met een oordeel over wat de Finnen nu gaan doen:

Ondertussen zeggen de Finnen naar het Britse universal credit te kijken. Wat een plotwending!
Want dat is het tegenovergestelde van een basisinkomen. Het is een uitkering die net heel sterk afhankelijk is van je inkomen, waar veel voorwaarden aan verbonden zijn en waar bijgevolg een legertje ambtenaren aan te pas komt om alles en iedereen te controleren.
De invoering van het universal credit is overigens een regelrechte ramp in het Verenigd Koninkrijk.
De administratie ervan blijkt een nachtmerrie.

Uitgerekend daar kijken ze nu naar in Finland. Knettergek zijn ze.

Wat leren we hiervan?

Onder de voorstanders van basisinkomen wordt verschillende gedacht over het nut van experimenten. Critici zeggen dat goede experimenten haast onmogelijk zijn en dat slecht uitgevoerde experimenten goede redenen geven aan tegenstanders om het idee voorgoed af te serveren.
Een aantal van de geciteerde tweets lijkt deze critici gelijk te geven.

Anderen vinden dat je van elk experiment wat kunt leren en dat experimenten zeker bijdragen aan verbreding van het denken over basisinkomen.
Ook Ive Marx zegt iets over dit onderwerp:
Experimenten waarbij je een hele gemeenschap een basisinkomen zou geven, zouden daarom veel informatiever kunnen zijn. Dan zou je wel kunnen zien hoe mensen anders met elkaar omgaan, zodra ze de financiële basiszekerheid hebben die een basisinkomen biedt. Misschien worden mensen dan inderdaad ondernemender en besteden ze meer tijd aan zorg voor elkaar. Misschien liggen ze dan minder wakker van wie aan wie een hand geeft.

Maar zelfs dan zullen die experimentele gemeenschappen deel blijven van een breder economisch bestel. Tenzij je ze zou opleggen om zelfbedruipend te functioneren, wat natuurlijk weinig realistisch en nuttig zou zijn. Je wilt geen Bokrijkeconomieën creëren. Verder mag je ook aannemen dat een basisinkomen grote effecten zou hebben op bijvoorbeeld de lonen. Aan de ene kant zijn mensen misschien bereid sneller bepaalde banen aan te nemen, omdat ze toch al een basisinkomen hebben. Aan de andere kant zijn ze misschien niet meer bereid om minder leuke baantjes op te nemen, tenzij die beter betalen.

Effecten van een basisinkomen op de lonen kun je moeilijk vaststellen met lokale experimenten, zeker als nationale regels en afspraken blijven gelden. Want je kunt je voorstellen dat je geen minimumlonen of cao’s meer nodig hebt met een basisinkomen. Maar die even opheffen om experimentele redenen is juridisch niet erg realistisch.

Om maar te zeggen: er zijn beperkingen aan wat je met experimenten kunt leren. Complexe maatschappijen passen nu eenmaal niet in een petrischaaltje. Een echt basisinkomen zal altijd een sprong in het donker blijven.

Voor mij is elk geval helder dat er veel beter over experimenten en de condities daarvoor moet worden nagedacht, dan tot nu toe meestal gebeurt.

Reyer Brons, 28 april 2018

Het bericht Het gedoe rond het Finse experiment, de sociale media en hoe nu verder verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Een betere positie voor kwetsbare vrouwen dankzij een Universeel Basis Inkomen (UBI)?
De NVR gaat na op welke wijze een UBI kan bijdragen aan versterking van de positie van speciaal (financieel) kwetsbare (groepen) vrouwen.
Wie van de vereniging heeft zin en tijd om met zoveel mogelijk deskundigen deze middag goede inhoud mee te geven?

De NVR organiseert op 7 mei haar tweede FEMTalks in de reeks ‘Naar een gender inclusieve economie’ over het Universeel basisinkomen. Geef je op en kom ook! Inschrijven kan tot 29 april.

‘Naar een gender inclusieve economie’
Een betere positie voor kwetsbare vrouwen dankzij een Universeel Basis Inkomen (UBI)?In de Europese en internationale arena valt steeds vaker de term UBI als oplossing voor de groeiende kloof tussen werkenden en degenen die noodgedwongen aan de zijkant staan. Er zijn vele pilots en proeven gestart in buiten- en binnenland.In deze editie van FEMtalks gaat de NVR na op welke wijze een UBI kan bijdragen aan versterking van de positie van speciaal (financieel) kwetsbare (groepen) vrouwen, binnen een Europese context.

Datum: Maandag 7 mei
Locatie: Huis van Europa, Korte Vijverberg 5, 2513 AB Den Haag
Tijd: 13.00-17.00 uur

U kunt zich voor deze expertmeeting aanmelden voor 29 april via www.nederlandsevrouwenraad.nl/aanmeldenFEMTalksNL

Legitimatiebewijs verplicht

Zie hier voor het volledige programma

Het bericht 7 mei Den Haag 13-17 uur: Basisinkomen als advies van de Nederlandse Vrouwenraad uitwerken verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Er moet een garantiestelsel komen dat voorziet in een eerlijke verdeling van de opbrengst van het lopende economische jaar.
Een financiële ondergrond voor elke burger is wenselijk om een “CONSTANTE” te vinden voor het verloren vertrouwen in bestuur en economie.
Die constante voor alle burgers samen is dan meteen ook een stevige vaste voet in ons BNP (Bruto Nationaal Product).

Wim Christianus was handelsondernemer en heeft zijn hele leven het liberalisme als beginsel omarmd.
Maar hij bekijkt met verbazing een aantal ontwikkelingen van de laatste decennia, waarbij zeker ook de liberale partijen bepaald geen goede rol spelen.
Een voorbeeld is het ontstaan van allerlei financiële producten en diensten die voor burgers bedoeld lijken, maar vooral als effect hebben een enorme vergroting van de macht en het vermogen van banken en verzekeraars. De burgers blijven met de gebakken peren zitten!
Een ander voorbeeld is voeren van een strak bezuinigingsbeleid waardoor degenen die financieel gezien aan de onderkant van de samenleving zitten, in steeds slechter wordende omstandigheden terecht komen. Het gaat beter met de economie, maar de helft van het land merkt er niets van.
Regeringen houden zich vooral bezig met korte termijnzaken die meestal samenhangen met de belangen van de aan de coalitie deelnemende partijen.
Wim heeft zijn gedachten hoe dat anders kan willen delen en op basis van zijn notities en contacten met hem zijn onderstaande ideeën geformuleerd.

Er moet in Nederland weer een krachtig bestuur komen, dat klein is van samenstelling en voorzien van mensen met respect afdwingende ervaring.
Verkiezingen in twee rondes (zoals bijvoorbeeld in Frankrijk) is een aanbeveling om tot herstel te komen.
Als we verdere uitbreiding en samenwerking in EUROPA hoog in het vaandel hebben staan, dan is drastische inkrimping van onze nationale regering een vereiste.

Zijn hoofdpunt betreft de Nederlandse economie.

Een garantiestelsel als basis voor de economie en de individuele burger.

Er moet een stelsel komen dat voorziet in een eerlijke verdeling van de opbrengst van het lopende economische jaar. Dit vergt een omslag in het ouderwetse denken over betaalde arbeid als grondslag voor bestaanszekerheid. Maar dat is nodig, want mensen zonder inkomen laten is geen optie in een beschaafde wereld en zeker ook geen ondersteuning van de economie.
Arbeidsplaatsen worden steeds meer ingenomen door automatisering. Computers en robots zullen meer en meer zelfstandig gaan “denken” en mensen vervangen.
Ook universitaire opleidingen geven straks geen garantie meer voor een financieel riante toekomst. Toch moet de economie wel blijven draaien. Als het kan zonder “horten of stoten”. Hiervoor is bestaanszekerheid en consumentenvertrouwen veel belangrijker dan men doorgaans denkt.

Een financiële ondergrond voor elke burger is wenselijk om een “CONSTANTE” te vinden voor het verloren vertrouwen in bestuur en economie.
Die constante voor alle burgers samen is dan meteen ook een stevige vaste voet in ons BNP (Bruto Nationaal Product).

Wim Christianus denkt aan een bedrag (vrij van belasting en premies) van circa € 10.000 per volwassene (vanaf 23 jaar) per jaar. Plus een redelijk bedrag voor de eerste twee kinderen en een vrijstelling van belasting voor de eerste € 5.000 inkomsten uit andere bronnen, zoals betaalde arbeid en/of een eigen bedrijf.
Daarboven moet men zelf de broek ophouden en er eventueel passende verzekeringen afsluiten.
Waarschijnlijk is wel een specifieke overheidsvoorziening nodig voor langdurige kostbare zorg van circa € 20 à 25 miljard.

Het voorgaande samen genomen geeft meteen ook een basis in de economie van circa € 150 miljard, die niet mee fluctueert met de conjuncturele schommelingen waar de rest van het BNP (bruto nationaal product) aan onderhevig is.

Het garantiestelsel van Wim komt behoorlijk overeen met wat in de Vereniging Basisinkomen een beperkt of een bescheiden basisinkomen wordt genoemd. Het is niet hoog genoeg om iedereen onbekommerd bestaan te geven zonder andere inkomsten, maar het is wel een oplossing voor heel veel mensen en het biedt ruimte om veel bureaucratie en dwang op te ruimen.

In meerdere rekenmodellen die te vinden zijn op de website van de VBi is geïllustreerd dat de betaalbaarheid van zo’n aanpak geen probleem is.
Wim Christianus laat dat ook zien.
Hij constateert dat de Rijksbegroting 2018 een uitgavenniveau heeft van € 277 miljard.
Daarvan is € 118 niet gerelateerd aan sociale zekerheid of zorg, de overige € 159 wel.
Het vervangen van die uitgavenpost door het iets goedkoper uitvallende garantiestelsel kan prima doordat flink bespaard kan worden op de organisaties die het huidige stelsel uitvoeren en het complexe flankerende beleid.
Of de politiek kan de ruimte nemen om het garantiestelsel iets ruimer op te zetten!

De totale uitgaven van het rijk zouden daarmee op circa € 270 miljard komen, dat betekent bij een BNP van circa € 750 miljard een totale belastingdruk van 36 %. Als we de constante voet voor het garantiestelsel daar uit halen, wordt die druk voor het resterende deel 45 %. Uiteraard nader te innen via de diverse soorten belastingen die er nu ook bestaan, al dan niet na aanpassing.

Effecten van deze aanpassing

Invoering van het garantiestelsel zou een geweldige ondersteuning zijn van de economie en deze minder gevoelig maken voor ups/downs internationaal.
Verdere vereenvoudiging van het  oerwoud aan belastingheffingen is een overweging waard. Wat Wim Christianus betreft kunnen er een flink aantal vervallen zodra het BNP dit toelaat.
Het geeft rust, vertrouwen en de CONSTANTE op de economische markt.
Vereenvoudiging van de systemen, weg met subsidies en uitkeringen en fraude.

Pensioenen blijken onzeker en moeten op de schop!
Wim stelt voor dat de BV NEDERLAND maandelijks een “dividend”-deel stort (belastingvrij) op de rekening van de burgers. Bijvoorbeeld gekoppeld het BSN nummer dat iedereen heeft via een Volksbank.
Daarbij moet wel waardevastheid gegarandeerd worden door de bedragen op die rekeningen jaarlijks op te hogen met 1% rente en de inflatiecorrectie!
Opname van de gelden moet uiteraard ook weer vrij van belastingen en sociale premies kunnen!
Betalingen door instanties als  SVB en UWV (voor zover nog nodig) kunnen hier in worden opgenomen.
Tjonge, wat een opruiming ineens.
De honderden pensioenfondsen kunnen hierin deelnemen dan wel oplossen.
Het beschikbaar gekomen vermogen kan alleen belegd worden in nutsbedrijven. Geen gegoochel met aandelen in andersoortige bedrijven!

Dan de arbeidsmarkt.

Ook zo’n heet hangijzer. Altijd hollen of stilstaan!
De tijd van een levenslange baan is eigenlijk allang voorbij. We willen er alleen nog niet aan. Die vermeende zekerheid is echt voorbij en we doen er goed aan om onszelf te beschermen met andere oplossingen.
Het beschikbare werk verdelen en meerdere deeltijd banen aannemen. Zoals eerder voorgesteld is dit werk tot 5 mille vrij van belasting en premies.

Tenslotte over kredietverlening.

Overheid, banken, instellingen en bedrijfsleven rollen over elkaar heen om de consument maar tot aankopen en schulden te bewegen. Doe daar een flink portie begerigheid bij op een zonnige dag, en de rapen zijn gaar! SPIJT komt later.

Niks daarvan dus volgens Wim……..
Eerst sparen en dan pas kopen. Ook een eigen huis lijkt leuk, maar echt het is oppassen.
Veel mensen kunnen dit niet aan en moeten beter worden beschermd.
Hier moet de overheid beter ingrijpen en dat leger van incasso bureaus  en nog erger deurwaarders een halt toeroepen.
Laat bedrijven die tegen beter weten in te hoge en vooral te langdurige leningen afgeven zelf de scherven maar oprapen.
Bescheiden mensen zijn waarschijnlijk beter af en slapen rustiger.

Samengevat:

GARANTIE STELSEL, EIGEN BROEK OPHOUDEN, VERZEKEREN, EERST SPAREN EN DAN PAS KOPEN, RUSTIG SLAPEN, MINDER BEZOEK AAN DE DOKTER.

Aldus een oude liberaal……..

Gedachten van Wim Christianus, geredigeerd door Reyer Brons, april 2018

Het bericht Een liberaal pleidooi voor een garantiestelsel als basis voor economie en burger verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Het is nauwelijks voorstelbaar, maar de Wereldbank gaat regeringen aanbevelen om het basisinkomen in te voeren. In een concept rapport wordt uitgebreid stilgestaan bij het basisinkomen. De Wereldbank beveelt aan om de extra kosten voor het basisinkomen te financieren via verhoging van de BTW en door CO2 belasting in te voeren of te verhogen.

World Bank Group President Jim Yong Kim at Washington College of Law

Komend najaar verschijnt het rapport World Development Report 2019: The Changing Nature of Work. Zie hier een link naar het al publiek gemaakte concept-rapport.
In het concept rapport met een omvang van 160 pagina’s, wordt uitgebreid stilgestaan bij het basisinkomen.

De argumentatie voor basisinkomen is niet dat automatisering en robotisering voor structurele massa werkloosheid zullen zorgen. Daar gaat zij lang en uitgebreid op in om dat idee te ontkrachten. Het zijn en blijven neoliberale economen. Maar wel omdat de huidige economie functioneert met  meer flexwerk en onzekere arbeidsverhoudingen.
In ontwikkelingslanden heeft het Bismarckse sociale systeem gebaseerd op bijdragen van werknemers en werkgevers nooit goed gefunctioneerd, omdat de informele sector altijd dominant is gebleven. Wereldwijd heeft meer dan de helft van de betaald actieven wereldwijd geen arbeidscontract.
Een  ander argument is dat mensen wel recht hebben op bijstand, maar dat vaak niet claimen. Ze citeren cijfers dat in de EU slechts 60 % van degenen, die hier  recht op hebben dit ook claimen. Een basisinkomen helpt hier natuurlijk.
Opvallend is dat de Wereldbank zich nauwelijks zorgen lijkt te maken over minder aanbod van mensen om betaald werk te zoeken. Ze citeren onderzoek dat het Alaska dividend slechts tot 1 % minder aanbod van arbeid leidt.

De experimenten in Finland, Canada en ons eigen land ( Utrecht) worden genoemd. Ook het feit dat in Mongolië ( 2010-2012)  en Iran ( 2011) twee respectievelijk één jaar een basisinkomen hebben gehad wordt vermeld. Maar deze regeringen betaalden dit basisinkomen uit de opbrengst van natuurlijke bronnen ( mineralen en olie). Omdat de prijs daarvan op de wereldmarkt heftig fluctueert is dat niet de beste methode om het basisinkomen te financieren.
De Wereldbank beveelt aan om de extra kosten voor het basisinkomen te financieren via verhoging van de BTW en door CO2 belasting in te voeren of te verhogen. Het gaat alleen om de extra kosten, want door een deel van de huidige sociale zekerheid en afschaffen van belastingvoordelen voor werkenden kan het basisinkomen al grotendeels worden gefinancierd.

Nadrukkelijk zet de Wereldbank ook op de agenda dat multinationals fatsoenlijk belasting moeten betalen, in plaats van hun winsten  weg te sluizen naar Bermuda eilanden, etc. Hierdoor kan de belastingopbrengst met 10 % stijgen.

Het is een links-liberaal rapport geworden. Ik kan het onze eigen Minister van Sociale Zaken Wouter Koolmees ( D66) van harte aanbevelen. Hopelijk herinnert hij zich zijn eigen woorden, uitgesproken op het D66 verkiezingscongres ter verdediging van het aangenomen amendement: “Misschien is basisinkomen wel het sociale systeem voor de 21e eeuw. Nodig zijn onderzoeken en experimenten en een discussie in het nieuwe kabinet.”  Hé, dat komt goed uit, hij zit zelf in dat nieuwe Kabinet Rutte III.

Alexander de Roo, april 2018

Het bericht Doorbraak: Wereldbank beveelt basisinkomen aan verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.

Met blockchain kun je producten en diensten kan aanbieden voor een veel lagere prijs dan we gewend zijn. En nog milieuvriendelijker ook. Nou, doe daar een klein beetje bovenop en dan heb je een potje voor het  basisinkomen. Voor iedereen. Zo simpel kan het zijn. Echt.

Van 5-8 april jl. heb ik even deel mogen uitmaken van de toekomst tijdens de Blockchaingers Hackathon in Groningen en wel bij de “track” machine to machine economy, bestaande uit 9 teams, geleid door Jan-Peter Doomernik.

Net als Jan-Peter ben ik opgegroeid met tipp-ex en een typmachine. Ik was uitgenodigd als expert van het basisinkomen om teams te coachen en mijn doel was om ten minste één team mee te krijgen om het basisinkomen te integreren in hun plan. Het begon moeizaam want niet één team had deze gedachte van te voren, maar het werden er toch vijf.  Omdat het zo logisch is om te doen als je streeft naar een betere wereld. En programmeurs denken over het algemeen vrij logisch na.

Als u bij blockchain meteen denkt aan crypto currency: dat woord is niet één keer gevallen. Nee, de blockchain biedt veel en veel meer dan het handelen in en uitwisselen van betaalmiddelen. Het gaat namelijk om alle transacties die u maar kunt bedenken. Daar hoeft in principe geen geld aan te pas te komen. Heeft u ergens behoefte aan? Dan laat u dat het systeem weten en dat zoekt naar het aanbod dat aan uw behoefte voldoet. Het zoekt tevens naar de beste manier om uw behoefte en het aanbod bij elkaar te brengen. Indien nodig geeft het systeem dan ook nog een opdracht om het naar u toe te brengen en wordt het netjes bij u afgeleverd. Tenzij u heeft aangegeven graag zelf te willen lopen natuurlijk.

Dat klinkt utopisch? Nee hoor, de technologie is daar, ik heb het zelf gezien. En als je dan beseft dat machines geen behoefte hebben om rijk te worden en ook niet om geld op te potten, nou dan is het verhaal bijna zo simpel als het basisinkomen. Alles kan dus veel goedkoper. Heel veel goedkoper. Dat betekent dat je producten en diensten kan aanbieden voor een veel lagere prijs dan we gewend zijn. En nog milieuvriendelijker ook. Nou, doe daar een klein beetje bovenop en dan heb je een potje voor het  basisinkomen. Voor iedereen. Zo simpel kan het zijn. Echt.

Meer weten over dit principe en wat er na de Hackathon allemaal nog verder in gang is gezet? Kom dan naar de algemene ledenvergadering van de Verniging Basisinkomen op 27 mei aanstaande in het Emmacentrum in Utrecht (vanaf 13:00), dan vertel ik er meer over.

Hilde Latour (bestuurslid VBi internationale betrekkingen), april 2018

Zie ook:
Link naar aftermovie Blockchaingers Hackathon
Link naar interview met Hilde 
Link naar eerder bericht op deze website over de hacketon
Link naar eerdere berichten over blockchain en basisinkomen

Het bericht Basisinkomen op Blockchaingers Hackathon Groningen verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.